Izvor: KMnovine.com, 29.Apr.2015, 04:42 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Reč o hirotoniji novopostavljenog horoepiskopa Nikolaja staroraškog i lozničkog (VIDEO)
Opšte prihvaćeno kanonsko načelo u Crkvi jeste da sveti kanoni, budući propisivani za uređenje funkcionisanja Crkve u redovnim okolnostima, kao takvi u punom smislu i važe samo u redovnim okolnostima, kada se Crkva naslađuje blagoslovenim mirom.
Foto: ERP u Egzilu
Gospod Hristos, ovaploćeni Bog Logos, Sin Božji, došavši na zemlju, primivši ljudsku prirodu, obožio je i spasao. Ova jevanđelska >> Pročitaj celu vest na sajtu KMnovine.com << istina svim ljudima otvara put ka oboženju, odnosno ka spasenju. Ovo spasenje ljudske prirode kao najčudesniji događaj u istoriji sveta porodio je još jedno čudesno zbitije, a to je stvaranje Crkve Hristove. Hristos je u Sebi Samome, blagovoljenjem Oca, Duhom Svetim osnovao Crkvu Svoju na zemlji i u Nju, kao u svojevrsnu riznicu, smestio je Sebe celog, svu svoju neopisivu Bogočovečansku Ličnost, u sveukupnosti njenog božanskog bogatstva i svemoći. Zato se Crkva i naziva Telom Hristovim, kome je On Sam Glava, večita i jedina Glava i Poglavar. Iz tog razloga Duh Sveti, kroz usta prepodobnog Justina Ćelijskog, blagovesti svima nama: Crkva – to je Bogočovek Hristos produžen kroza sve vekove i kroza svu večnost. U Crkvi kao riznici našeg spasenja i oboženja smešten je sav Hristos, blagodaću Duha Svetoga i to kroz istinu jevanđelske i apostolsko-otačke vere pravoslavne i kroz blagodatno-svetotajinski život Crkve. Kao što čoveka čine duša i telo, tako i organizam Crkve čini „duša“, a to je vera pravoslavna i jedno „telo“, a to su njeni članovi, laos, narod Božji sjedinjen jednom i jedinstvenom verom pravoslavnom i blagodatno-tajinstvenim, sveštenim životom Crkve, kao što veli apostol Pavle: A vi ste telo Hristovo, udovi ponaosob (1. Kor 12, 27).
O ovome sveti Zlatoust pita i odgovara: Šta je to 'jedno telo'? Verni sa svih krajeva vaseljene, koji sada žive, koji su živeli i koji će živeti. Takođe i oni koji su do dolaska Hristova ugodili Bogu, sačinjavaju jedno telo. Zašto? Zato što su i oni poznali Hrista. Istinsko poznanje Hrista moguće je samo kroz istu onu veru koju je Sam Hristos propovedao, šireći Svoju spasonosnu blagovest za vreme Svog boravka na zemlji. Ta nepromenjena vera, koju je Hristos predao apostolima, uobličena i definisana od strane svetih otaca i predata nama u vidu svetih dogmata vere pravoslavne, predstavlja svojevrsnu „dušu“ Crkve. Sâmo, pak, telo Crkve sastoji se od njenih članova povezivanih blagodaću Duha Svetoga jednom verom i svetim tajnama, zato kažemo da ova spoljašnja projavnost Crkve, tj. narod Božji, predvođen sveštenstvom, sabiran Duhom Svetim u svetotajinskom životu Crkve, čine, dakle, njeno „telo“. Kako je kompletan i celovit čovek sastavljen iz slovesne duše i čitavog tela, tako je i Crkva, u njenom celosnom smislu, kao bogočovečanski organizam, kao Telo Hristovo, sastavljeno iz ovakve „duše“ i ovakvog „tela“, kako napred pojasnismo. Crkvu nije lako definisati, zato niti jedna definicija ne može iscrpsti svu bogočovečansku dubinu i svetoduhovsku širinu Crkve, ova navedena definicija, bolje reći poređenje, je okvirna i pojednostavljena, ali dovoljno jasno svedoči o istinskom smislu i sadržaju pojma Crkve.
