Izvor: B92, 10.Jul.2005, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Na današnji dan, 10. jul
Umro car Hadrijan, rođeni Žan Kalvin, Nikola Tesla i Marsel Prust.
138. Umro rimski car Hadrijan. Tokom vladavine od 117. izvršio je značajne reforme u Rimskom carstvu i utvrdio granice u Germaniji i Britaniji, gde je podigao bedem (Hadrijanov bedem) za zaštitu od upada Škota. Bio je veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umetnosti, pisao je stihove, vajao i slikao.
1099. Umro španski nacionalni junak El Sid, legendarna ličnost španske epske poezije, >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << glavni lik Kornejeve tragedije "Sid" i Masneove opere.
1509. Rođen švajcarski teolog francuskog porekla Žan Kalvin, vođa frakcije protestantizma u Ženevi (kalvinizam), koja je imala mnogobrojne pristalice u evropskim zemljama, posebno u Francuskoj, i izazvala velike društvene potrese. Njegovo delo "Temelji hiršćanstva" (1536) postalo je priručnik protestantske doktrine.
1584. Po nalogu španskog dvora ubijen holandski princ od Oranža Vilem I Ćutljivi, borac protiv španske prevlasti i prvi nasledni namesnik (1581) Holandije.
1609. U Minhenu osnovana Katolička liga kao odgovor na osnivanje Protestantske unije (1608), što je pojačalo tenzije u Nemačkoj koje su dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata (1618-48) u centralnoj Evropi.
1774. Nakon šestogodišnjeg rata, Rusija i Turska sklopile Kučuk-Kajnardžijski mir kojim je Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vlaškom i Moldavijom, kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.
1830. Na Antilima rođen francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro, jedan od učesnika prve izložbe impresionista u Parizu 1874. U kasnoj fazi opredelio se za poentilizam Seraa i Sinjaka.
1834. Rođen je češki pisac Jan Neruda, predvodnik generacije "majevaca" - književnika koji su, okupljeni oko časopisa "Maj",
promovisali češki književni realizam.
1856. U selu Smiljani, kod Gospića u Hrvatskoj, rođen Nikola Tesla, naučnik i pronalazač na polju elektrotehnike i radio-tehnike. Od 1884. do smrti 1943. živeo je u SAD. Patentirao je oko 700 pronalazaka od kojih nekoliko desetina ima široku primenu, medju kojima je i serija izuma (1896-1914) koji čine temelj savremene radio-tehnike.
1871. Rođen francuski pisac Marsel Prust, čije je delo "U traganju za izgubljenim vremenom" ostavilo dubok trag ne samo u Francuskoj već i u evropskoj književnosti XX veka, i izvršilo veliki uticaj na mnoge književnike.
1895. Rođen nemački kompozitor Karl Orf, autor popularne scenske kantate "Karmina Burana". Bavio se i pedagoškim radom, a u nastavu je uveo tzv. Orfov instrumentarij, sačinjen od grupe instrumenata prilagodjenih deci.
1897. U borbi za prevlast na području gornjeg Nila, francuske trupe zaposele su Fešoude u Sudanu, što je izazvalo ozbiljnu krizu u anglo-francuskim odnosima. Kompromisnim rešenjem 1899. godine, Francuska je dobila zapadni Sudan, a dolina Nila ostala je pod britanskom kontrolom.
1940. Napadom najmanje 70 nemačkih bombardera na ciljeve u južnom Velsu, u Drugom svetskom ratu počela je Bitka za Britaniju. Pobeda britanskog vazduhoplovstva u septembru prisilila je Nemce da definitivno odustanu od invazije na Veliku Britaniju.
1940. Francuska Narodna skupština poverila vlast maršalu Anriju Petenu, koji je tokom Drugog sveskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedištem u Višiju.
1943. Anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale su se na Siciliju.
1953. Sovjetski lider Nikita Hruščov smenio je ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija je kasnije uhapšen, osuđen na smrt i streljan.
1962. Iz Kejp Kaneverala lansiran je prvi američki telekomunikacioni satelit "Telstar", koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.
1973. Bahamska ostrva su stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta, posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.
1976. Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici "Ikmeza" u blizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, teško je zagadio četiri opštine - Seveza, Meda, Dezio i Čezena. To je bila prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.
1992. Američki sud osudio bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.
1994. Leonid Kučma pobedio na predsedničkim izborima u Ukrajini.
1995. Vojne vlasti oslobodile su iz šestogodišnjeg kućnog pritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Su Chi.
1999. Šest afričkih vlada potpisalo sporazum o prekidu vatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum je potpisan bez učešća pobunjeničkih grupa involviranih u sukobe.
2000. U gomili smeća koja se srušila na sirotinjsko naselje, nazvano Obećana zemlja, u Manili stradalo je više od 200 ljudi.
2001. Crtež Leonarda da Vinčija prodat je u aukcijskoj kući Kristi's za rekornih 8,1 milion funti (11,4 miliona dolara).
.jpg)
