Izvor: B92, 05.Jun.2005, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Na današnji dan, 5. jun
Rođeni ekonomista i folozof Adam Smit i španski pisac Federiko Garsija Lorka, predstvaljen čuveni "Maršalov plan".
754. Ubijen Bonifacije, nazvan Apostol Nemačke, misionar pape Grgura II. Tokom misije među germanskim plemenima od 719. osnovao biskupije u više mesta na germanskom području. Ubio ga je jedan paganin Frizijac.
1723. Rođen škotski ekonomista i filozof Adam Smit, uz Dejvida Rikarda najpoznatiji predstavnik engleske klasične političke ekonomije.
>> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << />
1806. Napoleon proglasio Holandiju kraljevinom i za kralja postavio svog brata Luja Bonapartu.
1819. Rođen engleski astronom i matematičar Džon Kauč Adams. Na osnovu nepravilnosti u kretanju Urana, odredio je, skoro istovremeno sa Irbenom Leverjeom, putanju Neptuna.
1826. Umro nemački kompozitor i pijanist Karl Marija fon Veber, jedan od kreatora romantičnog izraza u nemačkoj muzici, a njegovo remek delo "Čarobni strelac" smatra se prototipom nemačke romantične opere.
1827. Turske trupe zauzele Akropolj i ušle u Atinu, nakon što su slomile ustanak za oslobođenje Grčke.
1837. Srpski knez Miloš Obrenović postavio prve ekonome (agronomi), čiji je zadatak bio da savetuju seljake i nastoje da svaki od njih zaseje određenu količinu pšenice, ovsa, ječma, kukuruza, krompira...
1873. Pod pritiskom Britanije, sultan Zanzibara Said bin Bargaš zatvorio zanzibarsko tržište robova.
1878. Rođen meksički revolucionar Fransisko Pančo Vilja, lider seljačke revolucije u Meksiku (1910-17), uz Emilijana Zapatu najpopularniji meksički narodni tribun. Proglašen je 1966. za meksičkog nacionalnog junaka.
1883. Rođen engleski ekonomista Džon Majnard Kejnz, poznat po delu "Opšta teorija zaposlenosti, kamate i novca", koje je donelo radikalan zaokret u ekonomskoj teoriji.
1887. Rođen srpski lekar Kosta Todorović, infektolog i mikrobiolog, član Srpske akademije nauka i umetnosti i Nacionalne akademije za medicinu u Parizu. Pored naučnih, značajan je njegov rad na bibliografiji jugoslovenskih publikacija iz mikrobiologije, imunologije, epidemiologije i higijene.
1898. Rođen španski pesnik i dramski pisac Federiko Garsija Lorka, jedna od najznačajnijih ličnosti španske književnosti XX veka. Streljali su ga pripadnici Frankove civilne garde 1936.
1900. Britanske trupe u Burskom ratu zauzele Pretoriju.
1915. Žene u Danskoj dobile pravo glasa.
1916. Britanski feldmaršal irskog porekla, lord Horejšo Herbert Kičener, osvajač Sudana i ministar rata u Prvom svetskom ratu, potonuo sa oklopnom krstaricom "Hempšir", koja je, ploveći u Rusiju, naišla na minu.
1941. Eksplodiralo spremište municije nemačke vojske u smederevskoj tvrđavi u Drugom svetskom ratu. Poginulo više hiljada ljudi, a srušeno i oštećeno više stotina kuća. Uzrok eksplozije ostao je nepoznat.
1945. Predstavnici SSSR-a, SAD, Velike Britanije i Francuske potpisali su u Berlinu Deklaraciju o preuzimanju vrhovne komande nad poraženom Nemačkom u Drugom svetskom ratu i njenoj podeli na četiri okupacione zone.
1947. Državni sekretar SAD Džorž Maršal izneo plan o finansijskoj pomoći Evropi razorenoj u Drugom svetskom ratu. "Maršalov plan", kojim su SAD u periodu od 1948. do 1952. dodelile pomoć od 15 milijardi dolara evropskim zemljama, usvojen je iste godine na Ekonomskoj konferenciji u Parizu.
1967. Počeo je rat između Izraela i arapskih zemalja. Egipta, Sirije i Jordana. Izraelske snage su u narednih šest dana izbile na Suecki kanal, zauzele Sinajsko poluostrvo, pojas Gaze, deo Jordana i Golansku visoravan u Siriji.
1968. Palestinac Sirhan Sirhan u atentatu u Los Anđelesu smrtno ranio američkog senatora Roberta Kenedija, mlađeg brata predsednika Džona Kenedija, koji je takođe ubijen u atentatu, 1963. u Dalasu. Robert Kenedi je narednog dana podlegao ranama.
1972. U Stokholmu počela prva konferencija UN posvećena problemima zaštite i unapređenja čovekove okoline.
1975. Suecki kanal, koji je bio zatvoren od izraelsko-arapskog rata 1967, ponovo otvoren za međunarodni saobraćaj.
1992. Jugoslovenska narodna armija napustila kasarnu "Maršal Tito" u Sarajevu, čime je završeno povlačenje JNA iz Bosne i Hercegovine.
2000. Poslednjeg dana posete Rusiji predsednik SAD Bil Klinton govorio u Državnoj dumi, kao prvi američki predsednik koji se obratio ruskom parlamentu.
2000. Apelacioni sud u Santjagu ukinuo poslanički imunitet bivšem čileanskom diktatoru Augustu Pinočeu, otvarajući time put za sudski proces zbog zločina počinjenih u Čileu tokom njegovog režima. Sud je naredne godine suspendovao proces proglasivši Pinočea mentalno nesposobnim.
2001. Laburistička stranka ubedljivo pobedila na izborima u Velikoj Britaniji, a Toni Bler postao prvi premijer laburista sa dva uzastopna mandata.
2001. Ujedinjene nacije obeležile 20-togodišnjicu pojave AIDS-a. Procenjuje se da je 58 miliona ljudi zaraženo HIV virusom i da je više od 22 miliona umrlo u poslednje dve decenije.
2003. SAD i Južna Koreja postigle dogovor o izmeštanju američkih trupa iz demilitarizovane zone koja je razdvajala Južnu i Severnu Koreju. Američke trupe su izmeštene u baze južno od te zone.
2004. U 93-oj godini umro bivši američki predsednik Ronald Regan. Za vreme njegova mandata (1981-1989) došlo je do otopljavanja odnosa sa Rusijom, čiji je predsednik bio Mihail Gorbačov, a dvojica državnika postigla su veliki broj sporazuma u cilju zaustavljanja trke u naoružanju.
.jpg)