Sve što je u Svetom Predanju Crkve dato od samoga Hrista, preko svetih apostola i svetih otaca, Duhom Svetim: sveti dogmati, sveti kanoni, spoljašnje blagoustrojstvo Crkve, njena bogoslužbena tradicija, bukvalno sve što Crkva u svom Svetom Predanju sadrži, dato je njoj i nama pravoslavnim hrišćanima u njoj, iz dva razloga:
Da se time zaštiti i sačuva celovitost i „duše“ i „tela“ Crkve, dakle, sve što postoji u Svetom Predanju Crkve dato je kao svojevrsna odbrana vere pravoslavne, te dogmatske duše Crkve, od krivoverja kao i u cilju očuvanja crkvene pastve, nosioca vere pravoslavne, tj. vernog naroda predvođenog sveštenstvom, od duhovnih vukova — jeretika i raskolnika, jer jeretici su ujedno i istinski raskolnici. U prilog tome stoji činjenica da su sveti dogmati i dogmatska otačka dela nastajala uglavnom kao plod suprotstavljanja svetih otaca, učitelja Crkve kako pojedinčano, tako i saborno na svetim vaseljenskim i pomesnim saborima, nekoj od nadošlih jeresi i krivoverja tokom duge i stradalne istorije Crkve.Da omogući da Crkva do kraja sveta i veka vrši bogočovečansku misiju spasenja roda ljudskog, propoveđu istinske vere pravoslavne i svetim božanskim tajnama svojim. Ono je namenjeno svima koji to spasenje svojom slobodnom voljom i podvigom prihvate, odnosno postanu članovi Crkve i trude se u vršenju zapovesti Božjih.
Dakle, celokupno predanje Crkve ustanovljeno je upravo sa navedenim dvojednim ciljem i koncipirano je tako da, rukovodeći se tim predanjem i držeći se njega, Crkva, kroz ljude sabirane u njoj, može nepovređeno proći sve bure i oluje istorijske vetrometine na kojoj se često nalazila i nalazi u ovome svetu i da nesmetano i dalje biva Brod spasenja, svim pravoslavnim i krštenim ljudima u njoj.
Da bi tu svoju misiju Crkva mogla obavljati potrebno je da ona u toj istorijskoj vetrometini bude celosno očuvana, kako sa svojom dogmatskom „dušom“, tako i sa njenim svetotajinskim, blagodatnim „telom“ - narodom Božjim. Osobito je dogmatsko i kanonsko predanje Crkve dato sa tim ciljem očuvanja same Crkve i njene „duše“ i njenog „tela“, što znači i vere pravoslavne, koja Crkvu čini Crkvom i blagodati Božje u svetotajinsko-sabornom njenom životu, kojim ona živi i postoji. Crkva je kroz svoju dugu istoriju prošla i prolazi razna iskušenja i nevolje, razna previranja i napade neprijatelja, i spoljašnje i unutrašnje. Neprijatelji Crkve su kako oni koji ubijaju njenu „dušu“, odnosno oni koji kvare veru pravoslavnu, tako i oni koji razjedaju njeno „telo“, tj. odriču i uništavaju njenu sabornost izražavanu jedinstvom u veri i svetim tajnama. Danas se Crkva suočava i sa prvom i sa drugom vrstom neprijatelja, jer jeretici ekumenisti kvare sveto pravoslavno ispovedanje vere date u Simvolu vere, a pod ruku sa njima novotarci, reformatori crkvenog predanja, pre svega bogoslužbenog, razaraju svetotajinsko jedinstvo Crkve. Kroz svoju borbu sa svim tim nedaćama, Crkva je preko svojih svetih učitelja i pastira pocrpla neizmerno iskustvo i to iskustvo je pažljivo i saborno uobličila i urizničila u svom kanonsko-pravnom predanju. Zato, svaki problem i nevolju koja Crkvu zadesi, zapravo hrišćane živeće u Njoj, treba rešavati u skladu sa iskustvom svetih otaca, najiskusnijih boraca za veru pravoslavnu, istinskih učitelja, sačinitelja i nosioca crkvenog predanja. Ovaj stav je glavna smernica koje se naša Eparhija raško-prizrenska i kosovsko-metohijska u progonstvu do sada pridržavala, i uz Božju pomoć na takvom usmerenju ona i dalje istrajava. U svakom problemu i nevolji koja Crkvu može zadesiti nije dobro umovati po ljudskom razumu, ne treba rešenje tražiti pametovanjem, već je neophodno osloniti se na otačko predanje Crkve, jer su sveti oci sve mudro ispitali i nama u nasleđe ostavili, valja se toga držati i nema potrebe izmišljati nešto novo. Dužni smo, dakle, slušati glas svetih otaca, poučiti se njihovom naukom i predanjem, njihovim iskustvom, a glas i očinska reč svetih otaca osobito je jasno, čak na obavezujući način, predata nama u obliku svetih kanona.
