Sabor SPC: Kadrovska rotacija među vladikama, peglanje odnosa sa državom

Dosadašnji patrijarhovi vikari episkopi lipljanski Jovan (Ćulibrk) i remezijanski Andrej (Čilerđić) dobili su eparhije – vladika Jovan slavonsku, a vladika Andrej austrijsko-švajcarsku, što se i očekivalo. Za episkopa srednjoevropske eparhije izabran je arhimandrit Sergije (Karanovića), sabrat manastira Rmnja, dok je dosadašnji vikar episkopa bačkog vladika jegarski Porfirije novi mitropolit zagrebačko-ljubljanski. Vladiku Porfirija na mestu vikara bačkog i episkopa jegerskog zameniće arhimandrit Jeronim (Močević), sabrat manastira Kovilj. Za novog vikara patrijarhovog Sabor je imenovao arhimandrita Arsenija (Glavčića), sabrata manastira Studenica. U saborskom saopštenju navodi se da će Sveti arhijerejski sinod narednih godinu dana raditi u sastavu: patrijarh Irinej predsedavajući, mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije (Radović), episkopi šabački Lavrentije (Trifunović), zvorničko-tuzlanski Hrizostom (Jević) i raško-prizrenski Teodosije (Šibalić).

Jedno od najvećih saborskih iznenađenja je izbor vladike Porfirija, duhovnog čeda vladike bačkog Irineja (Bulovića) za mitropolita zagrebačko-ljubljanskog. Uoči i tokom saborskog zasedanja u crkvenim izvorima tvrdilo se da je najozbiljniji kandidat za ovu katedru episkop dalmatinski Fotije (Sladojević), takođe, duhovno čedo vladike bačkog.

Vladika Porfirije izjavio je za Danas da je i sam iznenađen saborskom odlukom i da se još ne zna da li će posle odlaska u Zagreb biti i dalje zadužen za saradnju s vojskom ispred SPC. O tome će, prema njegovim rečima, narednih dana odlučiti Sinod, a do tada će se znati i da li ostaje na čelu Republičke radiodifuzne agencije (RRA).

Ni vladika Justin se nije pominjao u kombinacijama za novog episkopa žičkog. Za ovo mesto u SPC se dugo vodila „teška borba“ – eparhija je bila upražnjena godinu i po, iako je crkvenim ustavom predviđeno da mora da se popuni u roku od tri meseca. Do poslednjeg trenutka u SPC se nezvanično tvrdilo da su najjači kandidati episkopi šumadijski Jovan (Mladenović), i administrator žički i raško-prizrenski Teodosije (Šibalić), kome je, navodno, patrijarh Irinej, pre Sabora nudio ovo mesto.

Vladika Justin, kao i vladika Teodosije, duhovno je čedo raščinjenog episkopa raško prizrenskog Artemija (Radosavljevića). Pripada srpskim episkopima koji se drže starog načina služenja liturgije, zbog čega se u crkvenim krugovima očekuje da će smiriti situaciju u Žičkoj eparhiji, opterećenoj ozbiljnim neslaganjem dela vernika i monaštva sa dosadašnjim uvođenjem novina u bogosluženja, a u ovoj eparhiji je i najveći broj katakombalnih manastira „Eparhije raško-prizrenske u egzilu“, na čijem je čelu raščinjeni vladika Artemije.

Od KiM do bele kuge

U saborskom saopštenju objavljenom na sajtu SPC navodi se da je Sabor, između ostalog, razmatrao i „pitanje učešća Srpske crkve u pripremama za svepravoslavni sabor, teško stanje srpskog naroda na KiM, unapređivanje crkvene prosvete i verske nastave; odnose Crkve i državnih organa u Srbiji, RS i regionu; delovanje pravoslavnih vojnih sveštenika u Vojsci Srbije i Oružanim snagama BiH; ugroženost braka i porodice belom kugom i agresivnom propagandom nemorala, abortusa, protivprirodnog bluda i hedonističko-potrošačkog duha uopšte“. Na dnevnom redu bili su i „ugroženost ćirilice – u Srbiji i RS zbog neoprostivog nemara i neodgovornosti, a u Hrvatskoj i Crnoj Gori zbog brutalnog progona srpskog pisma“; „teško stanje SPC u Makedoniji, rad crkvenih dobrotvornih, kulturnih i prosvetnih institucija“.

Peglanje odnosa sa državom

Ovogodišnji majski Sabor obeležile su velike poplave u Srbiji i okolnim državama. U crkvenim krugovima spekuliše se da su poplave bile i „iskušenje“ za odnose Crkve i vlasti u Srbiji, iako su obe radile na spašavanju ugroženog stanovništva. Državni vrh, kako nezvanično tvrde izvori Danasa, nije bio preterano srećan najpre zbog patrijarhovih stavova o Kosovu i Metohiji iznetim na početku Sabora u jednom beogradskom nedeljniku, a na patrijarhovu besedu na molebanu za prestanak kiše u Sabornoj crkvi, u kojoj je za poplavu okrivio razna bezakonja, uključujući i najavljenu „Paradu ponosa“, morao je da se osvrne i predsednik Vlade Srbije pozivom „sveštenim licima da ne dolivaju ulje na vatru“. Crkveni izvori tvrde da su odnosi „ispeglani“ zajedničkim obraćanjem novinarima patrijarha Irineja i ministra pravde Nikole Selakovića, u čijoj su nadležnosti i verska pitanja, tokom prošle nedelje ispred Patrijaršijskog dvora u Beogradu.