Izvor: Arte, 26.Sep.2018, 11:22 (ažurirano 02.Apr.2020.)
16. Međunarodni salon stripa
Međunarodni salon stripa je festival devete umetnosti kojeg, od svog osnivanja 2003. godine, organizuje i vodi Srećna galerija Studentskog kulturnog centra Beograd kao svoj redovni redakcijski program.
Ovaj festival je manifestacija neprofitnog karaktera i predstavlja najmasovniji i najsveobuhvatniji strip projekat u Srbiji, i jednu od najznačajnijih smotri devete umetnosti u regionu.
Nakon niza pokušaja da strip, kao jedna od najplodonosnijih umetničkih disciplina >> Pročitaj celu vest na sajtu Arte << u srpskoj kulturi, zaživi na oficijelnoj likovnoj i umetničkoj sceni, Studentski kulturni centar je, kao jedan od prvih aktera u toj inicijativi, uspeo da u svoj redovni godišnji program uvede sve pojavne oblike izražavanja devete umetnosti kao jednu od svojih strategijskih programskih ideja.
U proteklih šesnaest godina na Međunarodnom salonu stripa takmičilo se oko 2.000 strip autora iz 57 zemalja sveta. Od njih oko 700 u kategoriji takmičara do 15 godina, a u revijalnom delu programa gostovali su kako najeminentniji svetski autori tako i pioniri srpskog stripa kao laureati Specijalnog priznanja Salona za životno delo i doprinos srpskom stripu.
U naporima da se postigne potreban nivo kvaliteta programa, pripremanje svakog pojedinačnog festivalskog izdanja iziskivalo je ogroman rad i velika ulaganja. Da bi se Salon održao kao manifestacija međunarodnog renomea uprava SKC-a na čelu sa direktorom Slavoljubom Veselinovićem, u ovaj festival počela je da ulaže znatna infrastrukturna i finansijska sredstva, uspevši ne samo da održi, već i da unapredi festival, a sve u želji da na međunarodnom nivou, na jednom mestu sabere neosporne kvalitete stripa, i kroz ovakav događaj, devetu umetnost udostoji elitističkog nivoa i zvanja, što ona sama po sebi to i zaslužuje.
Program ovogodišnjeg, 16. po redu, Međunarodnog salona stripa proteći će u znaku obeležavanja 50 godina od pokretanja popularnih strip edicija novosadskog Dnevnika - Zlatna serija i Lunov magnus strip, za koje možemo reći da su obeležile jugoslovensku i srpsku pop-kulturu od kraja šezdesetih do prve polovine devedesetih godina prošlog veka. S tim u vezi je na Salonu i profilisano gostovanje proslavljenog srpskog strip autora Miodraga - Mikice Ivanovića, koji je za LMS i ZS ilustrovao oko 120 naslovnica (Veliki Blek, Zagor, Mister No, Kapetan Miki, Kit Teler). Radio u Dnevnikovom timu na licencnim izdanjima Velikog Bleka. Nacrtao oko 40 epizoda Nindže za Dečje novine iz Gornjeg Milanovca. Nacrtao nekoliko epizoda YU Tarzana itd.
Tokom festivala, Mikica Ivanović će u više navrata potpisivati sveske i crtati junake LMS-a i ZS posetiocima programa Salona stripa 2018.
Predstavljanje plejade najznačajnijih Bonelijevih junaka, na Salonu nastavlja se predavanjem Zorana Đukanovića Ken Parker - strip koji je promenio prirodu vesterna i Boneli stripove i, zajedno sa Dušanom Mladenovićem, panel diskusijom o jubileju 70 godina legendarnog Teksa Vilera koji je, primera radi, u doba procvata špageti vesterna bio štampan u tiražima od blizu milion primeraka.
Uzimajući u obzir još jedan jubilej srpskog stripa - 60 godina stripa Nikad robom i 55 godina istoimene edicije, uredništvo Salona stripa priredilo je retrospektivnu izložbu do sada neizlaganih i neviđenih strip radova Desimira Žižovića Buina (1920 - 1996), kome će ove godine izdavačka kuća Dečje novine Dositej i opština Gornji Milanovac, na Salonu stripa u SKC-u, posthumno dodeliti nagradu Srećko Jovanović.