U skladu sa pravoslavnim shvatanjem Crkve, svaka pravoslavna eparhija, utemeljena na svetom predanju i apostolskom prejemstvu blagodati i vere pravoslavne, predstavlja jednu zaokruženu crkvenu jedinicu i celinu u celokupnom crkveno-sabornom smislu, jednostavnije rečeno, predstavlja jednu pomesnu crkvu, dok je mitropolitski i patrijaršijski način uprave nastao kasnije, usled potrebe podizanja nivoa crkvene organizacije na viši stepen. Naša Eparhija raško-prizrenska i kosovsko-metohijska našla se na udaru savremenih neprijatelja vere pravoslavne, novotaraca i ekumenista, no uprkos takvoj nesrećnoj okolnosti, na čelu sa svojim episkopom Artemijem, odlučno je ostala na putu svetih apostola i svetih otaca, utvrđena u čvrstoj nameri da do kraja čuva i sačuva apostolsko-otačku, crkveno-sabornu veru pravoslavnu, ispovedanu od svih pravoslavnih, uvek i svuda.
Da bi naša Eparhija ispunila tu uzvišenu misiju, potrebno je ostvariti kontinuitet očuvanja, propovedanja i ispovedanja vere pravoslavne i svetotajinskog življenja u veri pravoslavnoj, a to se ostvaruje preko ustanovljenog crkvenog klira na čelu sa episkopom. Dakle, nije dovoljno u ovoj situaciji ostajati samo dosledan u ispovedanju vere pravoslavne, već je potrebno i delati ono što ta vera nalaže, tj. u skladu sa kanonskim predanjem Crkve omogućiti Njen svetotajinski život, a to znači ostvariti kontinuitet postojanja i delanja crkvenog klira. Oba ova elementa, su neophodna i pravoslavna vera i svetotajinsko-saborni život Crkve, i njena „duša“ i „telo“, kako napred navedosmo, kako bi i Crkva poput celovitog čoveka, celovito postojala i živela. U ovoj situaciji, u skladu sa gore navedenim stavom, ne želeći da „umujemo po svome“, već da postupamo u skladu sa vekovnim iskustvom Crkve i predanjem svetih otaca, poslužili smo se sveštenim, kanonskim predanjem Crkve u situacijima sličnim ovoj, u kojoj se danas nalazimo, te smo došli do sledećeg saznanja, koja ćemo ovde izneti.
Opšte prihvaćeno kanonsko načelo u Crkvi jeste da sveti kanoni, budući propisivani za uređenje funkcionisanja Crkve u redovnim okolnostima, kao takvi u punom smislu i važe samo u redovnim okolnostima, kada se Crkva naslađuje blagoslovenim mirom.
U istoriji Crkve, pak, vidimo da su se u vreme procvata i širenja Crkve u prvim vekovima pojavljivale mnoge nevolje i nedaće. Pored opšteg progona od tadašnjih paganskih vlasti, jedna od najvećih nedaća bilo je mnoštvo jeresi koje su razdirale Crkvu i unosile nemire, raskole i svo ono zlo za Crkvu koje jeres, kao zamisao i delo samog satane, može sa sobom doneti. Kako bi Crkva izašla na kraj sa jeresima i progonima, koje je trpela od bezbožnih jeretika i ostalih bogoboraca, morala je u svoje svešteno predanje da ugradi i ustanovi instituciju horepiskopa. Crkva, kao brižna mati, porodila je i iznerdila kanonsko predanje hirotonisanja horepiskopa, od strane episkopa jedne eparhije, onda kada je u vremenima borbe za očuvanje vere pravoslavne i time očuvanje Crkve, bilo potrebno više episkopa, čak i na nivou jedne eparhije. Horepiskopi su, dakle, deo predanja koje je izniklo iz krvave i duge borbe Crkve sa jeresima i jereticima, kada je za Nju najvažnije i presudno bilo izboriti se sa jeresima i jereticima i ostalim goniteljima Crkve. Kako jedan episkop, dakle, to nije postizao sam, on je za potrebe svoje eparhije hirotonisao horepiskope, tj. episkope saslužitelje, koji su mu u toj borbi pomagali, a koji predstavljaju deo klira eparhijskog episkopa. Glavno oružje u toj borbi bila je propoved istinite vere pravoslavne, a time suprotstavljanje jeretičkoj lažnoj veri i njeno iskorenjivanje, a propovednici su bili pravoslavni episkopi i horepiskopi sa svojim sveštenstvom.
