Izvor: Politika, 07.Nov.2006, 13:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Pisac dukljanskih korena
U biografiji će mu biti upisano da je jedini pesnik koji je imao obezbeđenje policija dveju država – Hrvatske i Crne Gore
PODGORICA, novembra – Crnogorska policija još nije otkrila napadače na književnika Jevrema Brkovića i njegovog telohranitelja Srđana Vojičića, nedavno ubijenog ispred Brkovićevog stana u centru Podgorice kada je pokušao da ga zaštiti od trojice maskiranih napadača koji su metalnim šipkama napali pisca. Inspektori >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << podgoričkog Centra bezbednosti poslali su u Beograd uzorke za DNK analizu, koji bi za sada mogli da budu jedini tragovi počinilaca ovog zločina. Lider Pokreta za promjene Nebojša Medojević saopštio je da je zabrinut za dalju fizičku bezbednost Brkovića, jer policija još nije otkrila počinioce.
Kontroverzni književnik Jevrem rođen je 1933. godine u selu Seoca (Piperi), nadomak Podgorice, gde je završio srednju frizersku školu, a potom više godina u Beogradu brucošovao. Od 1954. do 1983. godine objavljuje knjige kod beogradskih izdavača, sve do sukoba u Udruženju pisaca Jugoslavije u kojem se priklonio kolegama iz ljubljanskog Udruženja pisaca i raskrstio sa Miodragom Bulatovićem i svima onima u crnogorskom književnom udruženju koji su želeli Bulatovića za predsednika.
Nekadašnji komunistički aktivista, Brković u to vreme počinje druženje sa Savićem Markovićem Štedimlijom čije ideje dukljanstva i montenegrinstva lansira u Crnoj Gori. Literarno "prepevava" crnogorsku istoriju u kojoj su "montenegrini" požrtvovano ginuli u borbama protiv "velikosrba".
Pesnik iz Pipera u sukob sa velikim brojem intelektualaca i političara dolazi nakon događaja 7. i 8. oktobra 1988. godine, posebno 10. januara 1989. godine kada je, u poznatoj "antibirokratskoj revoluciji", narod u Crnoj Gori srušio ondašnju komunističku vlast. Brković tada piše: "Rat za veliku Srbiju je počeo i Crna Gora je prva žrtva velikosrpske agresije. Crnogorski kvislinzi dr Branko Kostić, dr Radivoje Kontić, Milo Đukanović, Momir Bulatović, Zoran Žižić i toliko drugih pripadali su onom najvišem vladajućem sloju komunista. Da su Miloševićevi populistički bojovnici, kojim slučajem, uspjeli da uđu u srž Hrvatske i Slovenije i tim bi u dvjema ondašnjim jugo-republikama našli dosta kvislinga od kojih bi se moglo formirati najmanje pet vlada, ako ne i više...". U to vreme kod crnogorskih sudova kreću brojne privatne tužbe, a državni tužilac Crne Gore 5. oktobra 1991. godine izdaje nalog za Brkovićevo privođenje. Dva dana će nakon toga Brković prebeći za Albaniju a dva meseca posle oglasiće se da je stigao u Zagreb. Te događaje Brković je ovako opisao:
"Pobunio sam se kao pisac i čovjek, kao Crnogorac s dukljanskim korjenima i napisao pismo izvinjenja hercegovačkim Hrvatima i Muslimanima zbog onakvog ponašanja crnogorskih rezervista u Hercegovini. Dva puta se tih dana pucalo na mene, oba puta na mene u stanu i, srećom, oba puta promašili. Javni tužilac pučističkog režima u Crnoj Gori nije promašio: 2. X 1991. godine izdao je nalog za moje hapšenje i pokretanje krivičnog postupka. Što uraditi – ili pobjeći, ili im se predati?! Nijesam mogao dozvoliti da im padnem u ruke, da na meni primjenjuju monstruozna poniženja, bolesne metode mučenja i raščovječenja u već zloglasnom spuškom zatvoru. Što uraditi! Odlučio sam se za bjekstvo. Uspio sam zahvaljujući samo prijateljima u Baru i Albancima iz pograničnih sela prema Albaniji. Otići sam morao, bio je to jedini izlaz..."
U Zagrebu uživa poverenje hrvatske vlade koja mu obezbeđuje stan u Ilici 81, u užem centru grada, i tu ostaje sedam i po godina. Hrvatski izdavači mu objavljuju brojne knjige, a među njima se kao izdavač našlo i hrvatsko Ministarstvo odbrane. Iz tog vremena "domovanja" u Hrvatskoj Brković u svojim objavljenim spisima nije izostavio nikoga s kim se nije slagao (političare, pisce, novinare, slikare...), opisao ih je rečnikom i stilom kakav nije zapamćen u istoriji pisane reči. Nije štedeo ni ondašnje političke prvake, a ni oni njega. Tadašnji predsednik crnogorske vlade Milo Đukanović je izjavio: "Svaki pametan Crnogorac i svaki pošten čovjek u ovoj zemlji sa prezirom pominje ime izdajnika Jevrema Brkovića, koji je iz lične sujete izdao svoj narod i sada daje antijugoslovenske izjave po Zagrebu, dok ustaše, ponovo kao 1941. godine, krvave svoje kame na nemoćnim srpskim civilima". "Pesnik sa poternice", kako je Brković sam sebe nazvao, pak poručuje: "Hrvatska je postala moja druga domovina".
Preokret na crnogorskoj političkoj sceni nakon što je, njemu do tada najomraženija, Demokratska partija socijalista prihvatila upravo njegov nacionalni program, 26. februara 1999. godine, vraća ga u Crnu Goru kao "proroka iz crnogorske Medine u dukljansku Meku". Dolaskom u Podgoricu, Brković rediguje neke svoje ranije objavljene knjige u Tuđmanovoj Hrvatskoj i iz njih izbacuje imena ondašnjih i sadašnjih prvaka crnogorske političke scene. To mu značajno pomaže da stekne sada sve privilegije crnogorske vlade: dobija luksuzni automobil marke "audi 6", vlasništvo crnogorske policije, pratnju i obezbeđenje. Osniva NVO Dukljanska akademija nauka i umjetnosti i biva njen predsednik, kao i "Crnogorski književni list" čiji je glavni i odgovorni urednik. Celi koncept njegovog CKL-a koji izlazi "na crnogorskom, srpskom i hrvatskom" od prvog do poslednjeg broja zasniva se na trima temama: crnogorska samostalnost, crnogorska mitropolija i velikosrpska okupacija.
U katalogu hrvatskih pisaca piše: "Brković, Jevrem – Dukljanin. Rođen 29. 12. 1933. godine – Piperi, Stara Duklja, Crna Gora. Član Društva hrvatskih književnika postao je 1989. Član je Hrvatskog centra PEN-a". U biografiji ovog autora biće upisano da je Brković jedini pesnik koji je imao obezbeđenje policija dveju država – Hrvatske i Crne Gore.
Novica Đurić
[objavljeno: 07.11.2006.]
.jpg)
