Izvor: Blic, 15.Jul.2008, 08:37 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Nalazište iz doba neolita uništavaju mašinama
KRALJEVO - Kada je nedavno kompanija koja postavlja gasovod u Vitkovu kod Aleksandrovca uterala bagere u njive, uprkos upozorenju arheologa da se tu nalazi jedno od najznačajnijih neolitskih nalazišta kod nas, od mesta koje bi u svakoj dobro organizovanoj državi bilo turistička atrakcija ostala je ruina na kojoj su arheolozi samo mogli da skupe fragmente onoga što je ostalo od civilizacije stare nekoliko hiljada godina.
Da bi se izgradio poslovni objekt u naselju Konarevo kod >> Pročitaj celu vest na sajtu Blic << Kraljeva, bager je nedavno pojeo dobar deo takođe neolitskog naselja na lokalitetu na kome su nađeni i tragovi Rimljana. Na novopazarskoj tvrđavi su, tek nakon što su zaštitari zapretili zatvorom zaustavljeni radovi koji su pretili da nepovratno unište neprocenjive još neistražene slojeve ovog nalazišta. O šutu koji je bacan na rimsko nalazište u Čačku novine su već pisale.
- Ljudi i dalje ne shvataju dovoljno značaj arheoloških lokaliteta. Ima zemalja koje bi zlatom platile da imaju ono što mi imamo, a što bezočno uništavamo, gotovo vapeći za pomoć svih u državi - kaže Gordana Tošić, direktorka regionalnog Zavoda za zaštitu spomenika kulture, koji brine o arheološkim nalazištima u 25 opština Srbije.
- Samo na lokalitetu Vitkovo pronađen je veliki broj figurina i statueta, ali ono je devastirano iako je zakonom zaštiđeno i proglašeno kulturnim dobrom. Preko samog lokaliteta je, nedavno prošla trasa gasovoda, a da nas investitor nije ni obavestio o početku radova. Mi smo podneli krivične prijave protiv izvođača radova, sudski spor je u toku, a za sada su neki radovi na ovom lokalitetu zaustavljeni - kaže Tošić.
Posebna boljka je da se arheolozi sa uništavanjem nalazišta upoznaju tek prilikom redovnog obilaska terena kada po pravilu, kao u slučaja Vitkova, bude kasno. A koliko su investitori, uključujući tu i one koje angažuje sama država ponekad bahati, svedoči i slučaj devastacije lokaliteta Divlje polje koje se nalazi takoreći na pragu sedišta Zavoda u predgrađu Kraljeva. Tu je otkriveno neolitsko naselje iz rane faze vinčanske kulture. Uprkos tome što se ubraja u najveća i najznačajnija nalazišta u Evropi iz tog doba, baš je preko njega prošla zaobilaznica oko grada.
Prilikom izgradnje bageri su uništili nekoliko slojeva, a koliko je figurina, statueta i drugih nalaza koji bi možda učinili revolucionarni proboj ka razumevanju drevnih civilizacija, završilo na mestima gde se deponuje višak zemlje, neće se nikada znati.
Samo kazne mogu da pomognu
Bez pomoći države i pravosuđa teško da išta možemo da učinimo upozorava direktorka Zavoda. Ipak, moram da istaknem da je Opštinski sud u Čačku nedavno doneo presudu kojom je oglasio krivim i uslovno kaznio jednog privatnog investitora koji je bacao građevinski otpad i šut na rimske terme. To je veliki pomak za srpsko pravosuđe, jer ne pamtim da je ikada u ovim krajevima takva presuda izrečena, kaže gospođa Tošić.
.jpg)