Dakle, u jeku borbe sa jeresima i jereticima i ostalim goniteljima vere pravoslavne, na mučeničkom krvlju natopljenom tlu stradalnog iskustva Crkve, u toj teškoj borbi, ponikla je navedena institucija horepiskopa – episkopa, koje je eparhijski episkop postavljao u gradove i mesta oko svog prestonog grada, u kome se nalazila njegova episkopska katedra. O drevnosti i dugoj tradiciji postojanja čina horepiskopa u Crkvi svedoči pominjanje horepiskopa i u 8. kanonu Prvog vaseljenskog sabora, u 14. kanonu Sedmog vaseljenskog sabora, 13. kanonu Ankirskog, 14. kanonu Neokesarijskog, 10. kanonu Antiohijskog, 57. kanonu Laodikijskog pomesnog sabora, kao i u 89. kanonu svetog Vasilija Velikog.
Pošto se i naša Eparhija našla u sličnim okolnostima u kojim se Crkva ne retko nalazila tokom svoje istorije, tj. u sred borbe sa jeresima i jereticima i u sred progona pravoslavne vere i Crkve Božje, to smo poučeni navedenim iskustvom boraca za veru pravoslavnu — svetih otaca i njihovom naukom, pribegli i mi ovom sveštenom predanju hirotonije horepiskopa za potrebe opstanka Crkve i borbe sa novonastalim jeresima. Ovakvo postupanje u skladu sa sveštenim kanonskim predanjem Crkve smo prihvatili kao svetootačko i bogomudro rešenje za trenutnu tešku situaciju, u kojoj se naša Eparhija i Srpska pravoslavna crkva našla. Ovo rešenje nameće i činjenica da je nastala situacija iz dana u dan sve teža.
Dakle, iz navednih razloga, sa navedenim ciljem hirotonisan je horepiskop Nikolaj, sa zvaničnim sedištem u Novom Pazaru, a sa faktičkim, i usled progona privremenim sedištem u manastiru svetog Nikolaja u Loznici, kod Čačka. Izbor sedišta je na ovaj način uređen s obzirom da se naša Eparhija i sav klir nalazi u progonstvu, te je najveći deo našeg klira van matične teritorije naše Eparhije. Ovim putem, u okvirima naše Eparhije, nastavljamo borbu za očuvanje vere pravoslavne i Crkve Hristove, podižući nivo borbene spremnosti na lestvicu više, ne stvarajući neku novu jerarhiju ili neku drugu crkvu, već samo osnažujući redove klira naše Eparhije raško-prizrenske i kosovsko-metohijske u egzilu.
Budući da ova institucija u Srpskoj pravoslavnoj crkvi do sada nije postojala potrebno je malo podrobnije razjasniti šta je to horepiskop u strogo kanonskom smislu ove reči?
Horepiskop jeste episkop u malom gradu, najčešće u selu. O njegovoj nameni najbolje govori 14. kanon Neokesarijskog sabora. Ovaj kanon izričito govori da je horepiskop postavljen po primeru sedamdesetorice apostola, da je kao takav saslužitelj eparhijskome episkopu i da se naročito ističe brigom o siromašnima.
Tumačeći ovo veliki ruski kanonolog arhimandrit Jovan u svome delu „Opšti kurs crkvenoga zakonodavstva“ kaže: „horepiskopi se tako zovu svakako da se razlikuju od glavnih eparhijskih episkopa, koji su naslednici dvanaestorice apostola, ali ova se razlika može uzeti samo prema uređenju crkvene uprave, u kojoj su horepiskopi imali niži položaj od eparhijskih episkopa, jer po sveštenome dostojanstvu, i po duhovnim episkopskim pravima nema nikakvog razloga djeliti horepiskope od ostalih episkopa, pošto su i horepiskopi imali na sebi episkopsko dostojanstvo kao i drugi episkopi, - a svi episkopi su jednako naslednici svetih apostola“ ( isto, I, str. 371).
