Izvor: Press, 02.Mar.2015, 09:18 (ažurirano 02.Apr.2020.)
“Beograd na vodi” ruši beogradske piramide!
Zbog izgradnje "Beograda na vodi" biće srušena i dva očuvana betonska skloništa iz vremena nemačke okupacije
Beograd ima čak dve piramide! Za razliku od onih egipatskih, koje su stare oko četiri i po milenijuma, ove naše, izgrađene su tek pre 73 godine, a svrha im je bila da se vojnici Vermahta sklone u slučaju vazdušnog napada na Železničku stanicu.
Prema rečima dr Vidoja Golubovića, >> Pročitaj celu vest na sajtu Press << koautora knjige "Beograd ispod Beograda", Nemci su izgradili četiri ovakva bunkera. Dva su preživela savezničko bombardovanje i posleratnu izgradu železniče infrastrukture. Jedno sklonište nalazi se u Savskoj ulici, preko puta Palate pravde, a drugo je dvadesetak metara pored obale Save.
- Verujem da su kao i ostala komandna mesta ispod zemlje, građena krajem 1941. ili početkom 1942. godine - objašnjava dr Golubović.
Posle rata, bunker u tadašnjoj Ulici Slobodana Penezića Krcuna, počela je da koristi železnica kao magacin. Tom prilikom, izveli su neobičan arhitektonski poduhvat - na kosom zidu skloništa podigli su zgradu, sa kancelarijama.
Zbog izgradnje "Beograda na vodi", ove dve neobične građevine, napravljene od armiranog betona, moraće da se sruše. Osim, ako investitori sa Bliskog istoka ne procene da od ovog može da se napravi turistička atrakcija, kao što su to uradili Beč i Budimpešta.
- U Evropi postoji mnoštvo primera gde su bunkeri iz Drugog svetskog rata sačuvani i kroz prenamenu dobili potpuno nov život - priča Igor Dudaš, urednik "Beobilda". - Ovo posebno važi za one koji se nalaze u velikim gradovima. Možda je najbolje istaći one koji su transformisali, kao muzeji sa postavkama iz rata ili kao umetničke galerije. U zavisnosti od veličine, istorijskog konteksta i lokacije, bunkeri mogu biti arhitektnoski uklopljeni u gradsko tkivo, a moguće je razmatrati i nekakve komercijalne funkcije.
Prema Dudaševim rečima, beogradski bunkeri imaju značaj kao istorijsko nasleđe. - Mogli bi da budu iskorišćeni da pričaju istoriju te obale turistima, ili da kroz neku komercijalnu funkciju spajaju sadašnjost ili budućnost. Istina, da savski bunkeri nemaju veliku arhitektonsku vrednost, ali ih treba sačuvati kao atrakciju - objašnjava Dudaš.
Sklonište kod Palate pravde, pored bombi tokom Drugog svetskog rata, pre sedam godina izdržalo je renoviranje i proširenje Savske ulice. Neimari, u nameri da prošire trotar, pokušali su da iseku deo zida. Kvalitetno izlivena građevina izdržala je "napad" mehanizacije. Zbog toga, u jednom delu šetališta Savske ulice, nemoguće je da se mimoiđu dva pešaka.
- Bunkeri u Savskom amfiteatru, ipak predstavljaju spomenike jedne epohe Beograda - priča Branimir Gajić iz opštine Savski venac. - Oni su najbolje sačuvani bunkeri u prestonici, iako su saveznici prilikom bombardovanja 1944. najveći broj projektila bacili baš u tom delu oko Železničke stanice.
Betonsko sklonište koje se nalazi u dnu Savskog amfiteatra, korišćeno je davno kao ilegalna kafana. Tu su se okupljali radnici iz okolnih preduzeća. Unutrašnji deo je preuređen, pa je od zida pomoćne prostorije napravljen šank. Na zidovima se nalaze posteri "Prokupca" i lincure. Proteklih godina prostor su koristili skupljači sekundarnih sirovina, narkomani i beskućnici.
PREMA rečima Branimira Gajića, betonski objekti su građeni sa kosim zidovima, da se upaljači avionskih bombi, ne bi aktivirali pri direktnom pogotku. Skloništa su dugačka 27, a široka 14 metara. U osnovi imaju zidove debljine tri metra i 76 kvadrata korisnog prostora.
Visina unutar bunkera je 2,20 metara, a plafon u hodnicima je oko 1,80. Tu su i dva toaleta. Prilikom bombardovanja 1944. moglo je da se sakrije oko 50 vojnika.
.jpg)
