Izvor: BeautifulSerbia.info, 15.Mar.2012, 14:52   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Narodno pozorište u Beogradu

U okviru Narodnog pozorišta funkcionišu zasebne umetničke jedinice Opera, Balet i Drama.
Popusti: Zahvaljujući portalu za grupne kupovine Kupon.rs često imate priliku i mogućnost da predstave ovog pozorišta pogledate uz popuste i do neverovatnih 60%.
Narodno pozorište u Beogradu osnovano je davne 1868. godine nakon više neuspelih pokušaja da se u glavnom gradu osnuje stalno profesionalno pozorište. Cela Srbija je tada imala tek nešto preko milion i dve stotine hiljada stanovnika a grad Beograd tek prešao cifru od 25.000 stanovnika.
Prva predstava, „Đurađ Branković“ Karolja Obernjaka, održana je 22. novembra 1868. u gostionici „Kod engleske kraljice“, koja je sledećih godinu dana bila privremeni dom Narodnog pozorišta.
Pokušaje osnivanja stalnog teatra pratili su i pokušaji da se ovoj instituciji obezbedi i adekvatno zdanje: predstave su igrane u magacinu Carinarnice (Teatar na Đumruku), u salama hotela (Teatar „Kod jelena“), u Kneževoj pivari, u kafanama („Kod Krune“ i „Kod engleske kraljice“). Prvi ozbiljniji pokušaj podizanja namenske teatarske zgrade na Zelenom vencu (zajedno sa i muzejom i bibliotekom), nije urodio plodom.
U zimu 1867/68. zbilo se drugo, veoma značajno gostovanje Srpskog narodnog pozorišta iz Novog Sada u Beogradu, čija trupa je izvela šezdeset četiri predstave u neadekvatnim salama „Kod Krune“ i „Kod engleske kraljice“. Ostaće zapisano da je knez Mihailo, posle jedne od tih predstava, saopštio istorijsku odluku: „Sazidaću ja vama teatar za sebe pa ćete biti sasvim zadovoljni“.
Tako, po osnivanju Narodnog pozorišta, Knez i Državni savet određuju novu lokaciju za pozorišnu zgradu – bivši turski plac kod Stambol-kapije.
Veruje se da je projektant pozorišne zgrade kod Stambol-kapije bio arhitekta Aleksandar Bugarski, mada po sačuvanim dokumentima to nije sasvim izvesno.
Kada je sazidana, zgrada Narodnog pozorišta u Beogradu je, pored kapetan Mišinog zdanja, bila najveća i najraskošnija palata u Srbiji. Po rasporedu masa, horizontalnoj i vertikalnoj podeli površina i izabranim motivima površinske obrade glavne fasade, Narodno pozorište Aleksandra Bugarskog podsećalo je na Skalu Pjermarinija u Milanu, koja je sagrađena devedeset godina ranije (1776–1778).

