Izvor: B92, 25.Nov.2020, 11:00

Korona virus i teorije zavere: Da li porodicama nude novac da "pristanu" da je pokojnik umro od korona virusa

Dok je broj zaraženih u porastu, dezinformacije se i dalje šire društvenim mrežama, a BBC je proveravao najnovije tvrdnje o korona virusu u Srbiji i regionu.

Dok Srbija i druge zemlje u Evropi beleže hiljade novih slučajeva obolelih svakog dana, dezinformacije i teorije zavere o pandemiji korona virusa nastavljaju da se šire društvenim mrežama.

"Je l' znate da se po manjim gradovima nudi >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << 70.000 dinara ako porodica pristane da se upiše da je pokojnik umro od korone?", glasi tvit objavljen sredinom novembra koji se ubrzo proširio.

Ovaj tvit je oživeo popularnu i nekoliko meseci staru tvrdnju da se porodicama preminulih u bolnicama navodno nudi novac ako "potpišu" da je uzrok smrti Kovid-19.

BBC je proveravao ove navode.

Ukratko - nisu tačni.

Tvrdnja koja se proširila društvenim mrežama ukazuje na mogućnost da porodica "bira" ili na neki drugi način odlučuje o tome šta će biti upisano kao uzrok smrti u medicinskoj dokumentaciji.

Utvrđivanje vremena i uzroka smrti može vršiti samo doktor medicine, prema odredbama Zakona o zdravstvenoj zaštiti Republike Srbije.

Ove procedure su detaljno uređene u okviru zdravstvenih ustanova, među kojima je i Opšta Bolnica Novi Pazar.

Iz ove bolnice kategorički odbacuju tvrdnje o mogućnosti da se upiše "željeni" uzrok smrti na zahtev rodbine preminulog kao neistinite.

"Blago rečeno, mi smo šokirani takvim tendencioznim insinuacijama", navode iz Opšte bolnice u pisanom odgovoru za BBC na srpskom.

"Uzrok smrti određuje isključivo lekar lečilac koji konstatuje nastupanje smrtnog ishoda.

"Ne postoji mogućnost da lekar lečilac upiše drugi i drugačiji uzrok smrti osim onog koji je u vezi sa obolevanjem i tokom bolesti", navode iz novopazarske bolnice.

Činjenice za uzrok smrti proveravaju najčešće dva odeljenska lekara uz načelnika odeljenja, a ovi podaci se upisuju u smrtovnu listu čiji se jedan primerak predaje rodbini preminulog, objašnjavaju iz bolnice.

Prethodno lekar upisuje uzrok smrti u četiri dokumenta, a to su:

Teorije da porodice dobijaju neku novčanu nadoknadu ukoliko je član preminuo od korona virusa mogle su da poteknu iz pogrešnog tumačenja vesti iz nekoliko gradova u Srbiji - kao što su Novi Sad, Valjevo i Novi Pazar.

U tim mestima, grad pokriva troškove sahrana preminulih od kovida ili refundira troškove do određenog iznosa.

Za to postoji i posebna procedura koju utvrđuje svaki grad ili opština koji je doneo ovakvu odluku, a bolnice nisu ni na koji način povezane sa davanjem novčane pomoći.

U Novom Sadu, gde pomoć za troškove sahrane preminulih iznosi 100.000 dinara, javno komunalno preduzeće "Lisje" Gradskoj upravi za socijalnu i dečiju zaštitu dostavlja spisak preminulih sa nosiocima računa, radi isplate novčane pomoći porodicama, za BBC objašnjavaju iz Grada Novog Sada.

Porodice preminulih, u Kliničkom centru Vojvodine (KCV) dobijaju ispisnicu, kojom započinje procedura oko obavljanja sahrane, a zatim KCV po službenoj dužnosti dostavlja Matičarskoj službi Grada Novog Sada potvrdu o smrti, na osnovu koje matičar vrši upis pokojnika u knjigu umrlih.

Izvod iz matične knjige umrlih, zajedno sa kopijom potvrde o smrti, koja sadrži podatak o uzroku smrti, Matičarska služba dostavlja Javnom komunalnom preduzeću "Lisje", koje evidenciju preminulih od Kovida-19 dostavlja Gradskoj upravi za socijalnu i dečiju zaštitu na dalji postupak", navodi se u pisanom odgovoru.

Tada gradska uprava za socijalnu i dečiju zaštitu, novčanu pomoć uplaćuje na tekući račun porodice preminulog na ime podrške porodici u teškoj situaciji.

"U Novom Sadu je zaključno sa 20. novembrom 2020. godine, prebačena pomoć za 95 preminulih, dok su za još devet preminulih zahtevi u fazi obrade, nakon čega će biti izvršena uplata porodicama", navodi se u odgovoru.

Pre nego što se pojavila sredinom novembra na Tviteru, tvrdnja da se porodicama nudi novac ako "potpišu" da je njihov bližnji umro od Kovida-19 masovno je kružila Fejsbukom početkom jula.

"Dakle, ono što se može sa sigurnošću zaključiti je da porodica čiji član umre u bolnici iz bilo kog razloga (srčani ili moždani udar, maligni tumor pa čak i prirodnom smrću, zbog starosti), dobija 70.000 din. ako prihvati da kao razlog smrti bude objavljen korona virus", pisalo je u statusu.

Ista poruka je stigla i do korisnika društvenih mreža u Bosni i ostatku regiona, ali je bosanski sajt za proveru činjenica Raksrinkavanje.ba takođe utvrdio da porodica preminulih od korona virusa ne potpisuje nikakav dokument u kojem daje "saglasnost" za uzrok smrti.

Najviše interakcija je imala na stranici "Pravo na slobodu", gde je dobila skoro tri hiljade lajkova, gotovo 800 komentara i odakle je podeljena još oko 2,4 hiljada puta, pokazuju rezultati alata za analizu Kraudtengl.

Po velikom broju interakcija na objavama sa istim tekstom istakle su se stranice Politički info, kao i Dnevna doza Beograda.

Ove stranice su od početka pandemije u više navrata objavljivale netačne tvrdnje i teorije zavere o korona virusu, pandemiji, vakcinaciji, 5G mreži, Bilu Gejtsu, migrantima i planovima svetskih sila da ubijaju ljude.

Pratite nas na Fejsbuku i Tviteru. Ako imate predlog teme za nas, javite se na bbcnasrpskom@bbc.co.uk

Izvor: BBC News na srpskom

Nastavak na B92...