Gostovanje Tonija Fejzule, španskog strip autora i profesora (rođenog u Beogradu), koji već nekoliko godina radi za čuvenu izdavačku kuću Dark Hors, i program animiranih filmova oskarovca Mihaela Dudok de Vita u redakciji Andrijane Ružić jesu ekskluzivitet programa ovogodišnjeg Salona.
Osim svoje retrospektivne izložbe i predavanja, Toni Fejzula će se beogradskoj publici predstaviti i svojim novim albumom Dead Inside koji je ovom prilikom za našu čitalačku publiku prevela i objavila beogradska izdavačka kuća System Comics.
Posebno izdvajamo i film posvećen sudbini strip autora Veljka Kockara, velike nade predratnog srpskog stripa, Poslednja avantura Kaktus Bate, u režiji Đorđa Markovića, a po ideji Aleksandra Zografa, kao remek-delo domaće dokumentarno-animirane filmske produkcije.
Međunarodni salon stripa SKC Beograd se svake godine, tradicionalno, održava u periodu od četvrtka do nedelje, tokom poslednje sedmice septembra. Zvanični program 16. salona stripa biće realizovan od 27. do 30. septembra 2018. godine u svim prostorima SKC-a. Izložbe i prateći programi festivala trajaće do 12. oktobra 2018. godine. Svi programi su besplatni i profilisani za posetioce svih uzrasta.
Dobro došli u SKC na naš najveći festival devete umetnosti!
Miki Pješčić, urednik Salona stripa
GOSTI SALONA STRIPA:
TONI FEJZULA (Španija)
Već nekoliko godina Toni Fejzula radi za Dark Hors na serijalima koje pišu Džon Arkudi i Grek Ruka. Pre toga radio je na brojnim stripovima i ilustracijama na evropskom tržištu, naročito u sferi animacije. Radio je na pozadinama za više španskih animiranih serija i filmova, poput Legende o El Sidu (2003). Tvorac je SF albuma Central Zéro (Solej, 2003, scenarista Aleks Nikolavič) i jedan od tvoraca serijala Nefilim (Delkur, 2004, scenarista Miroslav Dragan)
Fejzula je radio naslovnice za serijal Ktulu (2010) i učestvovao je kao saradnik na serijalu Veil (Dark Hors, scenarista Grega Ruka). Potom je, 2015. godine, radio na jednoj celovitoj priči o Lobsteru Džonsonu (The Glass Mantis, sa Majkom Minjolom i Džonom Arkudijem), kao i na krimi serijalu Dead Inside sa Arkudijem, čiji je prvi broj objavljen u avgustu 2016. Trenutno radi na još jednoj grafičkoj noveli za Planetu, strip adaptaciji knjige Patria, bestselera Fernanda Aramburua,
Često radi naslovnice za serijal Rumble Džona Arkudija, Dejvida Rubina i Dejva Stjuarta koje objavljuje Imidž. Nedavno je sa Brajanom Azarelom sarađivao i na jednoj kratkoj priči za Šok antologiju koju objavljuje Afteršok. Rođen je u Srbiji, a trenutno živi u Barseloni.