Oduvek je Crkva imala načelo da u jednom gradu (podrazumeva se eparhija) može biti samo jedan episkop. Međutim, brojni kanoni i istorijski spomenici (na primer, Pismo korinćanima Klimenta Rimskog) svedoče da je pored episkopa grada (cele eparhije) kao njegov saslužitelj i pomoćnik u prigradskom malom mestu postojao horepiskop koji je bio po blagodati i apostolskom prejemstvu potpuno ravan gradskom episkopu.
Gonjenje kojem je Crkva bila izložena ne malo vekova, koliko od neznabožaca toliko, čak i više, od jeretika, uslovilo je potrebu za horepiskopima. Vera se morala očuvati. O činjenici da je institucija horepiskopa u najvećoj meri nastala iz potrebe borbe sa jeresima i jereticima najjasnije govori tumačenje episkopa Nikodima Milaša 13. kanona Prvog pomesnog Ankirskog sabora: „Horepiskopi... prvi put među pravilima spominju se u ovome ankirskome pravilu, dakle početkom IV veka....Drugo svedočanstvo nalazimo u crkvenoj istoriji Evsevija, u kojoj se govori o saboru 269. godine u Antiohiji... u pismu tog sabora spominju se...episkopi obližnjih mesta i gradova i prezviteri, a u tumačenjima... izdavač kazuje da su oni ἐπίσκοποι τῶν ὁμόρων ἀγρῶν... (episkopi obližnjih mesta) bili horepiskopi. Način pak, kojim govori o horepiskopima ovo pravilo i druga pravila prve polovine IV veka, pokazuje da su horepiskopi u to doba bili dobro poznati i da je njihov djelokrug bio već određen, i dakle, da se ustanova horepiskopa odnosi na prve vjekove crkve. Ustanovu ovu prouzrokovale su same prilike u crkvi onog doba. Da se što više hrišćanstvo rasprostrani i da se protivstane širenju osobito gnostičkog (jeretičkog) učenja u prvo doba crkve, postavljali su se svuda i u najmanjim mestima pravoslavni episkopi, koji bi imali dužnost da propovedaju Hristovu veru i da narod u toj veri učvrste, da pravoslvni klir hrabre u borbi sa jereticima i da svugdje postavljaju prezvitere i ostale klirike. Postojali su prema tome episkopi gradski i episkopi seoski (tj. horepiskopi).“1
Vlast horepiskopa kanonima je strogo određena. Jer „Horepiskopi ne mogu u drugoj oblasti rukopolagati prezvitere ili đakone, a još manje prezvitere za grad, ako im to pismeno nije bilo dopušteno od dotičnog episkopa.“ (13. kanon Ankirskog sabora)
Pod „drugom oblasti“ kanon podrazumeva prigradsko mesto – selo i oblast kojoj to selo pripada, a koja oblast nije poverena dotičnom horepiskopu. Horepiskop je mogao za svoje selo samostalno da postavlja niže klirike, u početku čak i đakone ili prezvitere bez dozvole episkopa grada (episkopije) kome je to selo pripadalo. Sa pismenom dozvolom nadležnog episkopa horepiskop je mogao rukopoloženje da izvrši čak i u gradu, što svedoči o njegovoj episkopskoj blagodati.
Kasnije je vlast horepiskopa još više uslovljena privolom, tj. dozvolom episkopa grada. Horepiskop je, naime, mogao za svoju oblast samostalno da postavlja niže klirike, ali prezvitere ili đakone bez dozvole i sasluživanja episkopa grada (eparhije) nije više smeo postavljati ni u svom selu, odnosno oblasti (v. 10. kanon Antiohijskog sabora).
Kada se ovo pravilo poštuje u celini redovni episkop, tj. episkop grada, bio bi glavni upravitelj svih crkvenih poslova u svojoj eparhiji, kako u gradu tako i po selima njegove eparhije. Na ovaj način očuvalo bi se načelo „u jednom gradu jedan episkop“ (8. kanon Prvog vaseljenskog sabora).
