Izvor: Večernje novosti, 09.Apr.2014, 11:08   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Kako je Toša iskopao bunar?

KADA neko krene u potragu za auto-delovima ili drvnom galanterijom, obično dobije savet da krene ka Tošinom bunaru. Tu su se već decenijama ugnezdile zanatlije i proizvođači koji imaju sitnice koje mnoge savremene radnje nemaju, pa je po tome ovaj deo grada postao poznat. Tamo gde se završavaju Paviljoni i novobeogradski blokovi, a počinju obronci Bežanijske kose stoji ulica koja ih graniči. Ona nosi ime Tošin bunar, što je mnogima uveliko „ušlo u uvo“, pa se više niko i ne pita >> Pročitaj celu vest na sajtu Večernje novosti << po kojem Toši i kakvom bunaru je ovo mesto ponelo tako neobično ime. A za sve, uvek, postoji neko objašnjenje... Mi smo ga potražili za čitaoce „Beogradskih priča“. Kolibe i bašte HRONIČARI predratnog vremena na Novom Beogradu, poput dr Jovana Markovića, beleže kako su pre Drugog svetskog rata ovde postojala tri centra oko kojih je bila koncentrisana divlja gradnja. Oni su se nalazili u okolini Starog sajmišta, pored Starog aerodroma gde je niklo radničko naselje, a tu je bilo i naselje Tošin bunar, sa kolibama i baštama koje su okruživale brojne vinograde. Istini za volju, tu je bilo najviše močvara i bara. - Najpre je nastalo naselje Tošin bunar, kao periferija Zemuna - beleži dr Marković. - Tamo gde se sada nalazi Studentski grad, prostirale su se privatne bašte i vinogradi sa kolibama čuvara. Vremenom je naselje Tošin bunar postalo sastavni deo Zemuna. To neugledno naselje nije se mnogo razlikovalo od beogradske Jatagan male. U njemu se ništa nije izmenilo sve do 1948. godine kada je započeta izgradnja Studentskog grada i paviljona. Tokom izgradnje Novog Beograda, deo Ulice Tošin bunar do nadvožnjaka pruge ostao je u sastavu Zemuna, a njen duži deo prema Bežaniji postao je prvo veće gradilište novog grada. Još je interesantnije kada „zaronimo“ u dalju prošlost i probamo da nađemo odakle ovoj ulici takvo ime. Po svemu sudeći, dobila je naziv po istoimenoj kafani, a ova po Toši Apostoloviću. Hroničar starog Beograda Milan Jovanović Stojimirović kaže kako je „negde u 18. veku, kada su se Austrijanci povukli iz Beograda, u Zemun s njima prešao i Teodor Apostolović, Južnosrbijanac, koji nije hteo da ostane pod Turcima“. - Kao bogat kupac marve i „trgovac sa pečatom“, on je u Zemunu ubrzo postao ugledna ličnost, crkveni tutor i „stub pravoslavlja“ - beleži Jovanović Stojimirović u hronici „Siluete starog Beograda“. Taj bogati Apostolović počeo je pod starost da pati od očiju toliko da nije mogao da razlikuje srebrne od zlatnih valuta, pa je išao po crkvama i molio Svetog Nikolu da mu povrati vid.BIOGRAFIJA U knjizi „Znameniti zemunski Srbi“ koju je davne 1913. godine napisao Vladimir Nikolić, zabeležno je da je Toša Apostolović rođen 1745, a da je umro 1810. godine. Autori Čukić i Kokotović beleže čak i da je Apostolović bio predsednik Zemunske crkvene opštine, u doba kada je Zemun imao oko 6.000 stanovnika, a pozivaju se i na dokument Crkvene uprave koji je upravo Toša Apostolović potpisao, i to na dan 15. maja 1784. godine. Kako dalje beleži hroničar, „zanet za tu pobožnu misao, on je jedne noći usnio čudan san. Javio mu se Sveti Nikola i rekao: „Tošo, sine, izađi na Bežanijsku kosu i ponesi jedno prazno bure od dva akova, pa ga spusti tamo niz brdo. Gde ono stane, kupi tu zemlju i iskopaj u njoj jedan bunar, pa zasadi oko njega drveće i umivaj oči tom vodom da povratiš sebi vid“. Navodno je svetac Toši u snu naložio i da posle to mesto pokloni Srpskom zemunskom opštestvu (opštini), kao i svoju zadužbinu, da ga narod po tome pominje. Bunar i kafana DODUŠE, neki hroničari kažu da je „naš„ Toša u stvari bio poreklom Grk, i da mu je pravo ime bilo Teodoros Apostolos, a da ga je dolaskom ovde prilagodio našem podneblju. Bilo kako bilo, Toša je učinio kako mu je rečeno, a odmah pošto je iskopao bunar napravljena je kafana pored tog mesta. I danas je poznata kao „Tošin bunar“, a bila je popularna i pod imenom „Džakarta“. Stari upravnici ovog restorana svojevremeno su nam govorili, ne samo da je do izgradnje Studentskog grada tu zaista postojao bunar, već da je imao i đeram, tako tipičan za stari Srem onoga doba. Kada su počele radne akcije na podizanju Novog Beograda, nekome je, eto, ovaj bunar zasmetao i on je zatrpan, konačno ostavljajući raskršće ove ulice sa drumom koji vodi naviše, ka „11. aprilu“. Kafana, koja je takođe bila u Tošinom vlasništvu, bila je svratište kočijaša i putnika. U tom periodu, na mestu današnjeg Studentskog grada, baš uz kafanu o kojoj govorimo, nalazila se i Trošarina. Tamo su seljaci, koji su donosili robu na zemunsku pijacu, plaćali taksu. Tošin bunar je počeo ozbiljnije da se naseljava tek između dva rata. Do tada su tu bile samo kolibe za čuvare vinograda i bašta. Kuće uz dugačku ulicu povezivale su Zemun i Novo naselje, odnosno Stari aerodrom.

Nastavak na Večernje novosti...