Izvor: Politika, 19.Jan.2010, 23:15   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Ustoličenje patrijarha u Sabornoj crkvi u nedelju

Ime novog poglavara SPC najverovatnije će biti poznato već u petak, posle prvog dana zasedanja Izbornog sabora, najavljuju pojedini arhijereji i crkveni izvori

Novi patrijarh Srpske pravoslavne crkve najverovatnije će biti izabran već prvog dana zasedanja Izbornog sabora koji počinje u petak, najavljuju pojedini arhijereji i izvori bliski crkvenim krugovima. Iako je pre samo nekoliko dana vladika šabački Lavrentije najavio da će ustoličenje novog prvojerarha najverovatnije >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << biti na Svetog Savu, 27. januara, najnovije tvrdnje potekle iz crkvenih krugova kažu drugačije. Kako je medijima rekao vladika niški Irinej, što su kasnije potvrdili i neki drugi crkveni krugovi, u petak će biti obavljeno glasanje za trojicu kandidata za poglavara SPC, kao i „apostolski žreb", da bi novi patrijarh bio ustoličen u nedelju, 24. januara, u beogradskoj Sabornoj crkvi.

Svakom od trojice kandidata potrebno je više od polovine glasova sabraće arhijereja (50 odsto plus jedan glas). To znači da njihovo ime na spisku na kojem će se naći više od 30 episkopa koji ispunjavaju formalne uslove da se kandiduju treba da zaokruže 23 učesnika Izbornog sabora, ukoliko učestvuju sva četvorica arhijereja Ohridske arhiepiskopije.

Veliko je pitanje koliko će krugova glasanja morati da se ponovi dok se ne dobiju imena trojice kandidata koje bi na mestu poglavara SPC želelo da vidi više od polovine arhijereja. To je i navelo pojedine izvore bliske crkvenim krugovima da pretpostave da će izbor novog patrijarha trajati duže od jednog dana, kao i da će neke vladike možda čak i opstruisati rad Sabora, napuštanjem zasedanja.

Nedoumice oko toga da li će na Izbornom saboru pravo glasa imati sva četvorica episkopa Ohridske arhiepiskopije ili samo arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan razrešilo je, čini se, saopštenje koje je stiglo iz Svetog arhijerejskog sinoda. U ime „crkvene vlade" javnosti ga je, „po ovlašćenju", dostavio vladika bački Irinej i u njemu objasnio da se Sabor svojom odlukom iz novembra 2008. godine nedvosmisleno izjasnio po tom pitanju. „Arhijereji Ohridske arhiepiskopije, poput svih ostalih, učestvuju u izboru patrijarha srpskog", navodi se u tekstu, uz isticanje da o ovom pitanju, dakle, neće, kako je najavljivano u medijima, biti raspravljano na samom Saboru. Drugi član „crkvene vlade", vladika niški Irinej, nekoliko dana pre nego što se oglasio portparol Sinoda, vladika bački, izjavio je, između ostalog, da pitanje hoće li za kandidate za patrijarha glasati samo arhiepiskop ili sva četvorica episkopa Ohridske arhiepiskopije tek treba da se razmotri. Episkop niški je naveo da će o tome raspravljati Sinod, na sednici zakazanoj za sutra, dan uoči Sabora, kao i da će ga možda prepustiti na razmatranje Izbornom saboru. Trojica episkopa Ohridske arhiepiskopije, takođe, ispunjavaju formalne uslove potrebne da bi se kandidovali za patrijarha: arhiepiskop Jovan, episkop pološko-kumanovski Joakim i vladika bregalnički Marko. Niko, međutim, sa sigurnošću ne može reći da li će se njihova imena naći na spisku vladika koji ispunjavaju uslove da se kandiduju za prvojerarha. Listu tih arhijereja, inače, sastaviće Izborni sabor na početku zasedanja.

„Apostolski žreb" kao način biranja prvojerarha uveden je 1967. godine, za vreme patrijarha Germana, a na predlog tadašnjeg vladike dalmatinskog Stefana, kasnije episkopa žičkog i jednog od trojice kandidata na Saboru na kojem je prvi put „apostolskim žrebom" izabran poglavar SPC – patrijarh Pavle. Patrijarsi su do tada birani na crkveno-narodnim saborima, a arhijereji, želeći da ograniče spoljne uticaje i „pritiske sa strane" i očuvaju autonomnost prilikom izbora poglavara Crkve, odlučili su se za „apostolski žreb".

Trinaest arhijereja SPC, među kojima su bili i episkop banjalučki Jefrem, vladika bački Irinej, episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije, vladika vranjski Pahomije, braničevski Ignjatije, podnelo je septembra 1999. godine Saboru SPC inicijativu da se promene norme Ustava koje se tiču načina izbora patrijarha. Predloženo je tada da se patrijarh bira tajnim glasanjem u najviše tri kruga glasanja, kao i da se, ukoliko u prva dva kruga glasanja ne bude apsolutne većine, pristupi izboru kandidata relativnom većinom. To znači da bi u trećem krugu glasanja bio izabran kandidat koji ima najviše glasova, a ne onaj čije je ime zaokružila natpolovična većina arhijereja (odnosno, najmanje 50 odsto plus jedan). Majski Sabor je 2000. godine prihvatio ovaj predlog i izmenio Ustav SPC u tom delu, ali je ova saborska odluka stavljena van snage na zasedanju najvišeg crkvenog tela pet godina kasnije. Tada je odlučeno da se primenjuju članovi Ustava iz 1967. godine i da se izbor prvojerarha vrši žrebom između trojice kandidata od kojih je za svakoga glasalo više od polovine arhijereja. Ta odluka i dalje je važeća, podsećaju u crkvenim krugovima.

J. Beoković

[objavljeno: 20/01/2010]

Nastavak na Politika...

Kurir: Novi poglavar SPC biće izabran apostolskim žrebom