Izvor: Politika, 10.Jun.2010, 23:07 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Čari bataševske Venere
Predmeti sa arheološkog nalazišta Bataševo kod Mladenovca izloženi u Konaku kneginje Ljubice
Predmeti stari više od 6.000 godina od pečene zemlje, kamena i kostiju, među kojima se ističu velike kamene posude, žrtvenici i figurine, dostupni su posetiocima Konaka kneginje Ljubice gde se održava izložba „Bataševo – naselje iz starijeg neolita”. Eksponati potiču sa arheološkog nalazišta Bataševo, kod Mladenovca, i pronađeni su 1998. godine kada je lokalitet otkriven >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << prilikom radova na gasifikaciji, kao i od 2004. do 2007. kada je iskopavanje nastavljeno. Postavka, čiji je autor arheolog Velibor Katić, predstavlja presek dosadašnjih saznanja o naselju i želju da se prikažu elementi značajni za razumevanje neolitske kulture i bogatstvo kulturnog nasleđa na tlu Beograda.
Najznačajniji do sada otkriveni predmet na ovom nalazištu, prema Katićevoj oceni, jeste Bataševski pitos – dobro očuvana keramička posuda visine oko 60 i prečnika 55 centimetara, reljefno ukrašena otiscima rečnih školjki, spolja i unutra obojena u crveno. „Na osnovu njegovih elemenata i specifičnih ukrasa pretpostavlja se da je imao kultnu namenu. Ukošen obod i asimetrično telo posude pokazuju veliko zanatsko umeće bataševskog keramičara. Neobično je da su ovako velike posude bile bojene, jer su se u tom periodu bojile samo manje posude”, objašnjava Katić i dodaje da su posude najvažniji predmeti sa nalazišta Bataševo ne samo zbog dimenzija i očuvanosti, već i zbog lepote, jer pokazuju da je čovek koji ih je proizveo bio ispred svog vremena iako je reč o dalekoj prošlosti.
Osim posuda, među predmetima od pečene zemlje značajne su i figurine, a posebno mesto zauzima bataševska Venera. Pripada tipu starijih neolitskih figurina na kojima su žene prikazane sa naglašenim atributima plodnosti. Da je reč o raritetu potvrđuje i to što je kod nas iz tog perioda poznata još samo jedna takva, otkrivena na lokalitetu Donja Branjevina u opštini Odžaci.
Među ostalim figurinama prikazanim na izložbi ima stubastih, antropomorfnih, kao i terakota postavljenih na drvene štapiće. Pažnju zavređuju i žrtvenici koje nauka uglavnom dovodi u vezu sa kultnim radnjama.
„Izložba obuhvata veći broj fragmenata koji pokazuju da se u Bataševu praktikovalo zidno slikarstvo, a nalazi bi predstavljali najstarije tragove bojenja u objektima na Balkanu”, naglašava Katić. Tragovi zidnog slikarstva sa upotrebom bele i sive boje mogu se videti na fragmentarno sačuvanim delovima zidova. Pretpostavlja se da je bela boja zapravo pigment dobijen mlevenjem ljuštura puževa ili školjki.
Bataševo, prema Katićevim rečima, pomera starosnu granicu za oko 1.000 godina u odnosu na poznatu vinčansku kulturu. „Najstariji tragovi se vezuju za kraj sedmog milenijuma pre nove ere, oko 6300. godine, a preciznije rezultate daće odgovarajuće ekspertize”, kaže on.
Dosad pronađeni predmeti ukazuju na to da je reč o većem organizovanom naselju iz starije neolitske faze, i da je predstavljalo centar keramičke proizvodnje, prvenstveno posuda tipa bataševskog pitosa.
A. Marinković
objavljeno: 11.06.2010.
.jpg)
