Izvor: B92, 10.Okt.2019, 00:17 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Na današnji dan, 10.oktobar
680 - U borbama za vlast koje su dovele do rascepa islamskog sveta na sunite i šiite, u bici kod Karbale, na Eufratu, ubijen je Husein Ibn Ali (Hussein), unuk proroka Muhameda i pretendent na kalifski presto dinastije Alida. Kasnije je postao šiitski svetac.
1582 - Zbog uvođenja Gregorijanskog kalendara, u kalendarima Italije, Poljske, Portugalije i Španije ne postoji 10. oktobar 1582. godine.
1733 - Francuska je objavila rat caru Austrije Karlu VI zbog njegove podrške >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << knezu Avgustu III da postane poljski kralj, umesto francuskog kandidata Stanislava Lešćinskog. Rat za poljsko nasleđe trajao je do 1735.
1780 - Uragan godine ubio 20.000 do 30.000 ljudi u Karibima.
1813 - Rođen je italijanski kompozitor Đuzepe Verdi (Giuseppe) uz Riharda Vagnera (Richard Wagner), najistaknutiji romantičarski operski stvaralac 19. veka. Njegove opere "Aida", "Otelo", "Rigoleto", "Travijata" i danas su ključna dela repertoara operskih kuća širom sveta.
1837 - Umro je francuski ekonomista Šarl Furije (Charles Fourier), socijalista-utopista. Pred kraj života stekao je značajan broj pristalica koji su širili i pokušavali da ostvare njegovu ideju o eksperimentalnim zajednicama - falangama, kao prelaznom stupnju ka "društvu harmonije" ("Novi industrijski i društveni svet", "Teorija četiri pokreta").
1868 - Karlos Sespedes je proglasio nezavisnot Kube čime je počeo desetogodišnjji rat sa Španijom.
1871 - Ugašen je trodnevni požar u kojem je u Čikagu poginulo 300 ljudi, izgorele su zgrade na devet kvadratnih kilometara grada i bez krova nad glavom je ostalo više od 100,000 stanovnika.
1888 - Rođen je ruski revolucionar Nikolaj Ivanovič Buharin, funkcioner Kominterne, jedan od vodećih ideologa boljševika. Zbog protivljenja Staljinovoj brutalnoj kolektivizaciji sela, 1929. je isključen iz Politbiroa KPSS, uhapšen je 1937. i posle montiranog procesa streljan 1938.
1901 - Rođen je švajcarski skulptor, slikar i grafičar Alberto Đakometi (Giacometti), poznat po nadrealističkim prostornim konstrukcijama ("Palata u 4 časa ujutro") i ekstremno izduženim bronzanim ljudskim figurama ("Kola", "Sedam figura i jedna glava").
1911 - Kineski nacionalni vođa Sun Jat Sen (Yat) je u Vučangu proglasio republiku i otpočeo revoluciju u kojoj je oborena dinastija Manču. Time je završena vladavina kineskih careva koja je trajala 2.000 godina.
1913 - Završena je izgradnja Panamskog kanala dugačkog 81,6 kilometara, kojim su spojeni Atlantski i Tihi okean.
1917 - Brazil je u Prvom svetskom ratu objavio rat Nemačkoj, pošto su Nemci torpedovali brazilske brodove.
1918 - Prva srpska armija pod komandom vojvode Petra Bojovića počela je operacije za oslobađanje Niša u Prvom svetskom ratu. Grad je zauzet 12. oktobra, a austrougarska vojska primorana da se povuče ka severu.
1935 - Grčka vojska je državnim udarom srušila Drugu Grčku republiku i vladu Panagisa Caldarisa, i restaurirala kraljevinu na čelu sa regentom Georgiosom Kondilisom.
1954 - Vijetnamski lider Ho Ši Min (Chi Minh) ušao je u glavni grad Vijetnama Hanoj koji su dva dana ranije napustile francuske kolonijalne trupe.
