Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 23.Jul.2024, 05:57

Vremeplov: Austrougarska uputila ultimatum Srbiji

Dogodilo se na današnji dan 1914 - Austrougarska je uputila ultimatum Srbiji, zahtevajući odgovor u roku od 48 časova, okrivivši je za atentat u kojem je 28. juna 1914. u Sarajevu ubijen austrijski prestolonaslednik Franc Ferdinand. Uslovi ultimatuma bili su ponižavajući i unapred se računalo da ih Srbija neće prihvatiti. Uz podršku Nemačke, Beč je odlučio da Srbiju vojno kazni, najviše zbog jačanja njenog autoriteta u južnoslovenskim delovima Austrougarske. U noti je zatraženo >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << objavljivanje izjave u kojoj se indirektno priznaje krivica za atentat, uklanjanje svih oficira protivnika Austrougarske i dozvola srpske vlade da austrougarska policija vodi istragu na teritoriji Srbije. Srpska vlada je formulisala odgovor koji je, čak i prema sudu nemačke diplomatije, bio remek delo. Imajući u vidu krajnju iscrpljenost balkanskim ratovima, srpska vlada je prihvatila sve zahteve osim da austrougarski organi vode istragu u Srbiji. Austrougarska je to iskoristila da 28. jula 1914. Srbiji objavi rat, započevši tako Prvi svetski rat.

Danas je utorak, 23. jul, 205. dan 2024. Do kraja godine ima 161 dan.

1456 - Turska vojska sultana Mehmeda II Osvajača je, posle teškog poraza u odlučujućoj bici prethodnog dana i ranjavanja sultana, odustala od opsade Beograda. Grad je opsedalo oko 150.000 Turaka sa 200 topova, a branila ga je združena hrišćanska vojska u kojoj su se uz srpske odrede, koji su se posebno istakli, borili nemački, ugarski i poljski krstaši, pod komandom erdeljskog vojvode Janoša Hunjadija, koji je u srpskoj epici poznat kao Sibinjanin Janko.

1757 - Umro je italijanski kompozitor Domeniko Skarlati, virtuoz na čembalu. Komponovao je više od 500 klavirskih sonata, upotrebljavajući nove tehnike s briljantnim rezultatima. Tvorac je tzv. Skarlatijevog sonatnog oblika - čuvenih sonata za čembalo u jednom stavu. Razvio je bogatu čembalističku tehniku i uticao na klavirske kompozitore, posebno u Španiji i Engleskoj.

1759 - Rusi su u Sedmogodišnjem ratu (naziva se i Pomeranski rat), pod komandom generala Petra Saltikova, do nogu potukli prusku armiju u bici kod Kaja na istoku tadašnje Pruske. U bici je poginulo najmanje 6.000 Prusa.

1875 - Umro je američki pronalazač Ajzak Merit Singer, koji je 1851. razvio prvu šivaću mašinu koja je ušla u masovnu upotrebu.

1931 - Rođen je ruski šahovski velemajstor Viktor Lvovič Korčnoj, jedan od najboljih šahista 20. veka. Emigrirao je iz Sovjetskog Saveza 1976. i potom dvaput bio izazivač svetskog prvaka, ali je izgubio mečeve s ruskim velemajstorom Anatolijem Karpovom - 1978. rezultatom 6:5 uz 21 remi, a 1981. sa 6:2 uz 10 remija.

1943 - Poginuo je srpski pisac Đorđe Jovanović, istaknuti književni kritičar između dva svetska rata. U Beogradu je završio Filozofski fakultet, pre Drugog svetskog rata robijao je kao komunista u Sremskoj Mitrovici a 1941. otišao je u partizane. Napisao je više studija o srpskim piscima, uključujući protu Mateju Nenadovića, Radoja Domanovića, Svetolika Rankovića i Branislava Nušića. Ostala dela: "Studije i kritike", "Protiv obmana", "Realizam kao umetnička istina", roman "Plati pa nosi".

1948 - Umro je američki filmski reditelj Dejvid Vork Grifit, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u epohi nemog filma. Zaslužan je za većinu fundamentalnih otkrića filmskog izraza, uključujući krupni plan, ritmičku prirodu montaže i kreativnu upotrebu veštačkog svetla. Filmovi: "Netrpeljivost", "Bekstvo", "Dome, slatki dome", "Rađanje jedne nacije", "Srca sveta", "Velika ljubav", "Slomljeni pupoljci", "Pad Vavilona", "Dve sirotice", "Amerika", "Ejbraham Linkoln".

1957 - Umro je srpski inženjer Nikola Mirkov, idejni tvorac kanala Dunav-Tisa-Dunav. Godinama je proučavao složeni problem voda u Vojvodini i zaključio da je jedino rešenje izgradnja velikog kanala.

1991 - Komunistička partija Sovjetskog Saveza objavila je nacrt platforme kojom je prihvatila privatnu svojinu, integraciju ekonomije u svetsko tržište i slobodu religije.

1997 - Slobodan Milošević je proglašen predsednikom Savezne Republike Jugoslavije, pošto je prethodno podneo ostavku na položaj predsednika Srbije.

1999 - U večernjim satima, u polju pored sela Staro Gracko, nedaleko od Lipljana, ubijeno je 14 Srba meštana tog sela, dok su sakupljali žito. Za ovaj zločin niko nije odgovarao.

2005 - U seriji eksplozija u egipatskom letovalištu Šarm el Šeik na Crvenom moru, za koje je odgovornost preuzelo više islamističkih grupa, poginulo je 88 ljudi, a povređeno oko 200.

2006 - Na jarbole ispred zdanja bivše Skupštine Kraljevine Jugoslavije, potonje Jugoslavije i zatim Srbije i Crne Gore, u centru Beograda, uz srpsku himnu "Bože pravde", podignute su zastave Srbije.

2007 - "Srbijašume" su objavile da su kao posledica nezapamćenih vrućina u periodu od 16. do 22. jula šumski požari zahvatili 47 lokaliteta na teritoriji Srbije. Ukupno je požarima u Srbiji bila zahvaćena površina od 3.513 hektara.

2012 - Umrla je Seli Rajd, prva Amerikanka koja je letela u svemir. Po obrazovanju fizičar, prijavila se na oglas NASA-e za astronauta 1977. i postala je 18. jula 1983. prva Amerikanka koja je odletela u svemir, u letelici "Čelindžer". Učestvovala je u ukupno dve misije u svemiru, u kojima je provela skoro 350 sati.

2013 - Preminuo je Dragan Babić, novinar, prevodilac i pisac. Najpoznatiji je kao autor i voditelj televizijskih emisija, poput serijala "Dvogled", "Kino-oko", "Umeće življenja". Dragan Babić bio je novinar specifičnog šarma i retke intelektualne snage i ostavio izuzetan trag u istoriji srpskog novinarstva. Objavio je neku vrstu introspektivnih sećanja: "Putovanje na kraj jezika".

2021 - Valentin Incko, visoki predstavnik u BiH, doneo je odluku kojom je nametnuta dopuna Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine, čime se zabranjuje negiranje termina genocid za događaje u Srebrenici jula 1995. Incko je time iskoristio tzv bonska ovlašćenja doneta decembra 1997. Visoki predstavnici u BiH do tada su na osnovu bonskih ovlašćenja nametnuli približno 900 odluka.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...