Restitucija: Oranice se vraćaju pod krst

ŠUMA u okolini Despotovca, koja je posle pola veka vraćena Srpskoj pravoslavnoj crkvi, samo je delić imovine koju od države potražuju verske zajednice. Na povratak starim vlasnicima čeka još 48.908 hektara šumskog, poljoprivrednog i građevinskog zemljišta i 320.100 kvadrata stambenog i poslovnog prostora.

Sa 7.800 hektara koje je šumsko gazdinstvo "Južni Kučaj" vratilo manastirima braničevske i šumadijske eparhije, konačno je započeo veliki posao vraćanja crkvene imovine. U novoformiranoj Agenciji za restituciju objašnjavaju da je do kraja 2010, po Zakonu o vraćanju imovine crkvama i verskim zajednicama iz 2006, vraćena tek petina dobara oduzetih posle Drugog svetskog rata.

- Crkvama i verskim zajednicama vraćeno je ukupno 33.288 hektara zemlje i 62.362 kvadrata "pod krovom" - navodi Vladimir Todorović, zadužen za konfesionalnu restituciju. - Prošle godine je urađeno još 300 rešenja o povraćaju, ali pošto tadašnja Direkcija za restituciju cele godine nije imala direktora, rešenja nije imao ko da potpiše! Na osnovu njih trebalo bi da bude vraćeno još oko 2.300 hektara. Restitucija tog zemljišta pitanje je trenutka.

Ubedljivo najviše zemljišta traži SPC (još 40.614 hektara), i to podjednako u šumama, oranicama i građevinskim parcelama, a pod njeno okrilje vraćeno je manje od polovine imanja i šuma. Kada su u pitanju objekti, velike zahteve ima i Rimokatolička crkva (RKC), koja je do sada ponovo ovladala sa svega petnaestak odsto svojih zgrada. Dok SPC ukupno traži još 154.864 kvadratna metra objekata (najviše poslovnog prostora), RKC zahteva još 98.501 kvadrat (pre svega stambeni). Jevreji, muslimani, evangelisti i ostali čekaju da im bude vraćeno više od 82.000 hektara i 382.000 kvadrata stambenog i poslovnog prostora.

- Samo Patrijaršiji SPC država duguje 60 stambeno-poslovnih zgrada, sa više od 200 stanova na najboljim lokacijama u Beogradu - tvrde u sedištu Srpske crkve. - Tu je još i 15.000 hektara šuma u okolini glavnog grada. Poseban je problem sa zadužbinama, kakva je Igumanova palata na Terazijama.

Na svoje čeka i Islamska zajednica Srbije. Muslimanima država nije vratila ništa od oduzete imovine.

- Jedina beogradska islamska bogomolja - Bajrakli džamija - u vlasništvu je Republike, a njen korisnik je grad Beograd - kaže muftija Muhamed Jusufspahić. - Očekujemo rasplet i sa Niškom džamijom, ali i dobro poznatim Gajretom u Dalmatinskoj ulici u centru Beograda.

JEVREJI TRAŽE ZEMLJU, NEĆE MUZEJ

VRAĆANjE jevrejske imovine oduzete pre 1945. godine i restitucija dobara žrtava holokausta koje nemaju potomke - otvorena su pitanja na koja će odgovor da traže država i Jevrejska zajednica. U Savezu jevrejskih opština zalažu se da sva imovina njihovih sunarodnika koji su nastradali u ratu pripadne jevrejskim opštinama. Protive se ideji da imovina Jevreja bez naslednika bude iskorišćena za izgradnju Muzeja i fonda holokausta u Beogradu.