Izvor: Blic, 09.Maj.2002, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Sa ikone nestali dragulji
Sa ikone nestali dragulji
CETINJE - Ikona Bogorodice Filermose, jedna od najvećih hrišćanskih svetinja, izložena je od 27. aprila u tzv. Plavoj kapeli Vladinog doma na Cetinju. Šira javnost je tada imala priliku da posle skoro sedam decenija vidi ovu relikviju, koju je, prema predanju, naslikao sveti apostol Luka, pa se smatra da je stara koliko i hrišćanstvo.
Ikona Bogorodice Filermose se nalazi u Jugoslaviji od 1917. godine, kada ju je posle Oktobarske >> Pročitaj celu vest na sajtu Blic << revolucije kijevski mitropolit Antonije Hrapovicki, zajedno sa druge dve relikvije (ruka svetog Jovana Krstitelja i čestica Časnog krsta) preneo iz Sankt Peterburga u Beograd i poklonio kralju Aleksandru Karađorđeviću. Prilikom bekstva iz Jugoslavije, 1941. godine, kralj Petar Drugi je ove tri relikvije zaveštao manastiru Ostrog, gde su čuvane do 1952. godine, kada ih je konfiskovala crnogorska Udba.
Istoričar prof. Predrag Vukić, koji je proučavao odnos crkve i države u Crnoj Gori, skreće pažnju na detalj s kojim javnost nije u dovoljnoj meri upoznata. Reč je o ‘’zagonetnom’’ nestanku najvećeg dragulja sa ikone Bogorodice Filermose, kome se gubi trag od 1952. godine, kada je ikonu od crkve preuzela tadašnja Udba. ‘’Tom prilikom je sačinjen zapisnik o pronađenim relikvijama u ostroškom manastiru, u kojem nema govora o eventualnim nedostacima na ikoni’’, ističe profesor Vukić.
Ikona, zajedno sa druge dve svetinje, ostaje u sefu Državne bezbednosti sve do januara 1978. godine, kada je između Državnog muzeja sa Cetinja i verske komisije Izvršnog veća Crne Gore potpisan ugovor o primopredaji ikone.
- U komisiji za primopredaju bili su, pored ostalih, Vlado Keković, načelnik DB-a za Crnu Goru, zatim Momir Pejanović, tadašnji zamenik ministra unutrašnjih poslova Crne Gore, i Cvjetko Radonjić, visoki činovnik DB-a Crne Gore. Tada je konstatovano da na ikoni nedostaje jedan manji dragulj. Istovremeno su ruka svetog Jovana Krstitelja i čestica Časnog krsta predate Cetinjskom manastiru. Ikona se sledećih 15 godina nalazila u trezoru Državnog muzeja na Cetinju. Šira javnost nije uopšte upoznata s njenim postojanjem sve do 1993. godine kada se pojavljuje njena prva fotografija. Ako se ta fotografija uporedi sa fotografijom iz 1932. godine, koju je iz studije austrijskog istoričara Serzika preuzeo Radovan Bulatović i objavio je u svojoj knjizi ‘’Tri hrišćanske svetinje’’, vidi se da, uz već pomenuti manji dragulj, nedostaje još jedan, znatno veći, koji se, prema fotografiji iz 1932. godine, nalazio ispod lika presvete Bogorodice. Umesto njega, prema fotografiji iz 1993. godine nalazi se krst, koji je postavljen verovatno da bi se zataškao nestanak ovog velikog dragulja - kaže prof. Vukić.
Izlaganje ikone Bogorodice Filermose u organizaciji Državnog muzeja sa Cetinja naišlo je na oštro protivljenje Mitropolije crnogorsko-primorske, koja smatra da je ikoni mestu u crkvi zajedno sa druge dve svetinje, rukom svetog Jovana Krstitelja i česticom Časnog krsta, koje su smeštene u Cetinjskom manastiru. Mitropolit Amfilohije je uputio otvoreno pismo predsedniku Crne Gore Milu Đukanoviću, u kojem protestuje zbog izlaganja ikone u Vladinom domu i podseća na obećanje crnogorskih vlasti da će ikona biti vraćena crkvi. Žarko Vujović Dogovor bio već postignut
- Sredinom devedesetih godina bio je postignut dogovor između tadašnjeg ministra vera Crne Gore Slobodana Tomovića i Crnogorsko-primorske mitropolije da se u sklopu Cetinjskog manastira izgradi adekvatna kapela u kojoj bi bile smeštene sve tri relikvije, koje su kroz istoriju uvek bile zajedno. Kapela je dovršena pre dve godine, a i Ministarstvo vera Crne Gore finansijski je pomoglo njenu izgradnju - ističe prof. Vukić. U međuvremenu je došlo do zahlađenja odnosa crnogorskih vlasti i Crnogorsko-primorske mitropolije, tako da do predaje ikone Mitropoliji nikada nije došlo. Poklon vitezova ruskom caru
Ikonu Bogorodice Filermose, kao i ruku svetog Jovana Krstitelja su tzv. jovanovci, vojnički monaški red katoličke crkve, poznat kao red malteških vitezova posle turske okupacije Rodosa 1522. godine, preneli na Maltu, gde su se nalazile do Napoleonovog osvajanja tog ostrva 1798. godine. Starešina malteških vitezova Pablo Gomez odlazi sa relikvijama u Rusiju i poklanja ih ruskom caru Pavlu Prvom koji je, iako pravoslavac, bio pokrovitelj malteških vitezova. Relikvije ostaju u Sankt Peterburgu do dolaska boljševika na vlast 1917. godine, kada ih mitropolit Antonije Hrapovicki odnosi u Beograd.
.jpg)
