Izvor: Politika, 26.Nov.2007, 13:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Najstarija Vojna bolnica u Evropi
Novi Sad, Petrovaradin – Najstarija Vojna bolnica u Evropi, smeštena u Petrovaradinu, pre nekoliko dana proslavila je 221. godišnjicu postojanja i kontinuiranog rada. Najvremešnija dama među svim evropskim vojnim bolnicama osnovana je tek nekoliko godina posle drevne Bečke vojne bolnice, koja odavno ne radi.
Istorijat Vojne bolnice tesno je u vezi sa istorijatom Petrovaradinske tvrđave i Podgrađa. Kada je na Dunavu izgrađena moćna Petrovaradinska tvrđava (1692–1780), svojevrsni >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << "dunavski Gibraltar", ona postaje sedište velikog garnizona sa ozbiljnim problemom zdravstvenog zbrinjavanja vojnika.
Inicijativa za osnivanje bolnice u Petrovaradinu je potekla od cara Josifa Drugog: obilazeći tvrđavu i nadgledajući pripreme za odbranu od Turaka 1786. godine, car je naredio da se franjevački samostan i crkva adaptiraju i pretvore u bolnicu za lečenje ranjenika. Kupola crkve je srušena, spojena sa samostanom, uklonjene su oznake i uređene bolesničke sobe. Opravdanost osnivanja bolnice kasnije se potvrdila: u vreme Austro-turskog rata 1788–1791. bila je puna ranjenika, pa su se za smeštaj bolesnika dograđivale barake.
– I danas, u krugu bolnice, pored laboratorije, stoji spomen-ploča sa poetičnim epitafom ispisanim na latinskom jeziku, posvećena inžinjerijskom pukovniku Mihaelu fon Vambergu, jednom od prvih graditelja Petrovaradinske tvrđave. U 19. veku su dozidani još neki objekti, a u stručnom pogledu ova bolnica je važila za najsolidniju na ovom području. Bila je snabdevena u to vreme najsavremenijim hirurškim instrumentarijumom, opremom za oživljavanje, instrumentima za obdukcije i porođaje, imala je jednog štapskog i pet podlekara i nadlekara – kaže za naš list pukovnik dr Bratoljub Brkljača, sadašnji upravnik Vojne bolnice na Petrovaradinu.
Pripovedajući istorijat petrovaradinske Vojne bolnice, čije bi bogatstvo najrazličitijim događajima bilo dovoljno da se ispiše velika i ozbiljna monografija, dr Brkljača govori i o današnjoj bolnici. Saznajemo za novosadske bolničke prilike gotovo neverovatan podatak: sadašnja Vojna bolnica ima u profesionalnom pogledu, i sa stanovišta opremljenosti, iste uslove kao pokrajinska bolnica u Novom Sadu. I dok pacijenti u pokrajinskoj bolnici za najjednostavnije i rutinske intervencije ponekad čekaju i nekoliko meseci, pa i godina, gde se operacije žuči sada zakazuju za 2010. godinu, u Vojnoj bolnici nema čekanja, kaže dr Brkljača, pacijenti koji dođu sa već urađenim, svežim analizama, mogu biti na operacionom stolu već – sutradan!
Posle Prvog svetskog rata i priključenja Vojvodine Kraljevini Srbiji, bolnica je nastavila rad u prilično teškim uslovima u tek oslobođenoj zemlji, bez dovoljno hrane, lekova i ogreva, ali je pomoć ubrzo stigla od Saniteta Vojne komande, po naredbi vojvode Petra Bojovića. Nešto kasnije je urađeno i prvo veće renoviranje bolnice, a zgrada na samom današnjem ulazu pretvorena je 1930. godine u Komandu vazduhoplovstva pa su bolnicu često nazivali "avijatičarskom". Tih godina, u krugu bolnice sagrađen je i pravoslavni hram Svetog apostola Pavla, gde su se krštavali i venčavali oficiri i njihove porodice.
U godinama Drugog svetskog rata tu su se lečili uglavnom domobrani i građani Petrovaradina. Potom je Vojna bolnica renovirana, a od 1984. nosi naziv VMC Novi Sad.
– Devedesetih godina u ovoj bolnici je zbrinuto više od hiljadu ranjenih na slavonsko-baranjskom ratištu, a potom, u vreme agresije NATO-a i rušenja Petrovaradinskog mosta, pretrpeli smo znatnu štetu, ali nas to nije omelo da danonoćno, pod bombama, ponekad bez vode i struje, izvršavamo sve zadatke – kaže dr Bratoljub Brkljača.
Za visokoprofesionalan i human višedecenijski rad Vojna bolnica je pre desetak godina dobila i najviše crkveno priznanje, Orden Svetog Save prvog stepena, 1998, a samo godinu dana kasnije i Oktobarsku nagradu grada Novog Sada i visoko vojno priznanje – Orden za zasluge u oblasti odbrane i bezbednosti, prvog stepena.
[objavljeno: ]
.jpg)
