Izvor: Politika, 29.Maj.2008, 23:37 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Srpska državnost
Studija Radoša Ljušića objavljena u stotom „Kolu” Srpske književne zadruge
U stotom, jubilarnom, „Kolu” Srpske književne zadruge objavljena je studija Radoša Ljušića (1949), profesora Filozofskog fakulteta, šefa katedre za Istoriju srpskog naroda u novom veku i upravnika Odeljenja za istoriju Filozofskog fakulteta (trenutno direktora Zavoda za udžbenike u Beogradu), pod naslovom „Srpska državnost 19. veka”. Na jučerašnjem predstavljanju >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << knjige govorio je Milorad Ekmečić.
Knjiga govori o Srbiji, Crnoj Gori, srpsko-crnogorskim odnosima, autonomiji Srba u Habzburškoj i Osmanskoj monarhiji, a posebno poglavlje je posvećeno državnosti i nacionalnoj integraciji. Knjiga je ilustrovana dragocenim kartama koje govore više od svakog teksta. Profesor Ekmečić je kao poseban kvalitet ove studije istakao uključivanje Vojvodine, Bosne i Hercegovine (Bosanskog pašaluka) i Vojne granice, u razmatranja problema srpske državnosti u 19. veku.
Pod srpskom državom, profesor Ljušić podrazumeva srpsku i crnogorsku državu. Državotvorni razvoj dveju grana srpskog roda izložen je posebno, ali ne i planovi za nacionalno oslobođenje i izgradnju zajedničke države Srba. U zaseban odeljak izdvojeni su odnosi Srba i Crne Gore, kao i njihovo držanje prema oslobodilačkim pokretima neoslobođenog dela srpskog naroda. U posebnu celinu svrstan je i odeljak o srpskoj državnosti u Habzburškoj monarhiji i u Turskom carstvu, dok su međusobne veze sa Srbijom i Crnom Gorom prikazane u odeljcima o tim srpskim državama. U južnoj Ugarskoj (Vojvodina) i u Bosanskom pašaluku (Bosna i Hercegovina) srpska državna ideja nije bila dovoljno jaka da bi i na tim prostorima stvorila srpske države. Stoga su nosioci ideje srpskog ujedinjenja ostali Srbija i Crna Gora, čije rivalstvo je više štetilo nego doprinosilo njenom ostvarenju.
U ovoj knjizi, ističe Ljušić, prednost su imale državotvorne ideje i procesi, državne institucije, dok su društvo i njegovi problemi ostali u pozadini i naglašeni samo onda kada je bilo neophodno da se bolje shvati nastanak država, njihove funkcije i njihove uloge u povesti srpstva.Država, podvlači Ljušić, nastaje i nestaje u krvi. Stoga su ratovi i revolucije dobili više prostora od drugih događaja i pojava koje posredno ili neposredno prate nastanak, razvoj i funkcionisanje države.
Z. R.
[objavljeno: 30/05/2008]
