Izvor: Vostok.rs, 31.Jul.2025, 15:21
Čija je Bosna?
Bosna i Hercegovina nije ni srpska, ni hrvatska, ni muslimanska, nego i srpska, i hrvatska, i muslimanska. Ona će biti slobodna i zbratimljena, uz osiguranje pune ravnopravnosti i jednakosti.
Ovo je zaključeno u noći 25-26. novembra 1943. godine na Prvom zasedanju Zemaljskog antifašističkog v(ij)eća narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine (ZAVNOBiH) održanog u Mrkonjić Gradu.
Da apsurd bude veći, revolucionarni partizanski i izrazito antimonarhistički nastrojeni većnici okupili su se u malom mestu koje je dobilo ime po Petru Mrkonjiću, pseudonimu tadašnjeg princa i kasnijeg kralja Srbije Petra (Prvog) Karađorđevića, pod kojim je učestvovao u Bosanskohercegovačkom ustanku protiv okupatorskog Osmanskog carstva 1875. godine. Inače, gradić se nalazi u etnički visoko homogenoj, srpskoj, Bosanskoj Krajini.
PARADOKSI DANA DRŽAVNOSTI
Na pomenutim stavovima mrkonjićkih većnika danas jedna strana u BiH – muslimanska/bošnjačka – zasniva zalaganje za unitaristički i građanistički koncept države. U stvari, time samo nevešto maskira hegemonističke težnje, odnosno kršenje Dejtonskog sporazuma i iz njega proisteklog Ustava. Stoga, dan Prvog zasedanja ZAVNOBiH-a (samo ona) slavi kao Dan državnosti BiH. Štaviše, falsifikatorski ga smatra činom „obnove stoljetne državnosti BiH“ i „postavljanjem temelja modernoj državi BiH“.
Da li je nešto od zaključaka ZAVNOBiH-a ostalo da važi posle više od osam decenija? Može li se o osnovnom zaključku iz Mrkonjić Grada govoriti nakon nasilnog rastakanja jugoslovenske države i prekomponovanja BiH koja kao „nemoguća država“ opstaje samo zahvaljujući što je „na aparatima“ održavana spolja? Čija je danas BiH?
BiH od osmanskog zaposedanja u drugoj polovini 15. veka do 1992. godine nikada nije bila zasebna država, već se uvek nalazila u sastavu neke okupacione imperije ili jugoslovenske tvorevine. Da je etnički i istorijski smatrana srpskom zemljom neosporna je naučna činjenica. Tek krajem 19. i početkom 20. veka rimokatoličkom stanovništvu počinje da se oblikuje hrvatski nacionalni identitet, a onom islamizovanom posle Dru
gog svetskog rata.
ŠESTA BUKTINjA NA JUGOSLOVENSKOM DRŽAVNOM GRBU
Titoistički sistem je prvo postepeno, korak-po-korak, a onda sve intenzivnije, od BiH i njenog muslimanskog elementa nastojao da napravi tamponski etnički i političko-teritorijalni činilac kako bi „obuzdao“ antagonizam Srba i Hrvata, odnosno Srbije i Hrvatske. To je u suštinskom smislu postalo očigledno 1970-ih kada je ozvaničena muslimanska nacija, uključujući i veliko slovo „M“ kojim počinje njen naziv, i potom na simboličkom nivou dodavanjem šeste buktinje jugoslovenskom državnom grbu prilikom njenog transformisanja iz FNRJ u SFRJ.
Tako je uspostavljan lažni, veštački i pokazaće se neodrživi jugoslovenski federalni šematizam. Zamišljen je da deluje i terminološki i geopolitički sugestivno, tako da postane pounutrašnjen: Slovencima Slovenija, Makedoncima Makedonija, Crnogorcima Crna Gora, Hrvatima Hrvatska, Srbima Srbija (ali sa dva pokrajinska „tega“) i Muslimanima BiH. Tako je trebalo da za nekoliko decenija inženjeringom bude izvršeno usaglašavanje etno-prostorne strukture Jugoslavije sa oktroisanim, nekonsekventnim, neetničkim tzv. avnojskim granicama njenih republika.
