Izvor: RTS, 08.Feb.2020, 21:55 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Njegoševa zavetna crkva – hram bez hrama
Njegoševa izričita želja je bila da ga sahrane na Lovćenu, u crkvici koju je podigao i posvetio svom stricu Svetom Petru Cetinjskom, 1845. godine. Kada je, šest godina kasnije, u 38. godini umro, zbog nevremena nije sahranjen u svojoj zavetnoj crkvi, već je to učinjeno četiri godine kasnije. I grob i crkva više puta su rušeni i obnavljani, od Austrougara i Italijana, do socijalističke vlasti, a apeli Mitropolije da se Njegoševa zavetna crkva obnovi ostali su bez odgovora.
>> Pročitaj celu vest na sajtu RTS <<
I ekipa RTS-a je, kao vladika Rade, Lovćen gledala iz Njeguša, jer nije dobila saglasnost za snimanje Mauzoleja. I baš ta večna kuća šest puta sahranjivanog Njegoša svedoči kako se oko velikih ljudi razgorevaju neprilična sporenja. Grob na Jezerskom vrhu i crkvu kojoj je on u temelj stavio prvi kamen prvi su rušili Austrijanci.
"Kada su gađali iz Bokokotorskog zaliva kapelu na Lovćenu, oni su je srušili, to je 1916. godine i namjeravali su da se podigne spomenik oslobodiocu Franju Josifu", kaže Jovan Markuš, koordinataor za zaštitu kulturnih dobara Mitropolije crnogorsko-primorske.
Obnovljena je od preostalog kamena 1925. godine, zahvaljujući pomoći kralja Aleksandra Karađorđevića i u nju vraćeni Njegoševi zemni ostaci. Oštetiće je potom i Italijani 1942. godine, a trideset godina kasnije socijalistička vlast potpuno srušiti.
Tako je mermerni mauzolej, delo velikog vajara Ivana Meštrovića, zaseo na vrh Lovćena, umesto Njegoševe zavetne crkve i kapele. Novo impozantno zdanje podseća na staroistočne vladarske grobnice, a kamen Njegoševe crkve i kapele odložen je na Ivanova Korita.
"Suština je da se zaboravi da je on bio pravoslavni episkop, da se zalagao za ujedinjenje i oslobođenje Srpstva, da se on svede na ljubavnog pjesnika, a da se o 'Gorskom vijencu' ništa ne zna, naročito ne činjenica da je posvećeno voždu Karađorđu", ističe Budimir Aleksić, profesor Cetinjske bogoslovije.
Mitropolija crnogorsko-primorska je više puta pozivala da se Njegoševa grobna crkva obnovi na proširenju kraj mauzoleja. Do sada, to nije učinjeno. Njegoš nema svoj hram, već samo grobni spomenik.
"Ime mi je vjeroljub, prezime mi rodoljub, Crnu Goru, rodnu grudu, kamen paše odasvudu. Srpski pišem i zborim, svakom gromko govorim, narodnost mi srbinska, um i duša slavjanska", istakao je Markuš Njegoševe stihove i dodao: "E zbog takvih stvari ne postoje ni crkva ni Njegoševa grobnica danas na vrhu Lovćena".
Ali, širom Crne Gore, Republike Srpske i Srbije niču Njegoševe zavetne crkve, kao odjeci sa Lovćena da nije Njegoš onaj za čije mesto u večnosti treba strahovati.
.jpg)
