Izvor: Politika, 07.Jun.2014, 11:34 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Tragom susreta u Jerusalimu – mirenje hrišćana
Da li su hrišćani Istoka i Zapada ikada bili bliži u poslednjih 10 vekova, posle nedavnog potpisivanja Ekumenske deklaracije
Da li su Pravoslavna i Rimokatolička crkva posle Ekumenske deklaracije koju su u Jerusalimu potpisali papa Franjo i vaseljenski patrijarh Vartolomej, učinile još jedan korak ka zbližavanju ili ujedinjavanju?
Rimokatolički papa Franjo i pravoslavni vaseljenski patrijarh Vartolomej potpisali su u Jerusalimu zajedničku deklaraciju u cilju >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << ujedinjenja hrišćana, a potom su održali zajedničku molitvu u Crkvi Hristovog groba u Starom gradu Jerusalima.
Svetske agencije ocenile su da je to istorijski događaj u hrišćanstvu, jer katolici i pravoslavci nikada nisu bili tako bliski doktrinarno od velike šizme 1054. godine, kada je došlo do kanonskog odvajanja i prekida liturgijske zajednice zapadne i istočne crkve.
Cilj papine posete Svetoj zemlji bio je obeležavanje 50. godišnjice istorijskog susreta u Jerusalimu pape Pavla Šestog i tadašnjeg vaseljenskog patrijarha Atinagore.
Pomirenje istočne i zapadne crkve pitanje je o kom se poslednjih godina ne govori samo u Vatikanu i u Carigradu.
Još je burni finiš prošlog veka nagovestio globalno otopljavanje odnosa između katolika i pravoslavaca, ali se metafore o promeni klime u odnosima hrišćanskog sveta, ipak različito tumače.
Dakle, otopljavanje ili ujedinjenje? Pečat na dokument Papa Franjo i Vartolomej udarili su na zajedničkoj molitvi u Crkvi Hristovog groba. Da li su tim činom hrišćani Istoka i Zapada ikada bili bliži u poslednjih 10 vekova?
Obojica verskih poglavara, koji su naglasili da je put ekumenizma, iako dugačak, ipak put – neizbežan, tvrde da jesu.
Među zagovornicima istinskog, što će reči, trajnog pomirenja i zbližavanja katolika i pravoslavaca u Srpskoj pravoslavnoj crkvi jeste upravo njen prvi čovek, patrijarh Irinej. Jedna je od prvih izjava patrijarha srpskog po ustoličenju bila upravo da moramo da učinimo sve da se ove dve hrišćanske crkve vrate sebi i da ih putevi koji su ih razdvajali ponovo približe.
Beogradski nadbiskup Stanislav Hočevar za „Politiku” ocenjuje da susret dvojice poglavara zapravo podrazumeva i zbližavanje i otopljavanje odnosa između dve crkve.
– Moramo raditi na tome da se kontinuirano nastavlja dijalog obe crkve. I papa Franjo i vaseljenski patrijarh Vartolomej pokazali su veliku hrabrost da nastave dijalog, Taj put je bio težak, ali ima veliko značenje. Svi smo očekivali taj susret i vrlo mu se radujemo. Očekujemo, takođe, više pozitivnih i integralnih interpretacija toga susreta – kaže Hočevar.
Šta to znači za nas, pravoslavne i katolike, koji živimo jedni sa drugima i jedni pored drugih?
Hočevar naglašava da to znači da smo pozvani da osnažimo kontinuirani dijalog.
– Susret u Jerusalimu nam pokazuje da moramo više gledati na teološka pitanja, a ne zaustavljati se na području istorije i konflikata. To je istovremeno i poziv za društvene zajednice da što pre prouče integralno prošlost, kako bi što pre došlo do punog pomirenja. Zbog opšteg dobra moraju bliže sarađivati istočno i zapadno hrišćanstvo – naglašava Stanislav Hočevar.
Protoprezviter-stavrofor dr Velibor Džomić iz Mitropolije crnogorsko-primorske za naš list kaže da je uočio kako je dobar deo medija i u Srbiji i u regionu pogrešno objavio da su carigradski patrijarh Vartolomej i Rimski papa Franjo navodno potpisali deklaraciju o ujedinjenju istočnih i zapadnih hrišćana.
– Kao hrišćani uvek treba da imamo u vidu reč Hristovu kojom je pozvao svoje učenike na jedinstvo u Crkvi. Raskol iz 1054. godine nije nastao voljom dvojice niti se voljom dvojice, barem kad je Pravoslavna crkva u pitanju, može prevazići, ali ne treba gubiti iz vida da prvojerarh pravoslavnih i poglavar rimokatolika uvek imaju posebnu odgovornost. Mislim da i carigradski patrijarh i rimski papa ovim susretom i dijalogom pokazuju odgovornost u pogledu pokušaja prevazilaženja raskola – navodi Džomić.
Prema njegovim rečima, u delu javnosti se dijalog između pravoslavnih i rimokatolika već odavno tretira kao „pokušaj unijaćenja ili prodavanja vere za večeru od strane pravoslavnih jeraraha”.
– Ozbiljni i odgovorni ljudi znaju da nikome od pravoslavnih ne pada na pamet da kroz dijalog između Pravoslavne i Rimokatoličke crkve ili na neki drugi način, pravoslavci treba da postanu rimokatolici. Pravoslavna crkva je skoro 10 vekova nakon velike šizme čuvala i očuvala svete dogmate i kanone tako da nikome danas ne pada na pamet da to najznačajnije nasleđe iz bilo kog razloga odbaci radi „ekumenizma” – napominje Džomić, ocenjujući da je ipak važno da se vodi bogoslovski dijalog i da se traži način da se uklone razlozi i to prvenstveno dogmatske prirode, koji su doveli do raskola 1054. godine.
– Naši vernici treba da znaju da konačna odluka u Pravoslavnoj crkvi nije na jednome ili dvojici nego na Vaseljenskom saboru Crkve Hristove – ocenjuje on.
Uticaj Moskovske patrijaršije
Ključnu ulogu u eventualnom približavanju odnosa između katoličkog i pravoslavnog sveta ipak će imati Moskva, ocenjuju analitičari. Iako u ime svih pravoslavnih crkava u svetu nastupa vaseljenski patrijarh Vartolomej – „prvi među jednakima” – Moskovska patrijaršija je ključan faktor u procesu pomirenja Istoka i Zapada.
Ruski patrijarsi do sada su imali mnogo tvrđi stav prema Vatikanu. U tom odnosu, prepoznaje se uticaj svetske politike, a ne religije.
Hoće li zato proces pomirenja hrišćanskog Zapada i Istoka trajati godinama, decenijama ili vekovima?
Aleksandar Apostolovski
objavljeno: 07/06/2014
.jpg)
