Izvor: Politika, 12.Jul.2008, 23:37   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Beograd čeka 65. gradonačelnika

Prva gradska uprava prestonice formirana na današnji dan pre 169 godina

Dan pre održavanja konstitutivne sednice Skupštine grada, posle koje će se znati ko će vladati Beogradom, navršava se 169 godina od formiranja prve gradske uprave srpske prestonice.

Glavni grad je u tom periodu vodilo 64 gradonačelnika, a do kraja ovog meseca trebalo bi da dobije i 65. Bez obzira na to da li će na tu funkciju biti izabran Aleksandar Vučić, kandidat koalicije SRS – >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << DSS – NS – SPS – PUPS – JS, ili Dragan Đilas, kandidat liste „Za evropski Beograd”, prestonica će svakako imati najmlađeg gradonačelnika u istoriji gradske uprave.

Izbori za Opštinu grada Beograda prvi put su održani 13. jula 1839. godine i na njima su birana 32 člana gradske opštine, a svi članovi svoju dužnost su obavljali bez novčane naknade.

Prvi gradonačelnik bio je Beograđanin Ilija Čarapić, sin Vase Čarapića, čuvenog vojskovođe iz Prvog srpskog ustanka.

Prvih 14 gradonačelnika je na toj funkciji ostajalo samo po nekoliko meseci, sve do Živka Karabiberovića, koji je, pored dužnosti upravitelja beogradske varoši, obavljao i posao vladinog bankara, preko kojeg su išle sve državne novčane transakcije sa inostranstvom.

Njegov naslednik bio je čuveni srpski političar Nikola Pašić, koji je takođe dva puta bio na čelu Beograda.

Stolar Mihailo Stolarić bio je prvi gradonačelnik Beograda posle Drugog svetskog rata, odnosno predsednik Narodnooslobodilačkog odbora grada i njegov mandat je trajao od 1944. do 1947. godine.

Beograd je posle rata bio podeljen na regione, a ono što bi odgovaralo današnjoj Skupštini grada zvalo se Narodnooslobodilački odbor.

Predsednik Odbora od 1947. do 1951. godine bio je predratni političar Ninko Petrović, član Izvršnog odbora leve Zemljoradničke stranke, a funkcije ministra za prosvetu i kulturu na mesto prvog čoveka Beograda u dva mandata (od 1951. do 1955. i od 1957. do 1961. godine) došao je Đurica Jojkić.

Najpopularniji gradonačelnik koji se, ujedno, i najduže zadržao na tom mestu, od 1965. do 1974. godine, bio je Branko Pešić, za vreme čijeg mandata su izgrađeni most „Gazela”, „Beograđanka”, Mostarska petlja...

Narednih osam godina, od 1974. do 1982. godine, prvi čovek glavnog grada bio je Živorad Kovačević.

Poznat po svojim smelim idejama, gradonačelnik Beograda od 1982. do 1986. godine bio je Bogdan Bogdanović, dok je od 1986. do 1989. na tom mestu bio Aleksandar Bakočević. Milorad Unković je prvi koji je na mesto gradonačelnika došao referendumom, a u vreme „prinudnog upravnika grada”, od 1989. do 1992, Beograd je postao veliko gradilište u koje je uloženo milijardu dolara.

Poslednji gradonačelnik iz redova SPS-a bio je Nebojša Čović, koji je s tog mesta otišao 1997. godine.

Posle toga vlast u Beogradu preuzela je koalicija „Zajedno”, a 13. posleratni gradonačelnik postaje Zoran Đinđić, prvi demokratski gradonačelnik. Đinđić se na toj funkciji zadržao samo sedam meseci, a do izbora novog gradonačelnika funkciju vršioca dužnosti obavljao je Milan Božić. Njega je nasledio Vojislav Mihailović, tadašnji član Srpskog pokreta obnove, unuk Draže Mihailovića, a nakon 5. oktobra 2000. godine na mesto gradonačelnika Beograda došao je Milan St. Protić. Pošto je podneo ostavku, do izbora novog gradonačelnika poslove iz njegovog delokruga obavljao je Dragan Jočić. Na njegovo mesto izabrana je Radmila Hrustanović, koja je mandat okončala posle septembarskih izbora 2004. godine.

Prvi gradonačelnik prestonice koji je posle Drugog svetskog rata 2004. godine direktno izabran na višestranačkim izborima bio je pokojni Nenad Bogdanović. Posle njegove smrti 2007. godine funkciju vršioca dužnosti gradonačelnika Beograda obavlja Zoran Alimpić.

Na čelu Beograda su u dva maha bile gradonačelnice: najpre Slobodanka Gruden, koja je na čelu grada bila samo godinu dana, od 1993. do 1994. godine, a zatim i aktuelni zamenik gradonačelnika Radmila Hrustanović.

Tanjug

[objavljeno: 13.07.2008]

Nastavak na Politika...

Mondo: Danas 169 godina od prve uprave Beograda