Kasnije, u mirnodobskim periodima u istoriji Crkve, dešavalo se da se horepiskopi ne drže kanonskih uredbi o ograničenju njihove vlasti u odnosu na eparhijskog episkopa. Da bi se izborili sa ovim neurednostima Oci Antiohijskog sabora donose 10. kanon koji glasi:
„Sveti sabor je dobro rasudio da episkopi u malim gradovima ili selima, ili takozvani horepiskopi, premda su rukopoloženi kao episkopi, ipak moraju znati svoje granice i upravljati crkvama koje su njima potčinjene i starati se o istima, postavljajući čtece, ipođakone i zaklinjače. I zadovoljiti se time što mogu da ih postavljaju. Sveštenika ili đakona neka se ne usude postavljati bez episkopa grada kome je horepiskop i njegov okrug potčinjen. Ako se neko drzne da prestupi ovu naredbu, neka bude lišen one časti koju ima. Horepiskopa neka postavlja episkop grada kome je potčinjen njegov okrug“ (Knjiga pravila, Petrograd,1893, str... ).
U ovome kanonu značajna je odredba po kojoj horepiskopa postavlja episkop grada kome je potčinjen horepiskop i njegov okrug.
Odredba je doneta iz velike nužde za crkvenim poretkom i predstavlja odstupanje od kanonskog načela da episkopa postavlja čitav sabor ili bar dvojica ili trojica episkopa (videti 1. kanon apostolski, 4. kanon Prvog vaseljenskog sabora i 6. kanon Prvog vaseljenskog sabora).2
Reč postavlja u Zakonopravilu Svetog Save zapravo je „postvlenie“, i ima samo jedno značenje – uspostavljanje u čin, što se na grčkom kaže hirotonija odnosno hirotesija.
Radi jasnoće navešćemo još i Valsamonovo tumačenje ove odredbe u Atinskoj sintagmi, tom III, str. 143-4, koju donosimo u prevodu sa ruskog: „A kako su se neki iz sujete starali da prime rukopoloženje u horepiskopa od mitropolita, ili od patrijarha, ne obraćajući se mesnim episkopima; to je zabranjeno i to, i određeno, da horepiskop biva postavljen od episkopa grada, da bi bio podčinjen njemu i da ga ne bi unižavao, kao onog koji ga nije rukopoložio u ovaj čin.“3
Usled važnosti ovog tumačenja navešćemo isto tumačenje prevedeno sa grčkog izvornika:
„Pošto neki iz sujete behu na stanovištu da se, pošto hirotesiju horepiskopa primiše od mitropolita ili patrijarha, ne vrate područnima episkopima — bi zabranjeno i to, te bi odlučeno da od strane episkopa grada biva horepiskop, da njemu podleže, i da ga ne prezire kao (nekoga) ko mu nije dao hirotesiju dostojanstva.“4
Dakle, ne radi se samo o određivanju mesta za službu, nego o uspostavljanju u čin horepiskopa, tj. o hirotoniji. Pravom da postavlja horepiskopa, episkop grada je stekao i pravo da mu sudi, time se očuvava drevni kanonski princip: ko veže, taj i rezrešava.
I to je razlog donošenja ovakve odredbe.
Odstupanje od načela da episkopa postavlja potpuni sabor ili barem dvojica ili trojica episkopa ne svedoči jedino o izbegavanju neurednosti u Crkvi i neophodnosti očuvanja neprikosnovene vlasti eparhijskog episkopa u njegovoj eparhiji, već iznad svega svedoči o potrebi koju je Crkva imala za horepiskopskom službom.
Kako je gonjenje Crkve jenjavalo tako je jačao uticaj prezvitera. Pojedine pomesne crkve nemajući više izraženu potrebu za horepiskopima donose sledeća dva kanona: 57. kanon Petog pomesnog Laodikijskog sabora po kome u malim mestima treba postavljati prezvitere, i 6. kanon Šestog pomesnog Sardikijskog sabora, koji ovakav stav potvrđuje nalažući da u malim mestima gde je dovoljan jedan prezviter ne treba postavljati episkope, kako se tim dostojanstvo episkopskog čina ne bi unizilo.
Dakle, navedeni kanoni govore da episkopskoj časti ne priliči da episkopi budu postavljani u malim mestima i selima u kojima je dovoljno za potrebe naroda postavljati periodevte, tj. protojereje, namesnike.
Laodikijski sabor, ipak, govori da postojeći horepiskopi ne mogu ništa činiti bez privole (dozvole) episkopa grada. Drugim rečima, zatečeni horepiskopi ne gube svoju čast niti službu, niti bivaju premeštani u velike gradove, niti se njihova ustanova smatra protivkanonskom.
