Izvor: Politika, 21.Apr.2010, 23:03 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Nove države, nova merila
Kada se u književnost umeša politika – stradaju pisci
Digla se prašina oko jedne police sa knjigama u Biblioteci grada Beograda, na kojoj piše: crnogorska književnost.
Crna Gora je nezavisna država, ima svoj jezik, svoju azbuku, mora imati i svoje pisce. U Srbiji je mirno prihvaćeno odvajanje Crne Gore, stvaranje crnogorskog jezika i abecede (lingvisti su se samo sporadično oglašavali), nije bilo ozbiljnih protesta ni kada su profesori u Nikšiću ostali >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << bez posla jer su hteli da predaju srpski, a ne crnogorski jezik.
U korpus bosanskohercegovačke književnosti ušli su: Ivo Andrić, Meša Selimović, Branko Ćopić, Predrag Matvejević, Zuko Džumhur…
Ivo Andrić (1892–1975), dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1961), rođen je u Travniku, u mahali Zenjak, u Bosni i Hercegovini, od oca Antuna Andrića i majke Katarine Andrić, rođene Pejić. Odrastao je u rimokatoličkoj porodici i izjašnjavao se kao Hrvat, sve do završetka univerziteta. Ostatak života proveo je kao Srbin i srpski pisac. Sada se oko Andrića „otimaju” tri države: Srbija, Hrvatska i Bosna i Hercegovina.
Slično je i sa Mehmedom Mešom Selimovićem (1910–1982), čija se stogodišnjica rođenja slavi ove godine. Rođen je u Tuzli, ali je najveći deo života proveo u Beogradu, gde je i studirao književnost. U pismu koje je poslao Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, veliki pisac je napisao: „Potičem iz muslimanske porodice iz Bosne, a po nacionalnoj pripadnosti sam Srbin. Pripadam srpskoj literaturi, dok književno stvaralaštvo u Bosni i Hercegovini, kome takođe pripadam, smatram samo zavičajnim književnim centrom, a ne posebnom književnošću srpskohrvatskog jezika. Jednako poštujem svoje porijeklo i svoje opredeljenje, jer sam vezan za sve ono što je odredilo moju ličnost i moj rad”.
Izdavačka kuća „Arka” iz Smedereva objavila je prošle godine trotomno delo „Trajnik”, antologiju poezije pesnika nacionalnih manjina i etničkih zajednica u Srbiji, koju je priredio Risto Vasilevski. U Antologiji Bošnjaka su: Ismet Rebronja, Sinan Gudžević, Jasmina Ahmetagić; u Antologiji Jevreja: Stanislav Vinaver, Oskar Davičo, Ljubiša Jocić, Aleksandar Tišma, Danilo Kiš, Goran Babić, Raša Livada, Tatjana Cvejin; u Antologiji Vlaha: Adam Puslojić, u Antologiji Cincara: Jovan Sterija Popović, Jovan Jovanović Zmaj, Laza Kostić, Branislav Nušić, Momčilo Nastasijević, Aleksandar Vučo, Jovan Hristić…
Podele su se prenele i na teren književnih nagrada. Kada su u Crnoj Gori prestali da dodeljuju prestižnu Njegoševu nagradu, u Srbiji je Eparhija budimljansko-nikšićka, uz pomoć modne kuće „Mona”, osnovala književnu nagradu „Izviiskra Njegoševa”, kako je glasio prvobitni naziv čuvenog speva „Gorski vijenac”. U međuvremenu, obnovljeno je dodeljivanje Njegoševe nagrade. Ćeranje se nastavlja.
Sve ovo nije ni literarna, ni jezička priča, već politička. A kada se u književnost umeša politika – stradaju pisci.
Zoran Radisavljević
[objavljeno: 22.04.2010]
.jpg)