MIKICA IVANOVIĆ (Srbija)
SRPSKI MIKELANĐELO
Miodrag Ivanović Mikica rođen je 1959. godine u Srpskom Miletiću gde je završio i osnovnu školu. Srednju građevinsku školu završio je u Novom Sadu. Za strip se zanima od malih nogu. Prve radove koje smatra značajnijim uradio je već sa 15 godina, dok je 1976. godine nacrtao više strip tabli, uglavnom sa vestern tematikom. Četiri godine kasnije, po povratku iz vojske, javlja se na konkurs za strip crtače u novosadski Forum. Tu je upoznao mnoge tada aktuelne crtače, između ostalih i Dudu Vukojeva, sa kojim je veliki prijatelj. Već na samom početku otkupljene su mu neke kratke priče koje, nažalost, nikad nisu objavljene. Zatim sreće Branislava Kerca i počinje da radi korice za Dnevnikova izdanja Velikog Bleka i Zagora, a potom i za ostale junake, poput Mister Noa i Kita Telera. Zatim se, 1981. godine, uključuje u ekipu domaćih crtača koji crtaju licenciranog Velikog Bleka. Prva epizoda koja mu objavljena je Lažni grof (Lunov magnus strip 741). Nacrtao ih je ukupno dvanaest: osam su objavljene u LMS, jedna u Almanahu br. 8, dok tri nikad nisu štampane. Za Zlatnu seriju i LMS ilustrovao je oko 120 objavljenih naslovnica, neke od njih zajedno sa svojim rođenim bratom Pekom, takođe strip crtačem.
Uradio je i deset epizoda stripa Džoni Denser po scenariju Dude Vukojeva. Ni ovaj strip nikad nije ugledao svetlost dana. Zatim sledi saradnja sa Dečjim novinama. Za njih je Mikica nacrtao oko četrdeset epizoda stripa Nindže. Takođe je uradio i nekoliko epizoda YU Tarzana.
Nažalost, rat na prostorima Balkana udaljava Mikicu iz sveta umetnosti. Većina naših crtača odlazi u inostranstvo, dok se Mikica posvećuje građevini. Ipak, ne zaboravlja slikarstvo i povremeno radi velike murale i zidne reklame koje su, svaka za sebe, posebno umetničko delo. Zbog brzine kojom oslikava zidove dobio je i nadimak srpski Mikelanđelo. Po završetku ratnih godina Mikica se polako vraća stripu. Osvaja nagrade na nekoliko strip konkursa i počinju da stižu pozivi za razne strip festivale: Makarska, Niš, Sombor, Beograd…
Ove godine, na veliki jubilej Zlatne serije, ne smemo zaboraviti Mikicu koji je ostavio veliki pečat baš u ovoj ediciji.
Ilija Mirović
VELJKO KRULČIĆ (Hrvatska)
Veljko Krulčić (1962. Pula) profesionalni je novinar, izdavač i istoričar stripa. Svoj prvi tekst o stripu objavio je kao gimnazijalac, 1979. godine. Od tada do danas intenzivno se bavi popularizacijom stripa - piše; priređuje tematske i samostalne izložbe u Hrvatskoj i inostranstvu; producira i piše scenarija za dokumentarne filmove o strip autorima; učestvuje na strip-festivalima, okruglim stolovima, seminarima, simpozijima. Kustos je velikih retrospektivnih izložbi Hrvatski strip 1867 - 1985, (Muzejski prostor, Zagreb, 1985) i Jugoslavenski strip 1866 - 1986, (Pariz, 1986.) Utemeljio je nagradu Najbolji jugoslavenski strip godine koju je od 1984. do 1988. dodeljivao zagrebački nedeljnik Polet. Inicijator je nagrade za životno delo u području hrvatskog stripa Andrija Maurović, koju od 2009. godine dodeljuje udruženje Art 9. Uredio je tematski broj časopisa Istra (6/7 za 1986) u celini posvećen domaćem stripu.
Autor je više strip-monografija, među ostalima Hrvatski posleratni strip, Maurović, Put u obećanu zemlju, itd. Prvi je dobitnik strukovne nagrade Fra-Ma-Fu (1986) za poseban doprinos razvoju stripa u Jugoslaviji. Pokretač je i urednik više strip-biblioteka: Maurović, Bolja prošlost, Klasici hrvatskog stripa, Fra-Ma-Fu i Strip i stripologija. U svojstvu priređivača/urednika pripremio je brojne albume i knjige stripa, od Andrije Maurovića i Valtera Neugebauera do Žarka Bekera, Borde Dovnikovića, Frane Gotovca, Alberta Kinerta, Nedeljka Dragića, Željka Lordanića itd. Kao prijatelj i kolega Zdravka Zupana (1950 - 2015), jednog od najtemeljnijih i najautoritativnijih stručnjaka za strip na ovom području, Krulčić je priredio i uredio knjigu MAUROVIĆ - LOBAČEV - JULES - SULIĆ u izdanju zagrebačkog udruženja Art 9 u svojoj biblioteci Strip i stripologija. Radi se o knjizi eseja, studija, kritika, izdavačkih recenzija i istorijsko-bibliografskih tekstova o stripu, njegovim tvorcima i junacima, s područja bivše Jugoslavije koje je Zdravko Zupan napisao u razdoblju od ranih 80-ih godina prošlog veka do svoje smrti, Knjiga sadrži i opsežnu fotomemorabiliju, jedinstveni fotografski „album“ kao višedecenijsku hroniku strip događaja.