1964 - U Tokiju su otvorene Olimpijske igre, prve u Aziji.
1970 - Umro je francuski političar Eduar Daladije (Edouard Daladier). Kao premijer Francuske potpisao je Minhenski sporazum 1938. kojim je Hitleru omogućeno da Sudetsku oblast u Čehoslovačkoj pripoji Nemačkoj.
1975 - Filmske zvezde Ričard Barton (Richard Burton) i Elizabet Tejlor (Elizabeth Taylor) venčali su se po drugi put. Sledeće godine ponovo su se razveli.
1980 - U razornom zemljotresu u Alžiru poginulo je 2.590 ljudi, a oko 330.000 stanovnika grada El Asnam je ostalo bez domova.
1982 - SAD su uvele sankcije protiv Poljske zbog odluke njene vlade da zabrani sindikat "Solidarnost".
1985 - Umro je američki filmski i pozorišni glumac Jul Briner (Yul Brynner), dobitnik Oskara za ulogu u filmu "Kralj i ja", a godinama je igrao i u pozorištu ("Deset božjih zapovesti", "Anastasija", "Braća Karamazovi", "Sedmorica veličanstvenih").
1985 - Umro je američki filmski glumac, režiser i producent Orson Vels (Welles). Njegov prvi film "Građanin Kejn" ubraja se u najveće klasike kinematografije. Godine 1971. dobio je Oskara za životno delo ("Veličanstveni Ambersonovi", "Dama iz Šangaja", "Magbet", "Otelo", "Treći čovek").
1990 - SSSR i Nemačka su potpisali ugovor o povlačenju sovjetskih vojnika iz Nemačke do kraja 1994. U Istočnoj Nemačkoj bilo je 380.000 sovjetskih vojnika sa 220.000 članova porodica.
1991 - Skupština Srbije donela je odluku da državna zastava bude trobojka, bez komunističkog simbola, zvezde petokrake.
1995 - Izrael je, u skladu s mirovnim sporazumom sa Palestinskom oslobodilačkom organizacijom, počeo povlačenje sa Zapadne obale i oslobodio iz zatvora oko 300 Palestinaca.
2000 - Umrla je Sirimavo Bandaranaike, bivša premijerka Šri Lanke (1960-1977) i prva žena na toj dužnosti u svetu. Bila je među osnivačima Pokreta nesvrstanih.
2001 - Nobelovu nagradu za ekonomiju dobili su Amerikanci Džordž A. Akerlof, A. Majkl Spens i Džozef E. Stiglic. Oni su "Analizom tržišta sa asimetričnim informacijama" pokazali u kojoj meri informacije utiču na funkcionisanje tržišta, od prodaje polovnih automobila do uspona i kolapsa na velikim berzama.
2003 - Umro je američki pijanist Eugen (Eugene) Istomin, poslednji živi član čuvenog kamernog tria, u kojem su bili i Ajsak (Isaac) Štern i Leonard Rouz (Rose).
2005 - U Beogradu je proglašen početak pregovora o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju Srbije i Crne Gore Evropskoj Uniji.
2005 - U egzilu u Južnoj Africi umro je Milton Obote, prvi lider Ugande od sticanja nezavisnosti.
2008 - Bivši finski predsednik i dugogodišnji mirovni posrednik Marti Ahtisari dobio je Nobelovu nagradu za mir. Ahtisari je bio posrednik UN u pregovorima o statusu Kosova.
2010 - U sukobima u Beogradu povodom održavanja gej parade "Parada ponosa" lakše i teže su povređena 124 policajca i 17 demonstranata, a privedeno je 207 ljudi.
2015 - U dve eksplozije u Ankari poginulo je 95 ljudi i povređeno više od 500. Eksplozije su se desile ispred glavne železničke stanice dok su se stotine ljudi okupljale zahtevajući više demokratije i okončanje sukoba s kurdskim separatistima.
.jpg)
