Izvor: Večernje novosti, 26.Sep.2016, 23:14   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Jevrejska opština traži knjižaru Gece Kona

Agenciji za restituciju podnet zahtev na osnovu zakona o otklanjanju posledica Holokausta. Do sada vraćeno 14 lokala, jedan stan i jedna zgrada u Beogradu JEVREJSKA opština Beograd podnela je zahtev za vraćanje knjižare "Geca Kon", u Knez Mihailovoj ulici, saznaju "Novosti". Ovo je do sada najpoznatija nekretnina tražena po novom Zakonu o otklanjanju posledica oduzimanja imovine žrtvama Holokausta koje nemaju žive naslednike.Po njemu, jevrejske opštine mogu >> Pročitaj celu vest na sajtu Večernje novosti << da traže imovinu stradalih sunarodnika čije su porodice istrebljene tokom Drugog svetskog rata. Ona u konkretnom slučaju potražuje stambenu zgradu i zemljište u Knez Mihailovoj 12, koja je u katastru upisana kao društvena svojina Izdavačkog preduzeća "Prosveta".Kako kažu u Agenciji za restituciju, ne zna se kada će se o ovom zahtevu odlučivati jer još nije priložena sva potrebna dokumentacija.Geca Kon je 1901. godine, od braće Petra i Milovana Matića, kupio kuću u Knez Mihailovoj ulici, i u njoj otvorio "Izdavačku knjižarnicu Gece Kona". Ona 1905. objavljuje prvu knjigu ("Sintaksa srpskog jezika za srednje škole" Janka P. Lukića), a 1907. i prvi prevod ("Vladalac" Nikola Makijavelija). Do tridesetih godina razvila se u preduzeće koje izdaje dvesta naslova godišnje. Kon je u knjižari okupljao književnike i intelektualce, saradnike "Srpskog književnog glasnika": Slobodana Jovanovića, Branislava Nušića, Jašu Prodanovića, Miloša Crnjanskog...Prvi put je uhapšen 1916. i poslat u logor kod Nežidera, zato što je u kalendaru "Ratnik" veličao pobede srpske vojske nad Austrougarskom. Knjižara je zatvorena, a sve knjige ruskih, engleskih i francuskih autora javno su spaljene.ISPLATA OD 2017. godine OSTALE zemlje su povraćaj jevrejske imovine rešile na druge načine, osim Hrvatske, u kojoj Jevreji, kao ni Srbi, ne mogu da se izbore za pravednu restituciju. Srpskim zakonom je predviđena i isplata 950.000 evra godišnje jevrejskoj zajednici za memorijalne, obrazovne, naučne i edukativne svrhe, a sa isplatom se kreće 2017. Država će kontrolisati utrošak ovog novca.Drugi put je, sa porodicom, uhapšen u Vrnjačkoj Banji, 1941. Njegova žena Elza Vajs, ćerke Elvira i Malvina, njihovi muževi Franjo Bah i Leopold Hercog, sa decom, poslati su u Staro sajmište i streljani u Jabuci. Geca je deportovan u Austriju, ali se tačno mesto pogubljenja ne zna. Imovinu njegovog preduzeća preuzelo je 1942. nemačko preduzeće "Jugoistok", koje je naredne godine prenelo oko 6.000 knjiga u depo Nacionalne biblioteke u Beču.U nekadašnjoj knjižari otvorena je 1944. knjižara novog Izdavačkog preduzeća "Prosveta", a u septembru 1946. vraćene su 2.682 knjige iz Nacionalne biblioteke u Beču. Knjižara je početkom 1990. dobila novo ime - "Geca Kon", a 2009. je Vlada proglašava za spomenik kulture, što znači da joj se ne sme menjati ni namena, ni enterijer. Budući da je privatizacija "Prosvete" propala, preduzeće je danas opet u državnom vlasništvu.Inače, Agencija za restituciju je po novom zakonu vratila Jevrejskoj opštini 14 lokala, jedan stan i jednu zgradu u Beogradu: tri lokala u Dečanskoj 19, dva lokala i stan u Njegoševoj 19, jedan lokal u Kapetan Mišinoj 30, šest lokala u Višnjićevoj 3, dva lokala u Prizrenskoj 2 i zgradu u Braće Krsmanovića 6. Na rešenja o vraćanju lokala u Prizrenskoj i Dečanskoj, i zgrade u Braće Krsmanovića pravobranilaštvo Starog grada uložilo je žalbe.- Kao potpisnica Terezinske deklaracije, naša zemlja se obavezala da na poseban način reguliše povraćaj jevrejske imovine za koju nema naslednika. U Srbiji je oko 90 odsto jevrejske zajednice ubijeno. Mi smo zemlja gde se Holokaust dogodio, ali smo i sami žrtve nacista. Donošenjem ovakvog zakona, koji je dobio brojne međunarodne pohvale, hteli smo da otklonimo posledice Holokausta - kaže Strahinja Sekulić, direktor Agencije za restituciju.
Pogledaj vesti o: Nekretnine

Nastavak na Večernje novosti...