Izvor: Blic, 15.Mar.2005, 13:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Empatija
Empatija
MSU
Izložba nordijskih i srpskih umetnika pod nazivom 'Situated self' koja, zahvaljujući finansijskoj podršci Nordijskog saveta ministara, fokusira fenomen empatije odnosno 'bivanje-sa-nekim', značajna je jer ovaj problem razmatra mimo oblika licemernog ponašanja. Kritičari Mika Hanula, poznat kao autor inspirativnih tekstova, i Branislav Dimitrijević, koji beskompromisno zastupa svoje stavove o savremenoj umetnosti, medijski i tematski široko >> Pročitaj celu vest na sajtu Blic << postavljajući izložbu, odabranim radovima ilustruju čitavu lepezu mogućnosti 'bivanja-sa' uprkos insistiranju na onoj vrsti empatije koja ne mora isključivati sumnju. Konkretno, nije nam neophodno takvo iskustvo, ne moramo čak ni znati da neko trpi porođajne bolove, kao u video radu Fani Niemi-Junkole kojoj je upravo intimni čin porođaja poslužio kao okvir za univerzalne sekvence trpljenja bola, a ipak možemo saosećati sa ženom koja podnosi bol.
Prava empatija zapravo je poštovanje prema jedinstvenosti individualnog iskustva, što i savremena umetnost podrazumeva. Zastupljeni radovi idu u prilog i empatiji koja je potrebna u podnošenju poraza, prihvatanju šale, pa, zašto ne, i neobaveznih epizoda sa najbližima, decom, koja mogu biti vredna pamćenja, učestvovanju u sportu bio to fudbal ili ležerno 'nordijsko hodanje' sa štapovima, metafora stanja u njihovim društima... Izuzetni su radovi Anike Strem, Vesne Pavlović, Fila Kolinsa, Karstena Konrada i Vladimira Nikolića koji je na Dišanov grob u Ruanu, doveo 'profesionalnu' narikaču iz Crne Gore.
Izložba govori i o tome da treba činiti manje, a da se to manje čini na bolji način, čega se uostalom, pridržava i dizajner Mirko Ilić. I to je empatija. Izložba, kojoj vredi posvetiti vreme, biće predstavljena, krajem proleća, i u Gradskom umetničkom muzeju u Helsinkiju.
Greške
(Marica Popović, Noć prokletstva, IPA 'Miroslav', 2004)
Prateći istoriju porodice Gajić iz Podrinja tokom burnog i krvavog 20. veka, pripovedač želi da otkrije mističnu motivaciju naravi i sudbina (istorije) u tim predelima i da pouči čitaoca o smislu života. On se ne trudi da oblikuje karaktere junaka: svi su dobri, vrli, lepi i pošteni, a svaka njihova naopaka i nikad motivisana promena ponašanja jeste 'nužno zlo' rođenih na 'tlu prokletstva'. Središnja ličnost, Gojko, neostvareni genije, kafedžija i zemljoradnik, brižan je sin i otac; njegova jedina, ali kobna mana, koju je nasledio od zaljubljenih roditelja i pred kojom je potpuno nemoćan, jeste pohota, sumanuto i surovo preljubništvo; verujući 'i u Boga i u evoluciju', on provodi život potpuno sluđen, ne razlikujući dobro i zlo, a jedini dokaz njegove 'pozitivnosti' je (inadžijska, radikalska) vezanost za rodni kraj. Uplićući u ovu sagu lažnu (pagansku) predstavu o duhovnosti, pripovedač tumači Podrinje (svet) kao strahovito i hladno, prokleto i besmisleno mesto, čiji su stanovnici marionete (bez duše), lak plen zlih sila; želeći da proslavi trpljenje i trezvenost patrijarhalne žene, on veštičarenje predstavlja kao mudrost, a svoju (nepristojnu, sujevernu) priču, kao 'radost Srpstvu' i pravoslavlju.
Sveznajući narator 'Noći prokletstva' više misli o čitaocima, nego o junacima. Zato često greši u vođenju fabule, (možda i nehotično) upotrebljava opšta mesta iz svetskih klasika i ne razlikuje bitno od suvišnog. Njegov najozbiljniji problem je, ipak, opušten odnos prema srpskom književnom jeziku, zbog koga gomila gramatičke, stilske i misaone greške, srozavajući se, čak, i do uličnog rečnika. Pošto ne zadovoljava nijedan umetnički kriterijum, za ovu knjigu se teško može reći da je (završen) roman.
.jpg)
