Danas je Sveti Sava

U srpskim pravoslavnim hramovima na današnji dan se proslavlja spomen osnivača Srpske pravoslavne crkve. Sveti Sava je svoju otadžbinu preporodio i prosvetio, bio učitelj pobožnosti i čestitosti.

Sveti Sava je bio najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, kršten kao Rastko. Kada se zamonašio na Svetoj gori uzeo je ime Sava. Njegovim ustoličenjem za arhiepiskopa 1219. godine utemeljena je i autokefalna Srpska pravoslavna crkva.

Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovekovne književnosti, pa je stoga i zaštitnik prosvetnih ustanova.

Zajedno sa ocem Stefanom, zamonašenim kao Simeon, sveti Sava je osnovao manastir Hilandar i izgradio još 14 manastira, zbog čega je ostao zabeležen kao ktitor prve srpske duhovne zajednice na Svetoj gori. Sava je preminuo 1235. godine u bugarskom gradu Trnovu.

Knez Miloš Obrenović je 1823. godine naredio da se Dan Svetog Save obeležava kao školska slava u Srbiji.

Sveti Sava je ustanovljen kao školska slava na predlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja u Kragujevcu, 2. januara 1840. godine, odlukom Sovjeta Knjaževstva Srbskog i iste godine proslavljan u Kragujevcu i Beogradu.

U odluci Popečiteljskog presvještenija predstavnici državne i crkvene vlasti propisali su da se Sveti Sava proglašava za patrona svih naših škola i da se od tada mora svečano proslavljati.

Začetnik srpske srednjovekovne književnosti

Sveti Sava je napisao manastirske tipike - Karejski, Hilandarski i Studenički tipik. Prevodio je sa grčkog i posrbio važne pravno-teološke tekstove, Zakonopravilo, što je prevod Justinijanove Šeste novele. To važno pravno delo određuje odnose crkve i države putem takozvane simfonije.

Prevodio je Hipokrata i Galena i prikupljao srednjovekovne medicinske zapise, od kojih je nastao Hilandarski medicinski kodeks. U Hilandaru je 1198. godine osnovao prvu bolnicu.

Izdvojio je najvažnije iz srpske tradicije, oplemenio je i povezao sa najvećim duhovnim i civilizacijskim dostignućima svog vremena. Veoma mlad, oko 1192. godine, otišao je u Svetu Goru gde se zamonašio u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon.

U Nikeji je 1219. od vizantijskog cara Teodora Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla i Haritopula izdejstvovao autokefalnost (samostalnost) srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju, za čije je središte odredio manastir Žiču.

Bio je neobično vešt i u državno-diplomatskim poslovima. Godine 1208, u manastiru Studenici nad očevim telom, koje je preneo sa Svete Gore, izmirio je svoju zavađenu braću Vukana i Stefana.

Preminuo je u tadašnjoj bugarskoj prestonici Trnovu 25. januara 1236. godine, na povratku iz hodočašća u Jerusalim, posle jedne diplomatske misije za Bugarsku arhiepiskopiju. Prema zapisima iz tog vremena, glas o njegovoj smrti stigao je u Srbiju 27. januara, pa se u SPC na taj dan služe liturgije.

Njegove mošti su iz Trnova prenete i sahranjene u manastiru Mileševi 6. maja 1237. godine. Mošti je spalio Sinan-paša 1594. godine na Vračaru. Na tom mestu sada je spomen-hram posvećen Svetom Savi.

Đaci slave Savindan

Svečanim priredbama i ceremonijom sečenja slavskog kolača 24.500 učenika i 3.500 nastavnika u 52 osnovne i srednje škole u Pomoravskom okrugu, uz prisustvo sveštenika, gradskih i opštinskih funkcionera, obeležavaju Svetog Savu, izjavio je danas Tanjugu načelnik Sskolske uprave Ministarstva prosvete za Pomoravski okrug Života Starčević.

Svetosavske svečanosti u Pomoravlju, Resavi i Levču, počele su jutros svetim liturgijama u hramovima ovog dela Srbije, uz prisustvo velikog broja vernika.

Povodm obeležavanja Svatog Save, svetitelja, prvog arhiepiskopa srpskog i tvorca srpske države, sinoć je u Centru za kulturu u Jagodini odrzana tradicionalna 14. Svetosavska akademija, na kojoj je građane, prosvtne, kulturne i javne radnike, prestavnike crkava i učesnike u programu pozdravio vladika šumadijski Jovan, sa porukom da nam je "Sveti Sava danas najpotrebniji da bi sačuvali veru pravoslavnu, bogato nasleđe koje pravoslavlje daje".

"Sveti Sava nam je dao crkve, manastire, škole, bolnice, učio nas da budemo dobri ljudi i hrišćani, učio nas veri, ljubavi, poštenju, milosrđu, svemu onome što krasi čoveka", rekao je Jovan.

Vladika Jovan je uručio nagrade za najbolji literarni rad posvećen Svetom Savi, (Svetosavski temat), na nivou srednjih škola Jagodine, Danijeli Vasić, učenici drugog razreda Ekonomsko-trgovačke škole i Kristini Gajić, učenici četvrtog razred Gimnazije "Svetozar Marković" u Jagodini.

Svečanoj akademiji prisustovao je i gradonačelnik Jagodine Ratko Stevanović.

Pre svečane akademije vladika Jovan je u crkvi "Svetih apostola Petra i Pavla" u Jagodini služio Svetosavsko bdenje.

Akademiju su organizovali veroučitelji u saradnji sa srednjim i osnovnim školama Jagodine, Skupštinom grada, Crkvenom opštinom i crkvama ovog grada.

U Gradskoj organizaciji Crvenog krsta jutros su uručeni paketići siromašnoj deci, poklon polaznika Dečije ustanove "Pionir" i Ivana Petrovića.

U selu Vojska, rodnom selu resavskog vojvode i junaka Prvog srpskog ustanka Stevana Sinđhelića, u opštini Svilajnac, predsednik te opštine Predrag Milanović, učenicima i nastavnicima predaće, u 12 sati, rekonstruisanu zgradu Osnovne škole i prisustovati Svečanoj akademiji, saopštila je Informativna služba opštine.

Reč je o najudaljenijem selu opštine Svilajnac, sa oko 1.300 stanovnika.

U Prirodnjačkom centru u Svilajncu, večeras u 19 sati, održaće se centralna svečanost povodom Svetog Save za tu opštinu, na kojoj će biti uručene zahvalnice za 11 prosvetnih radnika i vaspitača.