Novosadske arhitekte protiv solitera od 13 spratova u centru

Grupa novosadskih arhitekata uputila je otvoreno pismo javnosti u kojem je od gradske vlasti zatražila da se stopira izrada urbanističkog plana prema kojem bi se dozvolila gradnja solitera od 13 spratova kod Glavne pošte.

Pismo se pojavilo nakon nedavnog teksta 021.rs u kojem se iznosi plan urbanista i tribine o javnim prostorima "Beograd je na vodi - na čemu je Novi Sad?" koja je održana kod Muzeja Vojvodine.

Otvoreno pismo novosadskih arhitekata podržali su pojedini advokati i novinari, a objavljeno je u listu Danas:

Izmenama Plana generalne regulacije prostora između Bulevara Evrope, Bulevara cara Lazara, Stražilovske ulice, Žarka Zrenjanina, Bulevara Mihajla Pupina, Jevrejske i Futoške ulice obuhvaćen je i ugao Bulevara Mihajla Pupina i ulice Narodnih heroja na kojem se nalazi zgrada Erste banke i neizgrađeno građevinsko zemljište (koristi se kao privremeni parking). Namera je da se postojeće urbanističko rešenje preprojektuje i planira se izgradnja stambeno-poslovnog kompleksa spratnosti od 4Po do 4Po+P+13, odnosno više od spratnosti Glavne pošte, najvažnijeg repera Bulevara Mihajla Pupina. Po proceduri propisanoj Zakonom o planiranju i izgradnji obavljen je rani javni uvid, nakon čega će plan biti izložen na javni uvid, kome sledi javna sednica.

Cilj ovog teksta je da se na vreme informiše stručna javnost kao i celokupno zainteresovano građanstvo, kako bi se sprečio jedan agresivan, u pojedinim segmentima radikalan i za ceo grad poguban građevinski poduhvat. Do pre 20-30 godina građani Novog Sada živeli su u relativno civilizovanoj sredini, gde je institucija kao što je JP "Urbanizam" brinula o kulturi prostora i održivom uređenju i razvoju grada. Generacije urbanističkih planera su se rukovodile idejom da veliki gradovi u celom svetu predstavljaju vrhunac graditeljske veštine, nacionalni ponos, koji se kao takav prenosi na nova pokolenja. Zato je predviđeno donošenje generalnog urbanističkog plana, kao studije koja obuhvata planski razvoj grada na period od 20 -30 godina, a koji se koriguje samo u izuzetnim uslovima, kad za tako ozbiljan posao postoje uporišta u opštem i celokupnom javnom interesu.

Planom generalne regulacije koji je sada na snazi područje na uglu Bulevara Mihajla Pupina i Narodnih heroja namenjeno je za opštegradski centar, na kome se planira kompleks Erste banke. U okviru kompleksa planiraju se poslovni objekti od 2Po+P+2 do 2Po+P+7 i poslovno-stambeni objekti 2Po+P+6. Planom se uslovljava razrada lokacije urbanističkim projektom. Prema Generalnom planu Novog Sada do 2012. godine opštegradski centri su prostori na kojima grad ostvaruje svoju ulogu u mreži gradova i kojima se najznačajnije utiče na stvaranje i očuvanje identiteta i njegove urbane slike. Zgrada Glavne pošte (proj. arh, D. Brašovan, 1961) zamišljena je i izvedena kao naglašena vertikala u osovini glavnog gradskog bulevara, koji se spušta od Varadinskog mosta do same pošte. To je najlepši ulaz u Novi Sad i po lepoti se može meriti samo sa pogledom na grad sa Petrovaradinske tvrđave! Ovakvo rešenje napravilo je od zgrade Glavne pošte vrstu obeliska kome su se prilagodile sve okolne zgrade, stare i nove (Bazar, Nork), a većina venaca okolnih zgrada je relativno usaglašena. Zamislite sad kako bi taj vizuelni sklad bio osakaćen još jednom monstruoznom kulom u neposrednoj blizini (par desetina metara ) sa preko 10 spratova, bez ikakvog suvislog arhitektonsko urbanističkog uporišta (sem broja kvadratnih metara poslovnog prostora).

Predloženim izmenama na spornom lokalitetu zadržava se namena opštegradskog centra i planira se izgradnja stambeno-poslovnog kompleksa spratnosti od 4Po do 4Po+13, dalje se navodi "da će izmenom plana biti znatno povećani kapaciteti za stambenu namenu". Znači, u neposrednoj blizini Glavne pošte, kao dominantne gradske vertikale, u konceptualnom predlogu nudi se još jedna kula koja treba da se uklopi u već postojeći redosled zgrada u neprekinutom nizu. U delu o Zaštiti i unapređenju životne sredine navodi se "da posebnu pažnju treba obratiti na oblikovanje prostora, koji svojom funkcijom i izgledom treba da doprinese stvaranju skladnog ambijenta". Ovakvim konceptualnim predlogom nemoguće je ostvariti "harmonične odnose između postojećih objekata i blokova u okruženju". Tako institucija koja predlaže ove izmene dovodi samu sebe u apsurdnu situaciju i poništava samu svrhu svog postojanja i umesto da insistira na striktnom poštovanju propisa i sprovođenju Generalnog plana grada Novog Sada do 2021. godine (što inače činite na lokacijama na periferiji, Telepu ili Detelinari), ona sama menja deo Generalnog plana, tako što u samom centru grada, u posebno zaštićenoj zoni, više nego duplo povećava spratnost - sa P+6 na P+13!!!

Prethodno su izvršene "korekcije" važećeg Generalnog plana, kroz razne izmene i dopune i slične "administrativne magle", ali egzaktne cifre o postojećem i planiranom stepenu zauzetosti i indeksu izgrađenosti okolnih blokova nedvosmisleno govore o neprihvatljivosti ponuđenog predloga, što se očigledno vidi iz razlike u pogledu spratnosti između važećeg i rešenja koje se predlaže izmenama plana.

Zašto???

Zavod za urbanizam je kao javno preduzeće produžena ruka gradske vlasti i, kad se vlast ponovo "prekomponuje", Zavod će kao institucija (a i pojedinačno) biti zapamćen kao inicijator opisanog potencijalnog rugla, a od nas Novosađana nikad se neće sakriti njihova sramota, niti skinuti krivica sa onih koji ih u tom nedelu nisu sprečili.

Grad koji je nekada, s pravom, nazvan Srpskom Atinom, sad to više nije. Možda jeste više srpski, ali je u kulturnom smislu daleko od Atine, osim ako Atinu ne doživljavamo u smislu grčke tragedije, stoji u otvorenom pismu koje su potpisali:

Sonja Stoja, arh, nosilac Novembarske povelje Grada Novog Sada 2003. godine
Srđan Sikimić, advokat, predsednik Advokatske komore Vojvodine
prof. dr Ljubinko Pušić, Filozofski fakultet Novi Sad
prof. Darko Marušić, arh, Beograd
Melanija Marušić, arh, Beograd
Vladimir Horovic, advokat
Mihal Ramač, novinar i književnik
mr Mirjana Tomić Jovanović, advokat
mr Lazar Kuzmanov, arh
Leonid Nešić, arh
Radoje Cvetkov, arh
Stevan Rodić, arh
Vladimir Mitrović, istoričar arhitekture
Tatjana Marjanović, dipl. dizajner
Vladimir Todorović, novinar i književnik
LJiljana Vučetić, dipl. ecc
Zlata Šouc, dipl. ecc