PROGRAM FILMA I ANIMACIJE:
ANDRIJANA RUŽIĆ: ELEGANTNI I VANVREMENI FILMOVI MIHAELA DUDOK DE VITA (Holandija), predavanje / projekcija filmova
Mihael Dudok de Vit (1953, Abkaude, Holandija) reditelj je, animator i ilustrator koji živi i radi u Londonu. Režirao je četiri kratkometražna animirana filma: Čistač Tom je izašao 1992, a Monah i riba 1994. godine. Ova živahna animirana priča o monahu koji opsesivno, očajnički pokušava da ulovi ribu, donela mu je svetsku popularnost i brojne nagrade. Između svakog nezavisnog filma uradio je veliki broj televizijskih reklama, što mu je pomoglo da savlada tajne vizualne efikasnosti.
Svojim najpoznatijim filmom Otac i kći (2000) osvojio je sve najprestižnije nagrade (između ostalih i Oskar Američke akademije) na svim najvažnijim međunarodnim festivalima na kojima je prikazan u takmičarskoj konkurenciji. Istoričar animacije Đanalberto Bendaci ga svakako nije bez razloga okarakterisao kao „vrhunski autorski film“. Dudokov četvrti po redu, a inače prvi apstraktni film, Aroma čaja (2006), naslikan čajem i u ritmu muzike jednog od Concerti Grossi kompozitora Arkanđela Korelija, liči na neku vrstu formalne i konceptualne pripremne metafore za njegov prvi igrani film, Crvena kornjača (2016), čiji su glavni producenti Gibli Studio, Prima Linea i Vajld Banč. Ovaj kontemplativni, sublimni film bez dijaloga i sa propratnom muzikom koja ga obeležava, nanovo nas vraća na razradu tema kojima se režiser neprestano bavi: čežnji, intenzivnoj žudnji, smrti.
Dudok de Vit je ponosan na svaki svoj kadar, bilo da je namenjen njegovom nezavisnom filmu ili TV reklami. Na njegovoj lestvici vrednosti i pristupu radu nema razlike između uzvišenog i popularnog umetničkog dela. Svi njegovi filmovi imaju umetničke karakteristike gotovo renesansnog kvaliteta, a svaku fazu animacije dugo promišlja preko storiborda. Prepoznatljivost njegovih filmova odlikuje se posebnim tajmingom, delikatnom paletom boja i tretiranjem senki, odsustvom dijaloga i propratnom muzikom, smislom za perspektivu, sveprisutnim melanholičnim pejzažima i njihovim dinamičnim linijama kao i duhovnim, meditativnim sadržajima. Svaki njegov film je dugo promišljano kinematografsko savršenstvo. Mihael takođe piše i ilustruje knjige za decu i predaje animaciju na umetničkim akademijama u Engleskoj i širom sveta. Andrijana Ružić
Filmovi za projekciju: MONAH I RIBA, 1994. (6’ 22’’); OTAC I KĆI, 2000. (8’ 30’’)
SPECIJALNE NAGRADE I PRIZNANJA:
SPECIJALNO PRIZNANJE ZA DOPRINOS SRPSKOM STRIPU
(Komisija za dodelu priznanja za doprinos srpskom stripu: Slobodan Ivkov, predsednik; Milosav Pješčić, član komisije; Aleksandar Uzelac, član komisije)
Dobitnik: ALEKSA GAJIĆ (1974), Beograd
Aleksa Gajić (Beograd, 1974) jeste srpski stripar, poznat i u svetu, dok je najviše prisutan na francusko-belgijskoj sceni. Autor je animiranih filmova, ilustrator i karikaturista. Diplomirao je 1998. godine na beogradskom Fakultetu primenjenih umetnosti i dizajna u klasi profesora Rastka Ćirića, sa prvim diplomskim radom u istoriji srpskog stripa i našeg univerziteta koji je bio - strip. Taj kolorni stripski album Technotise nastao je po scenariju Darka Grkinića. Od 1996. godine Gajić je stalni saradnik nedeljnika Politikin zabavnik, a od 2000. godine, posle izlaganja na Salonu stripa u Angulemu (Francuska) u okviru srpske selekcije, počinje da radi za francusku izdavačku kuću Soleil. Postao je crtač serijala Bič Božiji, u kojem je prema scenarijima Valeri Manžen objavio 6 kolornih albuma. Oni su stekli ogromnu popularnost u Francuskoj i Srbiji, a prevođeni su u SAD-u i u još šest zemalja.
