Izvor: Politika, 06.Apr.2007, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Žene ubija srce, muškarce rak
Najčešći uzrok smrti u Srbiji su bolesti srca i krvnih sudova (56,84 odsto), a na drugom mestu su tumori sa 18,84 odsto. – Na 1.049 stanovnika jedan lekar. – Ljudi najčešće leče zbog bolesti sistema za disanje
U Srbiji je očekivani prosečni životni vek za žene 75,43 godine, a za muškarce nešto manji – 72,69 godina. Bolesti srca i krvnih sudova su, kao što su lekari već mnogo puta poručivali naciji, najčešći uzrok (56,84 odsto) smrti u 2005. godini i to >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << za deset odsto više kod žena, dok su tumori sa 18,84 odsto drugi uzrok smrti, pri čemu je ova bolest zastupljenija kod muškaraca nego kod žena. Stopa prirodnog priraštaja je negativna: nastavlja se pad broja novorođene dece sa stope od minus 2,7 odsto u 2001. na čak minus 4,6 odsto u 2005. godini.
Ovo su samo neki od pokazatelja zdravlja nacije iz Zdravstveno-statističkog godišnjaka Srbije za 2005. godinu, koji je juče predstavljen u Institutu za javno zdravlje "Dr Milan Jovanović Batut".
Po rečima dr Tanje Knežević, direktorke Instituta, posle pauze od šest godina najzad se pojavljuju sistematizovani osnovni podaci o stanovništvu – obolevanju umiranju, faktorima, rizika, radu zdravstvene službe.
Timovi Instituta za javno zdravlje su u devet poglavlja dali praktično "ličnu kartu" našeg zdravstvenog sistema, ali i svojevrsni karton sa dijagnozama svih uzrasta, oba pola, svih zanimanja iz svih regiona.
Doktorka Knežević je podsetila da ovakve publikacije imaju cilj da informišu stručnu, ali i opštu javnost o zdravstvenom stanju na nivou cele republike, najavljujući da će se ubuduće ovakvi zdravstveni godišnjaci redovno pojavljivati.
U Srbiji postoji 256 zdravstvenih ustanova u kojima radi 141.813 zdravstvenih radnika na neodređeno vreme. Najveći broj čine doktori medicine – 19.541, a ovim brojem nisu obuhvaćene privatne bolnice i ordinacije, niti zaposleni u njima, kao ni zdravstvene ustanove na Kosovu i Metohiji. Specijalisti interne medicine čine najčešću specijalizaciju u našoj zemlji, slede dečji lekari i lekari opšte medicine, a na četvrtom mestu su hirurzi. Ovo su neki od zanimljivih podataka koje je iz Zdravstvenog godišnjaka izdvojio dr Ivan Ivanović, načelnik Centra za informatiku i statistiku Instituta "Batut".
Lekarsku pomoć građani Srbije mogu da dobiju u 157 domova zdravlja, a jedan lekar u primarnoj zdravstvenoj zaštiti u proseku leči 1.049 stanovnika. Iako su autori predstavljenog godišnjaka objasnili da se u ovoj studiji nisu bavili upoređivanjem naših podataka o zdravlju i podataka organizacija zdravstva u Evropi ili u zemljama u okruženju, ovaj broj govori da nam lekari ne nedostaju, a, bar u statistikama, imamo i dovoljno bolničkih postelja: četiri bolnička kreveta na 6.000 stanovnika ili ukupno 44.142.
U 2005. godini mreža zdravstvenih ustanova naše zemlje brojala je 122 bolničke (stacionarne) ustanove. Na bolničko lečenje najčešće dolaze pacijenti koji pate od bolesti sistema za disanje, pa tek onda oboleli od bolesti srca i krvnih sudova.
Varičele su 2005. godine, kao i prethodne dve godine, bile najčešća zarazna bolest u našoj zemlji. Te godine prijavljen je 90.481 oboleli od zaraznih bolesti, a to je višestruko manje nego, na primer, 2001. godine, pa bi to moglo dovesti u zabunu. Kako je objasnio dr Ivanović, manje prijavljenih obolelih od zaraznih bolesti rezultat je, ipak, činjenice da je po zakonu prestala obaveza da se određene zarazne bolesti (herpes zoster, šuga) prijavljuju. Ipak, 2005. godine u Srbiji su od zaraznih bolesti umrla 233 lica, što predstavlja stopu mortaliteta od 3,1 na 100.000 osoba, što je najviša stopa u poslednjih pet godina usled povećanog broja registrovanih slučajeva umrlih od sepse i tuberkuloze. Prijavljeno je 1.299 obolelih od side, od kojih je 69 odsto ili 897 osoba umrlo. Među njima je više muškaraca – 73 odsto, a najveći broj obolelih je registrovan među intravenskim narkomanima.
Svaka peta umrla osoba u Srbiji je žrtva malignih tumora, dok je više od polovine svih smrtnih ishoda, preciznije 56,8 odsto, prouzrokovano bolestima srca i krvnih sudova. Ovim se još jednom potvrđuje upozorenje lekara da je i Srbija suočena sa epidemijom nezaraznih bolesti, koje decenijama dominiraju, a od kojih se mnoge mogu sprečiti. To su bolesti srca i krvnih sudova, maligne bolesti, šećerna bolest, opstruktivna bolest pluća, povrede i trovanja, poremećaji mentalnog zdravlja. U Srbiji je tokom 2005. godine od posledica trovanja i povreda umrlo 3.6 odsto stanovnika, od komplikacija šećerne bolesti 2,4 odsto, a od opstruktivne bolesti pluća 2,1 odsto stanovnika.
U Srbiji je 2005. godine rođeno 68.818 dece, odnosno obavljeno je 67.800 porođaja. Prema starosti majke, najveći broj porođaja je u dobnoj grupi od 20 do 29 godina. Najviše je registrovanih prvih porođaja, skoro polovina od ukupnog broja, dok je drugu bebu dobilo tek 34,2 odsto majki.
Broj abortusa, nažalost, u Srbiji postaje "crna rupa" i u poslednjih 15 godina ne postoji prava statistika namernih prekida trudnoće, jer se mnoge žene za abortus odlučuju u privatnim ordinacijama koje nemaju obavezu zakonskog prijavljivanja prekida trudnoće. U državnim klinima trudnoću su u 2005. godini prekinule 26.654 žene, a najveći broj njih se za abortus odlučuje u dobi od 25 do 34 godine i to žene koje već imaju dvoje dece. Broj žena mlađih od 20 godina koje su imale prekid trudnoće čini 3,5 odsto od ukupnog broja, ali pretpostavka je da je taj broj veći, jer su mlađe pacijentkinje ipak više okrenute ka privatnim ordinacijama.
Olivera Popović
[objavljeno: 06.04.2007.]
.jpg)
