Izvor: Politika, 29.Sep.2012, 16:07 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Duh nestalog grada
Specijano za Politiku
Priština–Kroz napola srušeno prištinsko groblje, između radnika nekog albanskog građevinskog ili komunalnog preduzeća koji ga čiste od korova i kroz njega prave staze, prolaze profesori iseljenog Filološkog fakulteta i trže grob svog kolege i profesora Vuka Filipovića. Okupljaju se oko ploče, malo nagnute, i humke na koju su naslonjeni srušeni spomenici nekih drugih ljudi, pale sveće, stoje i gledaju prema svom bivšem gradu i životima. >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika <<
„On je prerano umro, da nije njegovo čudo bi bilo još veće. Iz tame u koju je otišao vraća nam se u svetlu tradicije koju je preneo kroz likove o kojima je pisao u autorskim tekstovima i kroz pisce o kojima je pisao u domenu akademske književne kritike”, govori prof. dr Danica Andrejević i tim rečima završava se dvodnevni naučni skup „Delo Vuka Filipovića“ u organizaciji Filozofskog fakulteta koji se sada nalazi u Kosovskoj Mitrovici.
Ovo je treći skup o stvaralaštvu istaknutog profesora i književnog kritičara, teoretičara književnosti sa Kosova i Metohije i, što je za ovaj trenutak možda važnije, jednog od osnivača Filozofskog fakulteta.
„Bio je hrabar do ludila, neprijatan, takođe, do ludila, retko solidaran, jedinstven u davanju i nedavanju, jedinstven u davanju onoga što zna, oseća i naslućuje“, ističe njegova učenica, profesor Učiteljskog fakulteta iz Vranja Sunčica Denić. Zahvaljujući njoj i supruzi Bebi Filipović sačuvana je i, za razliku od oko milion knjiga na srpskom jeziku koje su ostale u Prištini, iznesena i dostupna Vukova književna zaostavština, rukopisi i knjige. Osnovan je njegov legat koji se nalazi u Književnoj zajednici „Bora Stanković“ u Vranju.
Profesorka narodne književnosti Valentina Pitulić je na humku donela jabuku, a na skupu je govorila o odnosu tradicionalnog i modernog kod Vuka Filipovića i o tome kako je on, u velikoj meri, u životu odricao tradicionalne vrednosti i zalagao se za moderne i urbane vrednosti i promene koje su često nalazile uporište u ideologiji kojoj je pripadao. Nasuprot tome, proučavanje njegovih radova pokazuje duboku vezu sa narodnom literaturom.
Vuk Filipović je nakon potpunog sloma međuratnog sistema kraljevine Jugoslavije i uspostavljanja novog društvenog i ideološkog poretka bio u ulozi nekoga ko formira, kako nove vrednosti, tako i nove institucije gde je često njihov osnivač ili pokretač: časopisi „Vidici” i „Stremljenja”; osnivanje Filozofskog fakulteta; pokretanje izdavačke delatnosti „Jedinstva“; objavljivanje romana „Tragovi“, prvog posleratnog na Kosovu i Metohiji... Jedini je odbio da potpiše pismo četrdeset pisaca kojim se obznanjuje težak položaj i teror nad Srbima na Kosovu i Metohiji, stigao je da bude boem, i to onaj o kom se i danas prepričavaju anegdote.
Od svega toga danas gotovo nije ostalo ništa, niti u Prištini, koju je toliko zadužio, ovaj čovek ima mesta gde bi se o njemu moglo govoriti. Zato na tom grobu svi traže duh grada koji je nosio ovaj čovek, traže zapravo svoje živote i svoje mesto u gradu koji je nestao. Traže svoje srodnike, pa profesor Milorad Jevrić dugo pokušava da pronađe humku svoje majke Jevrosime. „Znam da je tu, blizu Vuka, ali uvek imam problem da je nađem“, kaže Jevrić.
U toj konfuziji osećanja, izgubljenog vremena, duha grada i srodnika, ostaje ličnost i pitanje ko danas može, kada i na koji način obnavljati nestali grad i njegove uništene vrednosti.
---------------------------------
Naučni skup o Vuku Filipoviću
Naučni skup „Delo Vuka Filipovića“, održan je na iseljenom Filozofskom fakultetu u Kosovskoj Mitrovici i na odeljenju u Gračanici, i to je treći skup posvećen ovom profesoru i književnom stvaraocu. O različitim aspektima njegovog stvaranja govorili su Zoran Pavlović, Dragomir Kostić, Miloš Đorđević, Dragoljub Stojadinović, Milutin Đuričković, Slavica Dejanović, Marija Jeftimijević, Jasna Parlić, Marko Atlagić, Golub Jašović, Ana Andrejević i Dragana Rajović
Živojin Rakočević
objavljeno: 29.09.2012.
.jpg)