U Srbiji je, osim njih, Gajić u nekoliko izdanja objavio i dorađeni album Technotise, po čemu je kasnije kreirao i režirao prvi samostalni srpski dugometražni animirani film Tehnotajz: Edit i ja. Osim toga, Gajić je autor i nekoliko kratkometražnih animiranih filmova, od kojih su najzapaženiji Uspon i pad umetnosti, a najpopularniji je spot za veliki muzički hit Buđav ‘lebac srpske grupe S.A.R.S. Autor je još nekoliko muzičkih i ekonomsko propagandnih spotova. Objavio je i intimne zbirke kratkih, formalno inovativnih stripova (U šrafovima, Skrepbuk, Pljosnati strip), a u uglednim srpskim galerijama izlagao je oko 40 unikatnih strip-objekata (Čudnovati stripovi, Premotavanje), o kojima se malo zna u inostranstvu. U okviru grupnog projekta i serije albuma Linije fronta, autor je i nekoliko izuzetnih naslovnih strana i originalnih kratkih stripova o srpskoj vojsci u Prvom svetskom ratu 1914 - 1918. Ilustrovao je knjige i časopise, sarađujući sa mnogim izdavačima i dizajn-studijima. Značajne rezultate postigao je i baveći se samostalno grafičkim dizajnom (pamfleti, pozivnice, novinski oglasi i reklame, kalendari, plakati).
Imao je više samostalnih i grupnih izložbi u našoj zemlji. Često je nagrađivan, a nekoliko puta za stripske inovacije i na ovom Salonu: 2011. za Kameni strip, a 2012. za Premotavanje (ujedno i Grand Prix Salona). Smatra se jednim od naših najeminentnijih umetnika uopšte i svakako najznačajnijih domaćih stripara. Rezultat obnovljene saradnje sa francuskom scenaristkinjom Manžen jesu dva albuma nove serije Drako: Trinaesta horda i Maglina Zmije. Gajićev srpski izdavač System Comics ih je krajem 2017. godine objavio za domaću čitalačku publiku, ali objedinjene u jedan impresivan tom. Sa Kristofom Bekom kreirao je monumentalni Kartago (Carthago). Živi i radi u beogradskoj opštini Zemun.
