Izvor: VOA, 05.Jul.2023, 17:57

Svijet obara rekorde po visokim temperaturama

U ponedeljak i utorak su, nezvanično, bila dva najtoplija dana od kada se vrše mjerenja, saopštili su naučnici Univerziteta Mejn. Dva dana uzastopno, prosječna globalna temperatura dostigla je do sada nezabilježen nivo. Nakon što su naučnici govorili o dramatičnoj vrućini u ponedeljak, temperatura je u utorak porasla za 0,17 stepeni Celzijusa, što je ogroman skok u kontekstu globalnih prosjeka i rekorda, prenosi agencija Asošijeted pres. Univerzitet Mejn - koji podatke o klimi zasniva na satelitskim informacijama i kompjuterskim simulacijama - prognozira rekordne nivoe i u srijedu, sa prosječnom temperaturom na Antarktiku 4,5 stepeni Celzijusa većom nego što je to bio slučaj u periodu od 1979. do 2000. godine. Rekordno visoke temperature zabilježene su 3. i 4. jula u Kvebeku i sjeveroistočnoj Kanadi i Peruu. U gradovima širom Sjedinjenih Državama - od Medforda u Oregonu do Tampe na Floridi - temperature su blizu najviših nivoa, naveo je Zak Tejlor, meteorolog u Nacionalnoj meteorološkoj službi. U Pekingu je devet dana zaredom, prošle nedelje, izmjereno više od 35 stepeni Celzijusa. "Povećano zagrijavanje naše planete zbog upotrebe fosilnih goriva nije neočekivano. To je već predviđeno u 19. vijeku. Međutim, opasno je za ljude i ekosistem od kojeg zavisimo. Moramo to brzo da zaustavimo", upozorio je Stefan Ramstorf, naučnik za klimu u Institutu za klimatska istraživanja Potsdam u Njemačkoj.  Dnevni, ali preliminarni i nezvanični rekord, dostignut je nakon višemjesečnih "zaista nevjerovatnih meteoroloških i klimatskih statističkih podataka za ovu godinu" kao što je rekordna vrućina u sjevernom Atlantiku, rekordno nizak nivo leda na Antartici i sve jači vremenski fenomen El Ninjo, ocijenio je profesor meteorologije na Univerzitetu Oklahome Džejson Furtado. Ovaj globalni rekord obično nije nešto što bi organizacije, kao što je američka Nacionalna uprava za okeane i atmosferu (NOAA), redovno koristila. Međutim, jeste pokazatelj da klimatske promjene zalaze u do sada nezabilježenu teritoriju. Legitimno registruje zagrijavanje na globalnom nivou i NOAA će uzeti u obzir te podatke kada bude utvrđivala zvanične cifre, ističe Dik Arnt, direktor Nacionalnog centra za informacije o životnoj sredini, pri NOAA. "U zajednici koja se bavi klimatskim pitanjima, mislim da ne bi istu pažnju poklanjali podacima za jedan dan, kao što to radimo za mjesec ili godinu", objašnjava Arnt. Naučnici obično u obzir uzimaju duži period - mjesece, godine, decenije - da bi pratili zagrijavanje planete. Uz to, preliminarni rekord za najtopliji dan zasnovan je na podacima koji su se unosili samo od 1979. godine, što je početak registrovanja satelitskih informacija, dok podaci NOAA datiraju još iz 1880. godine. Međutim, Arnt dodaje da ne bi bili svjedoci gotovo rekordno toplih dana, da nismo "na toplom mjestu u vjerovatno toploj dobi", što je podstaknuto emisijom gasova koji izazivaju efekat staklene bašte i "snažnim El Ninjom". El Ninjo je privremeno prirodno zagrijavanje djelova centralnog Pacifičkog okeana koje mijenja vrijeme širom svijeta i uglavnom dovodi do toplijih temperatura. U utorak, na američki praznik Dan nezavisnosti, prosječna temperatura na planeti skočila je na 17,18 stepeni Celzijusa, prema analizi Univerziteta Mejn (Climate Reanalyzer) - koju naučnici često koriste za praćenje vremenskih uslova. Temperatura u utorak je bila gotovo pun stepen veća od prosjeka 1979 - 2000. godine. Analiza Univerziteta Mejn zasnovana je na kompjuterskoj simulaciji NOAA, namijenjenoj prognozama koje koriste satelitske podatke. Nije zasnovana na podacima sa terena.  Globalna dnevna prosječna temperatura 3. jula bila je 17,01 stepen Celzijusa i možda ne izgleda kao da je visoka, ali je to prvi put za 44 godine da je premašila 17 stepeni, a zatim još porasla. "Ovakav rekord je još jedan dokaz za veoma potkrijepljenu prepotstavku da nas globalno zagrijavanje gura u još topliju budućnost", ističe Kris Fild, naučnik za klimu pri Univerzitetu Stenford. Veće prosječne globalne temperature dovode i do brutalnih vremenskih uslova za ljude širom svijeta. U Americi, upozorenja na vrućinu su na snazi ove nedelje za više od 30 miliona ljudi, uključujući djelove zapadnog Oregona, sjevernu Kaliforniju, centralni Nju Meksiko, Teksas, Floridu i priobalni dio Sjeverne i Južne Koreje, prema Nacionalnoj meteorološkoj službi. Upozorenja na ogromnu vrućinu na snazi su širom južne Arizone i Kalifornije. "Više temperature od normalnih? Ljudi na to nisu navikli. Njihova tijela nisu na to naviknuta", upozorava Erinen Sejfel, klimatolog na Univerzitetu Arizone i ekspert za ekstremne vremenske i klimatske događaje. Navodi i da je opasnost već visoka za mlade i starije, koji su osjetljivi na vrućinu čak i u normalnim okolnostima.  

Nastavak na VOA...