Rak debelog creva: Visoka smrtnost kasnog otkrivanja

Rano otkrivanje simptoma i zdravstvena prosvećenost građana, koji treba da znaju da prepoznaju signale svog organizma i ne ignorišu ih – ključni su u borbi protiv ove bolesti i smanjenju broja umrlih.

Ovo, kao i niz drugih teza, biće ključne teme stručnog simpozijuma „Obezbeđivanje kvaliteta u prevenciji, ranom otkrivanju i lečenju raka debelog creva“ koji organizuje Gastroenterološko endoskopsko udruženje Srbije (GEUS) narednog vikenda na Paliću (25. – 26. 03. 2016) i na kom učestvuju ugledni specijalisti iz oblasti gastroenterologije i onkologije.

„Maligni tumor debelog creva je druga najčešća lokalizacija malignih tumora kod oba pola. Iako je uvreženo stanovište da od ove vrste raka uglavnom oboljevaju muškarci starije dobi, naša klinička praksa pokazuje da su žene gotovo jednako ugrožene a da se, sve češće, ova bolest pojavljuje i kod mlađih ljudi“, kaže docent dr Ivan Jovanović, predsednik Gastroenterološko endoskopskog udruženja Srbije, sa Klinike za gastroenterohepatologiju Kliničkog centra Srbije.

On podseća da je rak debelog creva drugi vodeći uzrok smrtonosti od karcinoma u Evropi, te da je po učestalosti treći vodeći maligni karcinom i kod žena (9,4%) i kod muškaraca (10%). Ovo je, takođe, bolest razvijenog sveta jer se više od 60% kolorektalnog tumora dijagnostikuje u razvijenijim regionima širom sveta.

„Srbija je već duži niz godina u grupi zemalja Evrope sa srednje visokim stopama obolevanja i visokom stopom smrtnosti od ovog tumora. Prema podacima iz Nacionalnog programa ranog otkrivanja kolorektalnog kancera, na 100.000 stanovnika rak debelog creva se pojavi kod njih 27, a od 100.000 stanovnika njih 16 premine zbog ovog oboljenja. Postoje ozbiljne indicije da je ovaj procenat i znatno viši“, objašnjava dr Jovanović.

Podatak da je u čak 70% slučajeva rak debelog creva izlečiv (u najranijoj fazi taj procenat ide i do 100 %) ukoliko se simptomi primete na vreme i na njih adekvatno reaguje, daje nadu da je moguće uspešno se boriti protiv ove bolesti. Upravo to je glavna poruka stručnog simpozijuma koji će gastroenterolozi Srbije iskoristiti da pozovu građane da ne ignorišu simptome i jave se svom lekaru na vreme.

I pored ograničenja u sprovođenju skrining programa moguće je samostalno preduzeti neke korake i, uz konsultaciju sa lekarima, na vreme ustanoviti promene.

„Ukoliko u porodici ima obolelih od ove bolesti, ukoliko pacijent već ima crevne polipe, gojazan je, ne praktikuje fizičku aktivnost, on ima osnovne faktore rizika za oboljevanje od ove bolesti i treba da obrati pažnju i uradi testove“, upozorava dr Jovanović. On dodaje da su simptomi koji upućuju na karcinom debelog creva: vidljivo krvarenje, naglo nastale izmene u crevnom pražnjenju i malokrvnost. Jedna četvrtina obolelih ima pozitivnu porodičnu anamnezu a od tog broja je kod polovine reč o rođacima prvog reda.

Rizik od nastanka karcinoma debelog creva se povećava sa starošću i raste nakon 40 godina života. Više od 90% svih karcinoma otkrije se kod lica starijih od 50 godina, sva lica starija od 50 godina nose 4,8% rizika da će do 74. godine života imati karcinom debelog creva, odnosno 2,3% rizika da će umreti zbog ove bolesti.