Izvor: Danas, 03.Jul.2015, 07:27 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Otkrivanje nevidljive freske
Beograd - Nakon skoro dve decenije restauirana zidna slika "Život, stradanja i borba naroda na području kraja predsednika Josipa Broza Tita, od srednjeg veka do oslobođenja" Raula Goldonija iz 1963. godine od sutra (subota) u 13 sati ponovo će biti dostupna publici na prvom spratu Muzeja istorije Jugoslavije. Svečanom otkrivanju ovog monumentalnog ostvarenja prethodio je neobičan put slike od njenog nastanka do 1996. kada je, zbog potreba programa Oktobarskog salona, prekrivena platnom a >> Pročitaj celu vest na sajtu Danas << ispred nje podignut zid od rigipsa.
"Freska dugačka 14 metara je tada postala nevidljiva", kaže Moma Cvijović, kustos MIJ, za Danas i objašnjava da je zbog blizine platna, koje je bilo na samo 10 centimetara, sliku uhvatila vlaga i boja. Naime, za potrebe različitih izložbi, tkanina koja je imitirala galerijski zid je mnogo puta krečena i na taj način ugrozila je delo, podsetio je Cvijović. On skreće pažnju da su u tom periodu Muzej 25. maj i Muzej 4. jul bili vraćeni gradu Beogradu.
"To nije jedina freska koju je Goldoni radio. Jedna se nalazi i na Partizanovom stadionu u ulaznom holu sa zapadne strane, a prema nekim svedočenjima postojala je jedna i na Vojnoj akademiji ali je verovatno prekrečena. Tito je imao omiljene "dvorske" slikare, "dvorske" vajare a Goldoni mu je bio omiljeni "dvorski" primenjaš. Njegove vazne su otišle u posed Brežnjeva, cara Haila Selasija, Indire Gandi. Oblikovao je mnoštvo predmeta, servisa, vazni kao dizajner stakla u Rogaškoj Slatini koje je Tito posle poklanjao visokim državnim zvaničnicima. Bio je profesor na Likovnoj akademiji u Zagrebu a ugovor o izradi slike za hol u Muzeju 25. maj je potpisao za honorar od 1.700.000 dinara. Kada se to preračuna, cena njegovog rada danas bi iznosila 25.000 američkih dolara", objašnjava Cvijović i dodaje kako je hrvatski akademski slikar, vajar i dizajner za rad na ovoj fresci imao i pomoćnicu. "To je Margita Trklulja, akademska slikarka iz Zagreba, čiji je honorar po ugovoru bio u vreme nastanka slike 400.000 dinara a danas bi to bilo 18.000 dolara."
/Život Goldonijeve monumentalne slike je 2011. godine dobio sretan preokret. U prisustvu stručnjaka iz Centralnog instituta za konzervaciju u Beogradu freska se oslobodila platna koje ju je zaklanjalo a juna ove godine uklonjen je i zid ispred nje. Konzervatorski i restauratorski radovi otpočeti u novembru 2014. godine završeni su u maju 2015. u saradnji sa Republičkim zavodom za zaštitu spomenika kulture i Fakultetom primenjenih umetnosti u Beogradu, odsek Konzervacija i restauracija. Ostvarenje "Život, stradanja i borba naroda na području kraja predsednika Josipa Broza Tita, od srednjeg veka do oslobođenja" je nastala, inače, u skladu s modernističkim idejama total dizajna enterijera novootvorenog Muzeja a zadata tema realizovana je preko kompozicije podeljene na dva jednaka i "ravnopravna" dela. Levo je prikaz bune slovenskih seljaka na prostoru hrvatskog Zagorja 1573. godine pod vođstvom Matije Gubca, a desno Narodnooslobodilačke borbe. Relacija Gubec - Tito trebalo je da pruži neophodnu istorijsku perspektivu klasne borbe za ravnopravnost, a povezivanje seljačke bune i partizanskog pokreta naglašavalo je kontinuitet borbe naroda za bolji život. Goldoni je sliku dimenzija 4,4x14,6 metara i ukupne površine 64,24 metara kvadratnih u seko tehnici završio za manje od dva meseca.
Digitalni info-kiosk, koji će u subotu takođe biti pušten u rad, omogućiće posetiocima šire informacije o konzervaciji slike, kao i priču o njenom nastanku. Osim što ju je uradio Raul Goldoni (1919-1983), za vraćanje u život ovog ostvarenja važnu ulogu su imali Stojanka Samardžić, konzervator-restaurator, savetnik, dok je izvođač konzervatorsko-restauratorskih radova Fakultet primenjenih umetnosti, odsek Konzervacija i restauracija na čelu sa mentorom mr Radomirom Samardžićem, redovnim profesorom. Studenti master akademskih studija koji su izveli radove na slici su Mila Vranješ, Dragana Vićentijević, Aleksandar Ćulibrk i Ana-Marija Spasenović. U Muzeju istorije Jugoslavije biće priređena i mini izložba njihovih radova.
.jpg)