Ovo je važno da bi se razumeo karakter odredbe navedenog 57. kanona Laodikijskog sabora, a isto tako i 6. kanona Sardikijskog sabora. Oni nemaju imperativni karakter, koji bi ukinuo horepiskope kao nekakvu nekanonsku ustanovu. Postavljanje ili nepostavljanje horepiskopa stvar je crkvene potrebe. Oni su iz potrebe nastali i iz potrebe do prošle, 2014. godine, su postojali u Kiparskoj crkvi.
Eparhija raško-prizrenska i kosovsko-metohijska je proterana iz svoje kanonske oblasti raške, kosovske i metohijske. Proterana je udruženim snagama ekumenističke jerarhije Beogradske patrijaršije i sekularne, a ekumenistima naklonjene ondašnje državne vlasti Republike Srbije, koje su sadejstvovale sa okupatorskim vlastima Kosova i Metohije. Njen episkop i monaštvo, sveštena lica i laici, vernici našli su utočište u Srbiji, u malim mestima, u katakombama, gde su joj prišli sveštenici i blagoverni narod željni prave svetosavske nauke.
Ovolikom rasprostranjenošću, te usled konstantnog umnožavanja pastve bitno je otežano upravljanje crkvenim poslovima u Eparhiji raško-prizrenskoj i kosovsko-metohijskoj u egzilu. To je izazvalo suštu potrebu za postavljenjem horepiskopa, kanonski zavisnog od episkopa raško-prizrenskog u egzilu Artemija, koji ga je i postavio. Ovim činom ne vređa se episkopsko dostojanstvo jer je Staroraška oblast, poverena horepiskopu, vladici Nikolaju, zapravo prostor drevne Raške eparhije, koja je svojevremno bila i mitropolija, sa sedištem u Novom Pazaru, a obuhvata novopazarsku i tutinsku opštinu, dok su u uslovima progonstva njemu na upravu predati naši vernici i katakombe u oblasti opštine Čačak kao i u sledećim okruzima u Srbiji: Zlatiborskom, Moravičkom, Raškom, Rasinskom, Topličkom, Nišavskom, Jablaničkom, Pčinjskom i Pirotskom. Takođe, ugled koji u blagovernom narodu uživa katakomba koja mu je dodeljena kao privremeno sedište, tj. manastir posvećen svetom Nikolaju Mirlikijskom, u Loznici kod Čačka, odmah je posle ugleda privremenog sedišta episkopa raško-prizrenskog i kosovsko-metohijskog u egzilu, u manastiru svetog Jovana Preteče, u Ljuljacima.
Dakle, u postavljanju horepiskopa Nikolaja nijedan kanon nije povređen, kao što neće biti povređen ni postavljenjem i drugih horepiskopa, ukoliko crkvene prilike u Eparhiji raško-prizrenskoj u egzilu to budu iziskivale. Na takav način se čisto, bez kompromisa, štiti pravoverje od ekumenističke svejeresi.
Video: Saša Savić
Iz kancelarije
Episkopa raško-prizrenskog
i kosovsko-metohijskog
u egzilu
+ Artemija
1. Pravila Pravoslavne Crkve, s tumačenjima, episkop Nikodim Milaš, knjiga 2, Novi Sad 1896. god, str. 15. [nazad]
2. Ovu odredbu Nikodim Milaš nije dobro naveo, niti ju je uopšte tumačio, iako zaslužuje pažnju. Kod Milaša navedena odredba glasi: „....Horepiskopa će pak odrediti za mjesto službe episkop onoga grada, od koga zavisi to mjesto.“ Valja istaći da Milaševo navođenje odredbe ne postoji ni u jednom kanonskom zborniku. Sporno je bilo Milašu da prevede reč „postavlja“. [nazad]
3. „A kak nekotorыe iz tщeslaviя, staralisь polučitь rukopoloženie v horepiskopы ot mitropolita, ili ot patriarha, ne obraщaяsь k mestnыm episkopam; to zapreщeno i эto, i opredeleno, čtobы horepiskop bыl postavlяem ot episkopa goroda, dabы bыl v podčinenii emu i ne uničižal ego, kak ne davšego emu rukopoloženiя v seй san.“ Navedeni ruski tekst preuzeli smo sa sajta http://agioskanon.ru/sobor/011.htm [nazad]
4. Atinska sintagma, tom III, str. 143-4. [nazad]
Izvor: Info služba
Eparhije raško-prizrenske
u Egzilu
Pripremile: KM Novine
.jpg)
