Izvor: Politika, 18.Nov.2015, 11:09   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Stu­den­ti je­zi­ka uče i o du­hov­no­sti jed­nog na­ro­da

Od ove go­di­ne na Fi­lo­lo­škom fa­kul­te­tu uvo­di­mo i pred­me­te Zna­kov­ni je­zik i Rom­ski je­zik

Alek­san­dra Vra­neš je de­kan i re­dov­ni pr­o­fe­sor Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Jedan je od osnivača Katedre za bibliotekarstvo i informatiku Filološkog fakulteta i njen upravnik od 2000. do 2006. godine. Autor je više knjiga, brojnih studija, učesnik konferencija u zemlji i inostranstvu. Rukovodilac je Rukopisnog odeljenja >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << Matice srpske i Odeljenja za književnost Andrićevog instituta. Već 45 godina, u okviru Susreta slavista u Vukove dane, Filološki fakultet i njegov Međunarodni slavistički centar domaćini su slavistima iz celog sveta, istraživačima, nastavnicima, lektorima za nastavu srpskog jezika kao stranog jezika, studentima slavistike, a tako je bilo i ove godine. Naša sagovornica je, pored ostalog, ponosna na Centar za srpski jezik kao strani, pri Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu, koji je uspostavljen još 1986. godine sa namerom da obučava strane studente slavistike…

Da li se srpski jezik izučava na svim katedrama na Filološkom fakultetu u Beogradu, i na grupama za inostrane jezike i književnosti?

Studijama na Filo­loš­kom fakultetu, na sva tri nivoa, obuhvaćene su 74 naučne oblasti i ukupno 2.372 predmeta. Na Fakultetu studira ukupno 13.072 studenta. Akreditovani studijski programi znatno se razlikuju od ranijih, pre svega, po slobodi koju student ima u kreiranju sopstvenog obrazovnog profila. Uz obavezne predmete na svakoj studijskoj godini, student ima pravo samostalnog izbora željenih predmeta. Otuda svaki student strane filologije u svoj nastavni program može i treba da uključi nastavu srpskog jezika. Izborni su sledeći predmeti: Srpski jezik, Pravopis srpskog jezika, Funkcionalna pismenost, Staroslovenski jezik, Uvod u južnoslovenske lingvističke studije, Uporedna gramatika indoevropskih jezika, Razvoj pisma, Istorija srpske ćirilice. Od ove godine uvodimo i predmete Znakovni jezik i Romski jezik. Školske 2015/2016. počinje nastava na master studijama na studijskom programu Srpski jezik kao strani. Usavršavanje nastavnika koji će srpski jezik predavati stranim govornicima omogućiće poboljšavanje pozicije lektorata srpskog jezika u svetu, što jeste jedan od naših prioriteta. U Centru za srpski jezik kao strani održava se nastava i određuje se nivo znanja srpskog jezika prema Zajedničkom evropskom referentnom okviru za žive jezike. Nastavnici i saradnici Filološkog fakulteta učestvuju i u realizaciji projekata Svet u Srbiji  i Srbija za Srbe u regionu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja.

Za koje studijske grupe u poslednje vreme vlada najveće interesovanje budućih akademaca?

Ohrabrujuće je da je interesovanje za sve studijske grupe na Filološkom fakultetu stabilno. Sa nesmanjenim intenzitetom pristižu nam srednjoškolci i gimnazijalci iz cele Srbije, koji svoju rešenost da se pridruže našoj akademskoj zajednici potvrđuju i svojim kvalitetnim pripremama za prijemne ispite. Jedna smo od retkih visokoobrazovnih ustanova u svetu na kojoj se uči čak 35 jezika i njima pripadajućih književnosti i kultura. Predavanjem  jezika ne upućujemo studenta da ovlada samo leksikom, morfologijom, sintaksom, fonetikom već i istorijom, kulturom, književnošću i duhovnošću naroda koji tim jezikom govori. Nastavnici, saradnici, lektori, viši lektori, strani lektori, dakle maternji govornici, bibliotekari, sekretari, veoma organizovan i moderan Odsek za studentska pitanja udruženi su u zajedničkom procesu školovanja mladih talentovanih ljudi. Studenti se vrlo rano uključuju i u različite vannastavne aktivnosti, kakve su u okviru Studentskog parlamenta, Sekcije za scenske umetnosti, horovi, uređivanje časopisa, sportska takmičenja, a i humanitarne akcije veoma su česte.

Šta mislite o tome, postoji li potreba da se srpski jezik, ili bar pravopis srpskog jezika, izučava i na prirodno-naučnim fakultetima?

Ne možemo danas zamisliti nijedan studij­ski program bez stranog jezika kao izbornog predmeta. Nastava srpskog jezika na studijama podjednako nam je neophodna. U tom smislu verujem da bi bilo poželjno da se studentima omogući nastava srpskog jezika, u okviru koga bi pravopis, kao „ogledalo jezika”, svakako bio pretežno zastupljen.

Veliki deo građe Filološkog fakulteta digitalizovan je na osnovu vašeg zalaganja. Koliko je uopšte važan proces digitalizacije i umrežavanja sa drugim obrazovnim institucijama u svetu?

Digitalizovana nacionalna baština jeste svojevrstan dokaz postojanja i kontinuiteta nacije u vremenu i prostoru, ona otvara  mogućnost za saradnju sa našim nacionalnim zajednicama u regionu i iseljeništvu. U sadržaj naše digitalne humanistike uključene su: stare i retke knjige, istaknute periodične publikacije (Anali Filološkog fakulteta, Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor, Južnoslovenski filolog, Književnost i jezik, Italica Belgradensia, Slavistika, Godišnjak Katedre za srpsku književnost, Filološki pregled...), edicija dok­torskih disertacija odbranjenih na Fi­lo­loškom fakultetu, zbornici radova sa me­đu­narodnih naučnih konferencija, monog­rafske publikacije, antologije, zbirke. Svi digitalizovani sadržaji su apsolutno i unakrsno pretraživi, kako po autorskom, naslovnom, stručnom, predmetnom, hronološkom kriterijumu, tako i po svakoj reči iz teksta i u punom formatu potpuno otvoreni za sve činioce kulture, obrazovanja i nauke, za sve studente i građane. Filološki fakultet ostvario je, zajedno sa SANU (na osnovu odobrenja Izvršnog odbora SANU od 3. jula 2012), u čijem se Arhivu čuvaju Andrićevi rukopisi, i Zadužbinom Ive Andrića, kao nosiocem autorskih prava, projekat digitalizacije rukopisne zaostavštine Ive Andrića, sačuvane u Ličnom fondu, kao i svih materijala koji pripadaju drugim fondovima u SANU, a vezani su za Andrića. U elektronski oblik stavljena je građa sačuvana u 82 arhivska registratora, u njima i Andrićeve beležnice i prepiska dragocena za istorijsko, političko i književno zaključivanje, kao i brojni drugi Andrićevi tekstovi koji kulturnoj javnosti nisu dovoljno poznati. Ukupno 118.100 strana prvi put je zaštićeno digitalizacijom i učinjeno dostupnim u elektronskom obliku, pretraživom  po upitima: kataloški broj, grupa dokumenata, podgrupa dokumenata, arhivska kutija i opis dokumenta, čime se prati struktura kataloga ličnog fonda, koja naravno u potpunosti odgovara organizaciji fonda u Arhivu SANU. Na taj način stvorena je i elektronska osnova za tekstološka istraživanja, koja vode pripremi i kritičkom izdanju Celokupnih dela Ive Andrića.

Nastavak na Politika...