REKONSTRUKCIJA ZGRADE
Prve prepravke i doziđivanja izvedena su već 1870. godine. Relativno mala pozornica zahtevala je dograđivanje i produženje. Dograđeni zadnji deo je bio niži i sagrađen od slabog materijala.
Problem pozornice i pomoćnih prostorija, nedostatak garderoba, slaba konstrukcija zbog štednje i slično, uslovili su da 1911. godine bude doneta odluka o još jednoj rekonstrukciji zgrade.
U bombardovanjima glavnog grada koja će da uslede između 1915. i 1918, kao i zbog austro-nemačke okupacije, mnogi elementi rekonstrukcije iz 1914. su propali. Gradnja Pozorišta je nastavljena 1919, i uz manje ili veće izmene u odnosu na projekat iz 1911, radovi su potpuno završeni tek 1922. godine.
Spoljna arhitektura je izgubila jedinstvo stila i sklad originalne zamisli Bugarskog, predstavljala je mešavinu secesije i baroka. Na izradi detalja u enterijeru arhitekti Josifu Bukavcu su pomogli arhitekti – ruski emigranti, čiji ukus i uticaj su se naročito ogledali u dekorativnim radovima u gledalištu, vestibilu i foajeu na prvoj galeriji koji su dobili još više gipsanih radova, veštački mermer i teške barokne motive. Plafone je svojim monumentalnim stilom oslikao ruski slikar Stepan Kolesnikov. Jedino što je u enterijeru ostalo od prethodne zgrade je medaljon sa profilom kneza Mihaila, iznad portala pozornice, koji je obnovio vajar Đoka Jovanović.
Pozorište je stradalo u bombardovanju Beograda 6. aprila 1941. Već krajem godine, iako pod okupatorskim vlastima, Ministarstvo građevina započinje popravku, koja je podrazumevala i novu rekonstrukciju. Zgrada je opet povećana, ispod nje je dozidan još jedan deo, koji se nepravilno širio sa strane.
Narodno pozorište i grad Beograd su 1986. godine odlučili da se započne još jedna, zaista neophodna, detaljna rekonstrukcija sada već sasvim neuslovne zgrade. Obnova je trajala skoro tri godine i stajala je oko 4,5 miliona dolara. Svečano otvaranje „novog“ pozorišta je bilo 15. oktobra 1989. godine, a prva predstava, Eshilova „Orestija“, održana je 10. novembra iste godine. Ovom rekonstrukcijom, staroj zgradi je vraćen izgled od pre Drugog svetskog rata, a ukupna površina je skoro udvostručena dogradnjom modernog objekta u koji su, na pet spratova iznad i dva sprata ispod zemlje, smeštene službene prostorije.
Zgrada sada ima osamnaest i po hiljada kvadratnih metara, od kojih sedamnaest hiljada kvadrata korisnog prostora. U gledalište su vraćene lože, koje su uklonjene 1966. i sada izgledaju kao i u XIX veku, sa karakterističnim potkovičastim rasporedom. Dvorana je dobila nov sjaj i privlačnost. Cela je presvučena u crveni velur i pliš, a još preovlađuju osnovni beli i zlatni tonovi. U foajeu druge galerije se nalazi ploča sa imenima svih darodavaca i mecena pozorišta iz XIX veka. Na plafonu dvorane je obnovljena velika umetnička slika Kolesnikova, kompozicija iz dva dela – „Bahanal“ i „Talija sa četvoropregom“. I foajei su drugačiji, lepši. Postavljeni su mermerni podovi, gipsani ukrasi na plafonima, reljefi, pozlata, biljurna ogledala, kristalni lusteri, a u glavni je smeštena i, davno zaboravljena, bista kneza Mihaila, osnivača pozorišta. U novoj, tzv. radnoj zgradi, arhitekti i graditelji su ostavili veze za podzemne hodnike, koji bi jednoga dana mogli da se provuku ispod Francuske ulice i povežu sa novom zgradom za Operu i Balet, koja bi bila izgrađena na Trgu republike, preko puta Narodnog pozorišta. Po nekim planovima to bi bila samo velika pozornica i gledalište sa preko 1.500–2.000 sedišta, dok bi obe zgrade opsluživalo isto, već postojeće osoblje. Može se reći da danas Narodno pozorište u Beogradu predstavlja modernistički spoj starog i novog u arhitekturi, a u tehničkom smislu jednu od najsavremenijih opremljenih pozorišnih kuća u svetu.
Fragmenti teksta preuzeti sa sajta Narodnog pozorišta
Povezani tekstoviBeograd – Kulturna prestonica Evrope 2020. god.???Vinča, u predvorju BeogradaBeograd kao „slika dana“ na portalu National Geographic-aPut do Tare (treći deo)Glavni grad BeogradPreveliki grad BeogradBEOGRAD JE SVET! Zašto?Beograd, viđen očima rekeDedinjski dvorovi (Kraljevski i Beli dvor)Moj Grad

Nastavak na BeautifulSerbia.info...