Izvor: RTS, 28.Nov.2015, 08:39 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Stvaraoci Srbije – Dimitrije Matić
Dimitrije Matić je bio istaknuti doktor filozofije, ministar prosvete, ministar pravde, zastupnik ministra inostranih dela, predsednik Društva srpske slovesnosti, član Državnog saveta, član Kasacionog suda, profesor Liceja, predsednik Skupštine.
Bio je čovek sa temeljnim filozofskim, pravnim i opštim
evropskim obrazovanjem. Umeo je da razume epohe i zadatke koje su obavljali
intelektualci u zemlji >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << koja tek krči put svog oslobođenja i uređivanja moderne
države i društvenih institucija.
Rođen je u Rumi 1821. godine, gde je završio osnovnu školu. Gimnaziju je počeo u Sremskim Karlovcima a nastavio u Kragujevcu. Školovanje
je nastavio na Liceju u Kragujevcu, gde je diplomirao 1841. godine. Zaposlio se 1841. kao činovnik u Beogradu.
Zaslugom prote Mateje dobio je stipendiju i otišao na studije filozofije u
Berlin i prava u Hajdelberg u Nemačkoj. Promovisan je za doktora filozofije
1847. u Lajpcigu. Od 1848. do 1851. godine je radio kao profesor građanskog i
državnog prava na Liceju u Beogradu. Sekretar Apelacionog suda postao je 1851.
godine, zatim načelnik spoljnog odeljenja Kneževe kancelarije od 1855. godine, i
član Kasacionog suda od 1858. godine.
Poznat je kao stvaralac, predan svom pozivu, radu na
prosveti i reformi školstva. Za te potrebe sam je priredio knjige o filozofiji
i vaspitanju. Bio je istaknuti pravnik, autor Načela umnog državnog prava, Javnog
prava Kneževine Srbije i drugih spisa, zakonopisac, borac za reformu jezika i
pravopisa, pisac i prevodilac, istaknuti državnik, ministar prosvete i
predsednik Društva srpske slovesnosti, ministar inostranih dela, predsednik
Skupštine koja je na Berlinskom kongresu proglasila priznatu samostalnost Srbije,
i neumorni poslenik na mnogim poljima društvenog života, pune četiri decenije, u
vremenu stvaranja moderne Srbije.
Između ostalog, bavio se i prevođenjem; tako su 1844.
objavljena dva njegova prevoda "Marko Avrelije, car rimski" Ignaca Aurel Feslera i "Pohvala Marku Avreliju" Tome Kempijskog.
Ovi prevodi su imali druga izdanja redom 1863. i 1882. godine. Preveo je "Mašatovu malu francusku gramatiku" 1854. godine. Osim toga u obliku
prerađenog prevoda štampao je "Nauku o vaspitanju" Gustava Adolfa Rikea u tri
dela 1866–1868. i "Istoriju filozofije" po Albertu Švegleru u dva dela 1865.
godine. Napisao je: "Objašnjenje Građanskog zakonika" u tri knjige 1850–1851, "Javno pravo Knjažestva Srbije" 1851. godine, "Načela umnog državnog prava"
1851. godine, za koju postoji novo izdanje iz 1995. godine. Dnevnik iz perioda
studiranja u Nemačkoj objavljen je pod naslovom "Đački dnevnik 1845–1848" i
štampan 1974. godine.
Dimitrije Matić je preminuo u Beogradu 17. oktobra 1884.
godine.
Sve njegove publikacije nalaze se u fondu
Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković" u Beogradu i dostupne su
korisnicima.
Ovaj zaboravljeni znameniti srpski intelektualac 19. veka ponovo ulazi u svet javnosti zahvaljujući
otkriću njegove doktorske disertacije pod nazivom Dissertatio de via qua
Fichtii, Schellingii, Hegeliique philosophia e speculativa investigaone
Kantiana exculta sit (odbranjene 1847. godine u Lajpcigu) u arhivi Lajpciškog
univerziteta, do kog je došao naš poznati filozof dr Slobodan Žunjić.
Disertacija se u štampanoj
formi nalazi i u fondu Univerzitetske biblioteke "Svetozar Marković".
Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković" u Beogradu
digitalizovala je i jedan broj disertacija koje su srpski naučnici branili na
stranim univerzitetima krajem 19. i početkom 20. veka u okviru projekta "Digitalizacija doktorskih
disertacija do 1941. godine".
.jpg)