MUSLIMANIZACIJA BIH
I zaista, BiH je sve brže i populaciono i politički postajala sve „muslimanskija“. Sistematski podsticani sa komunističkog jugoslovenskog vrha, muslimansko stanovništvo, a naročito elita, počeli su da BiH „smatraju (samo) svojom“, a srpske i hrvatske sunarodnike, kojih je uvek bilo više od 1/2 polovine ukupnog stanovništva, „uljezima“ i „stranim elementima“ koji imaju „rezervnu državu“, a podsvesno i podređenom „rajom“. Pri tome, prenebregavali su činjenicu da, uprkos znatnoj koncentraciji u urbanim centrima i dolinsko-kotlinskim krajevima, većinu čine na samo 1/4 njene teritorije.
Dakle, ZAVNOBiH-parola iz 1943. godine zasnovana na komunističkim principima rešavanja nacionalnog pitanja i afirmacije tzv. potlačenih nacija (naročito dekretima stvorenih „instant-nacija“), a na račun navodno hegemonističkih Srba, u višedecenijskoj praksi se transformisala u varijantu BiH koja neće biti ni srpska, ni hrvatska, već jedino muslimanska.
Ne treba zaboraviti da je učinjena još jedna važna promena u istu svrhu – Muslimani su se na Prvom bošnjačkom saboru 27-28. septembra 1993. godine, koji je u organizaciji Veća Kongresa bošnjačkih intelektualaca održan u sarajevskom hotelu Holidej In, samopreimenovali u Bošnjake. Dakle, i ono „muslimanska“ ne bi ostalo iz ZAVNOBiH-nasleđa, već bi ustupilo mesto terminu „bošnjačka“. I nešto još značajnije: tako su pokazali jasnu nameru da državu Bosnu prvo poistovete samo sa sopstvenim, bošnjačkim etničkim elementom, a potom, stičući apsolutnu demografsku većinu (preko 1/2 ukupnog stanovništva), i sa prevarnim (pseudo)građanističkim bosanstvom.
A Hercegovina u nazivu države ionako su planirali da ukinu. Ne samo kao balast u tom toponomastičkom opsenarstvu – što su kasnije i pokazali zahtevom u demonstracijama pred sedištem OHR – već i zato što u toj istorijsko-geografskoj oblasti u velikoj većini žive „nepodobni narodi“ – Srbi i Hrvati.
TROSTRANE AMBICIJE I ZAPALjIVOST „ALAJBEGOVE SLAME“
Sve to događalo se kada je secesiono-versko-građanski rat bio već daleko odmakao, a muslimanski/bošnjački činilac, budući duboko prožet zadatim narativima, srpsku vojnu kontrolu mahom sopstvenog etničkog prostora konstituisanog u Republiku Srpsku uveliko nazivao „velikosrpskim ekspanzionizmom“ i „agresijom Srbije“. Nedostajao je još samo osnivački nacionalni mit u vidu velikog stradanja, te duboka provalija kojom bi se odvojili od pravoslavnog srpskog porekla i prevazišli konvertitski sindrom. I – tu je u poslednjim trzajima rata proizedena Srebrenica.
Međutim, muslimansko/bošnjačko ekskluzivističko poimanje BiH bilo je „račun bez krčmara“.
Hrvati nikada nisu odustali da shodno fikciji o „hrvatskom povi(j)esnom pravu“ i projektu velikohrvatskog, neoustaškog tzv. geopolitičkog puzzle-a, odnosno tobože prostorno logičnog uklapanja „hrvatske potkovice“ i „bosanskog trokuta“, čitavu BiH kao „svoju“ uključe u veliku i etnički čistu hrvatsku državu „do Drine“. Zato su muslimanskog činioca u vreme NDH instrumentalizovali kao sopstveno, „hrvatsko cvijeće“, tokom rastakanja Jugoslavije zastavu sa šahovnicom vezivali u čvor sa bajrakom s polumesecom, te žrtvovali Herceg-Bosnu u korist zajedničkog, antisrpskog entiteta Federacije BiH.
