Izvor: Politika, 20.Apr.2008, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Opet zvone crkvena zvona
Na području Bihaćko-petrovačke eparhije uništeno je 26, a oštećeno 68 pravoslavnih hramova, tridesetak parohijskih domova i drugih crkvenih objekata. Do sada je iz pepela vaskrslo gotovo devedeset odsto porušenih svetinja
Bihać – Pohara srpskih svetinja na području Bihaćko-petrovačke eparhije, započeta pogromom u Drugom svetskom ratu, nastavljena je, na ovim prostorima, i za vreme proteklog rata. Za četiri ratne, ali i nekoliko poratnih godina, u eparhiji >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << je uništeno dvadeset i šest, a oštećeno 68 pravoslavnih hramova, tridesetak parohijskih domova i drugih crkvenih objekata. Rušeno je sve što je došlo pod ruku hrvatsko-muslimanskih vojnika, kaže vladika bihaćko-petrovački Hrizostom.
U nekima od njih činjeni su zločini poput onog u, posle rata obnovljenoj, Crkvi svetih apostola Petra i Pavla u Sanskom Mostu na čijim je zidovima, uz oltar, pronađena krv.
– Forenzičari su, DNK analizom, utvrdili da je reč o ljudskoj krvi što potvrđuje priče u mučenjima srpskih zarobljenika nakon ulaska u Sanski Most vojnika muslimanskog Petog korpusa kojim je komandovao Atif Dudaković – kaže protonamesnik Slobodan Višekruna.
Crkva u Radiću počela je da se gradi daleke 1878. godine, ali vernici i narod ovog dela Podgrmeča nikada nisu dočekali da se u njoj okupljaju i Bogu mole. Njena izgradnja, do pre dve godine, nije makla dalje od temelja.
– Uvek je postojao neko ko nije hteo da se u Radiću podigne pravoslavna bogomolja. Nije postojala ni u doba Austrougara, ni u vreme kralja, ni u doba Tita. Danas imamo crkvu na koju smo ponosni. Vaskrsla je nakon sto trideset godina čekanja – kaže Mladen Lonić, kum mesnog hrama Pokrova presvete Bogorodice.
Crkve nikada prije nije bilo ni u Driniću, sedištu petrovačke opštine. Podignuta je, uglavnom, sredstvima srpskih povratnika, ali i Petrovčana koji su se otisnuli u svet poslije muslimansko-hrvatske ofanzive na ove prostore u jesen devedeset i pete godine.
U Kljevce, srpsko selo petnaestak kilometara od Sanskog Mosta niko, od oko sedam stotina njegovih predratnih stanovnika nije se vratio. Ali zato, na uzvišici na kojoj je bio centar ove naseobine, pored porušene nikla je nova, crkva Svetog arhiđakona Stefana.
– Srba danas u ovom selu nema ali u Kljevcima postoji hram koji stoji kao beleg na pravoslavnom gruntu. Mogu nam sve porušiti, ali nam korene ne mogu iščupati. Oni su duboko u ovoj podgrmečkoj zemlji – nastavlja priču protonamesnik Slobodan Višekruna.
Zvona sa crkve Rođenja presvete Bogorodice u Boboljuscima, koja su pokrali hrvatski vojnici , pronašli su posle rata, te vernicima i hramu u ovom selu kod Drvara, vratili niko drugi do pripadnici SFOR-a.
Obnovu crkve u selu Vrbica u Donjelivanjskom polju finansirali su takođe stranci, Mark Ležer, pripadnik kanadskog kontingenta SFOR-a, i njegova supruga Marlen. Oni su u ovom selu podno Dinare sagradili i parohijski dom i ambulantu.
Obnovljena je i, u ratu zapaljena, crkva Uspenja presvete Bogorodice u Livnu sagrađena davne 1859. godine. Nedaleko od crkve je i spomen-kosturnica u kojoj su pred poslednji rat u BiH, sahranjene kosti više od 1.200 Srba. , odUbili su ih oni čiji su je potomci minirali 1993. godine.
Za dvanaest poratnih godina, u Bihaćko-petrovačkoj eparhiji vaskrslo je iz pepela, odnosno obnovljeno gotovo devedeset odsto porušenih svetinja.
Vladika Hrizostom, monasi i sveštenstvo Bihaćko-petrovačke eparhije uveravaju da će sve porušeno već iduće godine biti obnovljeno.
----------------------------------------------------
Sa zvonom u izbeglištvo
Napuštajući rodno selo, u jesen devedeset i pete, Srbi iz Jelašinovaca u sanskoj opštini sa sobom su u izbeglištvo poneli i crkveno zvono. Vratili su ga na zvonik crkve Svetog Jovana Krstitelja, pošto su, pre nekoliko godina, obnovili porušenu bogomolju.
----------------------------------------------------
Na starim temeljima
Iz pepela se digla i crkva Svete Trojice u Blagaju sedištu opštine Kupres. Bila je sravnjena sa zemljom, ali je donacijama i voljom Kuprešana, raseljenih diljem sveta, i ona vaskrsla. Njenu izgradnju na starim temeljima predratni stanovnicinosno Srbi kupreške zaravni, finansirali su sa više od dvesta hiljada maraka.
Slaviša Sabljić
[objavljeno: 21/04/2008]
.jpg)
