Izvor: Danas, 22.Apr.2016, 11:13 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Sveti Ilija na Jadranskoj magistrali
- Od kad je Jadranska magistrala prosečena kroz kanjon Platije, manastir Morača, koji nosi ime reke na čijoj desnoj obali - u proširenom delu useka živi već 764 godine, postao je nezaobilazno mesto za mnoge koji drumom putuju iz Srbije preko Kolašina za Podgoricu i južnije krajeve Crne Gore.
U Pokloničkoj agenciji SPC "Dobročinstvo" kažu da je ovaj manastir nezaobilazni deo njihovih putovanja na Ostrog, što je bio slučaj i s malom grupom prijatelja koju su nedavno vodili >> Pročitaj celu vest na sajtu Danas << na mini proputovanje po ovom delu bivše zajedničke države.
Manastir Morača je zadužbina unuka Stefana Nemanje, Vukanovog sina kneza Stefana, koji je nosio i staru dukljansku kraljevsku titulu. U ovom kraju postoji predanje da je "sveti kralj Stefan Vukanović" mesto za manastir odabrao tako što mu je bratstvo Danilovića, kad je došao u Moraču, pokazalo lug preko reke na kome se svake noći na jednoj kruškovom drvetu javljala svetlost. Crkva Uspenja Presvete Bogorodice sagrađena je 1252. u maniru "raške škole", kao jednobrodna bazilika s kupolom i prostranom pripratom. Iz tog vremena je i najstariji živopis, čiji su autori najverovatnije oslikali i Bogorodicu LJevišku u Prizrenu i malu crkvu Svetog Nikole u Studenici. Sačuvan je samo u luneti iznad ulaza i đakonikumu, gde se nalaze scene iz života Svetog Ilije - 11 kompozicija, koje se smatraju remek-delom ne samo srpskog slikarstva 13. veka. To je jedini poznat primer ovog ciklusa u monumentalnom srednjovekovnom živopisu, mada se čuvena i retka kompozicija iz Morače na kojoj gavran hrani svetog proroka Iliju na obali reke Horatu nalazi i u manastiru Gračanica (14. vek).
Mlađi živopis potiče iz 16. i 17. veka. Posle obnove 1574. freske u naosu i oltaru radili su nepoznati slikari. Zapadnu fasadu priprate 1616. oslikao je hilandarac Georgije Mitrofanović, a paraklise svetih Stefana i Nikole 1642. zograf Kozma. Ikonopis u proskomidiji delo je pop Strahinje iz Budimlja. Na ikonostasu, rađenom duže od dve decenije na prelazu iz 16. u 17. vek, nalaze se ikone najpoznatijih domaćih majstora tog doba. Kao ktitori pominju se plemena Morače, Rovaca, Drobnjaka, Pješivaca. Iskop kupole, tačno iznad amvona, visi "Bogorodičino kolo" - veliki horos, zakačen na 12 gvozdenih lanaca, ukrašen ikonama, ispod kog se nekada polagala zakletva pred polazak u ratovanje. Ispod polijeleja čuvaju se mošti Svetog Haralampija, a kod južnog zida naosa počiva ktitor knez Stefan.
U manastirskoj porti je i mala crkva Svetog Nikole koja je, kako piše u natpisu iznad njenih vrata, starija od glavnog hrama. Obnovljena je 1672. i i tada živopisana. Manastir Morača, poznat po uređenom vrtu i retkom rastinju, opasan je zidinama i ima svoj prirodni vodopad Svetigoru, po kome su ime dobile izdavačka i informativna služba Mitropolije crnogorsko-primorske. Za istoriju ovog manastira malo je reći da je burna - manastir je pljačkan, paljen, obnavljan, u njemu se saborovalo, a posle Drugog svetskog rata umalo nije pretvoren u muzej. Iako postradala, moračka riznica je i danas dragocena. Pre svega zbog zbirke ikona, posebno onih velikog formata na kojima su prikazane i žitije svetih, kao i zbog preostalih rukopisnih knjiga iz 15, 16. i 17. veka.
Pogledaj vesti o: Sveti Ilija
.jpg)