DO KONAČNOG UJEDINjENjA SA SRBIJOM I OSTALIM SRPSKIM ZEMLjAMA
Srbi, s druge strane, takođe BiH istorijsko-geopolitički smatraju u celini „svojom“. Etnogenezu većine tamošnjeg hrvatskog stanovništva tumače kao rezultat delovanja rimokatoličke crkve, tj. verskog preobraćanja nekadašnjeg pravoslavnog srpskog stanovništva u rimokatolike i potom „prelivanja“ u Hrvate. Slično tome, formiranje muslimanske/bošnjačke populacije pripisuje se islamizaciji pravoslavnih Srba tokom osmanske vlasti, a potom titoističkoj dekret-etnogenezi, odnosno etno-inženjeringu 1970-ih. Stoga formiranje, oružanu odbranu i dejtonsko međunarodno definisanje Republike Srpske na 49 procenata BiH doživljavaju kao „uspeh u nemogućim uslovima“, ali i kao „spasavanje šta se spas’ti može“ do konačnog ujedinjenja sa Srbijom i ostalim srpskim zemljama u integralnu srpsku nacionalnu državu.
KOLONIJALNI REFLEKS ZAPADA
Iz b-h epizode rata za jugoslovensko nasleđe nesumnjivo je geopolitički profitirao „kolektivni Zapad“. Nemilosrdno je težnje dva entitetska i tri etnička domicilna aktera – u prvom redu srpskog – gurnuo na sporedni kolosek, naravno, nikada ne odustajući od stereotipa o famoznoj granici Istoka i Zapada na Drini. Od BiH je formirao „sklepanu državu“ i protektorat koji je smestio u simulakrum zvani Zapadni Balkan, poručujući time da sve što je unutar njega stavlja pod svoju šapu.
Ne može se, međutim, osporiti da je na delu specifična stratifikacija zapadnih interesa, gde glavnu reč pokušava da vodi EU koju simbolizuje slabašni EUFOR. U stvari, uticajem prednjači germanski činilac, koji svojata BiH kako bi proširio mitteleurop-sku interesnu sferu i spustio geopolitičku „zavesu“ od Severnog i Baltičkog mora do Jadranskog „zaliva“ Sredozemlja. Ne svedoči li dovoljno o tome činjenica da su od ukupno sedmorice dosadašnjih visokih predstavnika UN za BiH (1995-2021) trojica bila iz Nemačke i Austrije, plus aktuelni samozvanac Kristijan Šmit (Nemačka)?
IMPERIJALNO NOSTALGIČNA TURSKA I SVEPRISUTNI AMERIKANCI
Nikada ne treba zaboraviti panislamske vizije, a naročito ambicije prostrane, mnogoljudne, vojno-ekonomski moćne i imperijalno nostalgične Turske, koja fokusira BiH kao isključivo muslimansku zemlju. I to ne samo sebi „ostavljenu u amanet“ – kako Erdoganu poručuje Bakir Izetbegović, pozivajući se na reči svoga oca Alije – već kao sastavni deo sopstvenog interesnog areala ozalovski, panturkistički protegnutog „od Jadrana do Kineskog zida“, odnosno balkanskim fragmentom „Bliske kopnene sfere“ obuhvaćene davutogluovskom, neoosmanističkom „strategijskom dubinom“.
A sveprisutni Amerikanci? U kontekstu neodrživosti „dejtonske Bosne“, malo-malo pa poruče kako imaju svoj „nezavršen posao na Balkanu“. Hoće li im razmahnuti Rusi, koji „sporo sedlaju, ali brzo jašu“, dozvoliti da posle dokazivanja posthladnoratovske unipolarne neprikosnovenosti 1990-ih, sada, u daleko odmakloj trećoj deceniji 21. veka, na bosanskom „oglednom geopolitičkom polju“ pokušaju da prevaziđu frustracije nagomilane tokom procesa multipolarizacije nekom nasušno potrebnom, a jeftinom pobedom? Ili će, u uslovima preoblikovane postunijske Evrope, BiH – u postojećem ili izmenjenom obliku – pripojiti svom, (pro)ruskom „velikom prostoru“?
Autor: Milomir Stepić / Eagle Eye Explore
