Izvor: B92, 24.Feb.2014, 16:15 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Vek od smrti kompozitora himne Srbije
Vek od smrti autora prve srpske operete i autora muzike za srpsku himnu "Bože pravde" Davorina Jenka (Dvorje, Slovenija, 1835 - Ljubljana, 1914) ove godine se obeležava u Srbiji kao i u Jenkovoj rodnoj Sloveniji.
U Sloveniji su prigodne svečanosti povodom jubileja autora slovenačka himne "Naprej zastave slave" već započele, a 26. februara, Nacionalni savet slovenačke nacionalne manjine u Srbiji, u sali Udruženja kompozitora Srbije, organizovaće muzičko veče na >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << kojoj će biti izvedeno i nekoliko kompozicija Davorina Jenka.
Na koncertu će biti izvedena i dela odrugih slovenačkih kompozitora koji su stvarali u Srbiji, Mihovila Logara, Zlatana Vaude i Anice Sabo. U martu se održava tradicionalno međunarodno muzičko takmičenje u Beogradu, koje će ovoga puta biti u znaku stogodišnjice Davorina Jenka.
Jenko je muziku za srpsku himnu "Bože pravde" komponovao na stihove Jovana Đorđevića, velikog srpskog nacionalnog radnika, profesora, literate, koji je pored svega drugog predvodio i Narodno pozorište u Beogradu, kao i Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu.
Jenko je studirao pravo u Beču, gde je vodio slovenački hor, potom se preselio u Pančevo, gde je predvodio Pančevačko srpsko crkveno pevačko društvo (osnovano 1838.) a potom je živeo i stvarao u Beogradu.
Od početka šezdesetih 19. veka bio je horovođa Narodnog pozorišta i dirigent Beogradskog pevačkog društva. Komponovao je prvu srpsku operetu "Vračara" prvobitno izvedenu 1882.
Najpoznatija njegova dela su komadi s pevanjem "Đido", "Potera", "Seoska lola", "Markova sablja" čiji je sastavni deo i kompozicija koja je postala srpska himna "Bože pravde", potom "Što ćutiš, ćutiš, Srbine tužni", "Sabljo moja dimiskijo", koncertne uvertire "Kosovo", "Milan", "Aleksandar", "Srpkinja".
U narod su kao popularne melodije ušle njegove kompozicije: "Za tobom mi srce žudi", "Gde si dušo, gde si, rano". U beogradskom muzičkom i pozorišnom životu pamti se i da je poznata slovenačka glumica Vela (Avgusta) Nigrinova u Beograd dospela kao plod ljubavi prema Jenku.
Nakon njene smrti veliki kompozitor se, posle pola veka provedenog u Beogradu, 1912. godine vratio u Sloveniju. Umro je 1914. u Ljubljani, u jeku Prvog svetskog rata.
Poznato je i da je Jenko testament napisao ćirilicom, u njemu je izražena želja da se deo njegove ostavštine upotrebi za školovanje srpskih siromašnih studenata.
Austrougarske vlasti su, intervencijom iz Beča, zabranile da se na groblju održi govor, pošto je Jenko bio srpski podanik... Jenko je bio član Srpske kraljevske akademije počev od 1887. godine, a prethodno, od 1869. Srpskog učenog društva.
Bio je i član Matice srpske u Novom Sadu. Srpsku himnu "Bože pravde" komponovao je 1872. godine, prvobitno kao završni deo pozorišnog komada "Markova sablja", naručen za punoletstvo kneza Milana Obrenovića.
Korišćena kao svečana pesma, odnosno himna, u vreme Obrenovića, ta kompozicija je, konačno, nakon izvesnih dilema, prihvaćena i od strane kralja Petra Karađorđevića kao himna Srbije.
Obrazovanjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. kao himna korišćna je dopunjena verzija "Bože pravde", strofama iz hrvatske "Lijepa naša" i slovenačke "Naprej, zastava slave", čiji je komozitor takođe bio Jenko.
Počev od 2006. godine himna Srbije je ponovo kompozicija "Bože pravde". Beograd mu je pored Međunarodnog muzičkog takmičenja na kojem učestvuju škole i studenti muzike iz celog sveta, posvetio i naziv jedne od gradskih muzičkih škola.
Ulica u Šapcu nosi njegovo ime. Jenkovo ime nosi i škola u Cerklju u Sloveniji, gde mu je podignut i spomenik, a pre nekoliko dana je otvorena i prigodna izložba. Jenkovim imenom su nazvane ulice i trgovi u više slovenačkih mesta. Glavni grad Srbije pamti i glumicu Velu Nigrinovu, njeno ime nosi jedna lepa ulica na Vračaru.