Slobodan Ivkov
SREĆKO JOVANOVIĆ - NAGRADA IZDAVAČKE KUĆE DEČJE NOVINE DOSITEJ I OPŠTINE GORNJI MILANOVAC:
Dobitnik (posthumno): DESIMIR ŽIŽOVIĆ BUIN (1920 -1996), Gornji Milanovac
Desimir Žižović Buin bio je srpski strip autor i ilustrator. Bavio se slikarstvom, izradom etiketa, industrijskim dizajnom, zanatskim poslovima i skulpturom. Družio se sa slikarom i profesorom Božom Prodanovićem, a pre Drugog svetskog rata imao je priliku da obiđe umetničke ateljee Tome Rosandića, Mila Milunovića i Mihaila Petrova, kasnije njegovog mentora za upis na Akademiju za primenjene umetnosti u Beogradu. Drugi svetski rat Buin provodi u štabu JVuO đenerala Dragoljuba Mihailovića, gde je radio kao ilustrator i grafičar za vojni list Ravnogorski borac. Nakon naredbe kralja Petra II Karađorđevića da se svi pripadnici JVuO stave pod upravu Josipa Broza, Buin se priključuje partizanima i izvesno vreme radi u propagandnoj ekipi, tzv. Umetničkoj zadruzi Đorđa Andrejevića Kuna koji će pokušati da ga pošalje na Sremski front. Nakon proživljenih užasa građanskog rata i kolonizacije u Banat 1947. godine, Buin četiri godine kasnije podnosi molbu za upis na Akademiju za primenjene umetnosti u Beogradu. Na nju biva primljen, ali ubrzo napušta studije i vraća se u zavičaj.
U Dečjim novinama prisutan je od njihovog osnivanja krajem 1956. godine, kao ilustrator, autor enigmatskih zadataka i stripa. Njegovi rani stripovi vezani su za srpsku istoriju, narodne pesme i pripovetke: Kraljević Marko i Musa Kesedžija, Aždaja i carev sin, Nemušti jezik, Ćela, Ptica devojka, Poslednji osvetnik, Magelan, Rudnička ofanziva, Pevac Peca i Pijuko, Mali Vlada i rođak iz grada... Međutim, nakon što je JNA optužila postojeće stripove za „antipatriotizam“ i išla dotle da je javno, preko svojih novina, pozvala izdavače da rade na objavljivanju stripova na teme partizanske narodno-oslobodilačke borbe, to se moralo shvatiti kao naređenje koje će u Dečjim novinama, igrom slučaja i zahvaljujući Buinovom talentu, rezultirati u do danas neprevaziđeni izdavački poduhvat - strip serijal Mirko i Slavko. Bio je to najpopularniji strip u SFRJ sa tiražima od skoro 300.000 primeraka po broju, po kojem će se, između ostalog, 1973. godine snimiti istoimeni igrani film.
Prvo objavljivanje stripa o dečaku Mirku, pekarskom šegrtu, kojem će se kasnije, posle „pogibije“ junaka Boška, priključiti Slavko, desilo se 1958. godine, u 23. broju Dečjih novina kao prvi nastavak stripa pod nazivom Nikad robom. On će u Dečjim novinama izlaziti sve do 1960. Za lik Mirka, Buinu je poslužio njegov sin Dragomir, a za lik Slavka, čuveni srpski fudbaler i golgeter Slobodan Santrač.
Strip se iz Dečijih novina prebacuje u novopokrenutu ediciju Nikad robom, gde prva sveska sa Mirkom i Slavkom izlazi 1963. da bi od 1969. godine i počev od 195. broja, sama edicija bila posvećena jedino ovom stripu sve do njenog gašenja 1970. Pored Buina, najznačajniji srpski strip autori tog perioda su vizuelno uobličavali priče o Mirku i Slavku da bi konačno 1979. usled hiperprodukcije i pada kvaliteta došlo do gašenja serijala. Buin će i nakon toga napraviti nekoliko obrada starih epizoda i čak naslikati za Tik-Tak definitivno poslednju epizodu pod nazivom Potera.
Buin je bio prvi crtač Dečjih novina i ostao im je veran, kao matičnoj kući, bez obzira na mnoge primamljive ponude koje je dobijao. Preminuo je 1996. u Beogradu, a sahranjen je u rodnom selu Gornji Branetići.
Miki Pješčić
Stručna komisija u sastavu: Slobodan IVKOV, presednik, Vasa PAVKOVIĆ i Pavle ZELIĆ, dodelili su Salonova priznanja najboljim domaćim izdavačima za 2017/18. godinu, i to:
PRIZNANJE ZA NAJBOLJEG IZDAVAČA DOMAĆEG STRIPA 2017/2018:
dobitnik: SYSTEM COMICS, Beograd
.jpg)
