Uobičajeno mišljenje je da se katarakta javlja samo kod starijih osoba. Međutim, stručnjaci Mayo Clinic, otkriva da sve veći broj mlađih ljudi razvija kataraktu i podvrgava se operacijama.
Katarakta je vodeći uzrok slepila u svetu
Iako je ovo stanje zaista povezano sa promenama koje dolaze sa godinama i utiču na oči, čak i kod dece se mogu javiti simptomi izmenjenog, zamućenog ili „tupog“ vida.
Prema podacima Center for Disease Controle and prevention/CDC, katarakta je prvi i najčešći uzrok gubitka vida u SAD, ali i slepila širom sveta. Zanimljiva su bila uznemirujuća američka istraživanja 2022. koja su predviđala da će broj osoba koje imaju ozbiljnu šansu da izgube vid premašiti 30 miliona do kraja godine, što se i obistinilo.
Šta je katarakta i zašto se razvija i kod mladih ljudi
Katarakta prvenstveno predstavlja degenerativne promene očnog sočiva, tako što dolazi do zgušnjavanja proteina u očnom sočivu i sprečavanja svetlosti da normalno prolazi kroz mrežnjaču. To onda rezultira zamagljenjem vida.
Drugi faktori koji ubrzavaju razgradnju ovih proteina uključuju genetske poremećaje, upotrebu steroida, štetno dejstvo ultraljubičastih zraka, pušenje, dijabetes i terapiju zračenjem.
U ranim fazama, katarakta možda neće ozbiljno uticati na vid. Međutim, kako napreduje, može da oštetiti vid i ozbiljno naruši životnu rutinu. Pogođene osobe često imaju zamućen ili zamagljen vid, a ako se ne leče, katarakta može da dovede i do potpunog gubitka vida. Iako katarakta u osnovi nije bolno stanje, može postati ako se ne leči u dužem vremenskom periodu.
Katarakta i veza između elektronskih uređaja
Kod mladih ljudi se stečena katarakta može razviti zbog nekih od prethodno navedenih razloga, dok bebe pate od urođene katarakte. Zanimljivo je da u nekim situacijama ne postoje neposredni uzroci katarakte, kao ni faktori rizika. Pojedine studije su pokušale da povežu produženu upotrebu elektronskih uređaja kao što su pametni telefoni i tableti sa izazivanjem katarakte kod mlade populacije, ali za sada nema definitivno potvrđenih navoda. Potrebno je više studija.
Koje vrste katarakte pogađaju mlađu populaciju
Generalno, mladi ljudi mogu patiti od svih vrsta katarakte. Među njima su:
- nuklearna sklerotična katarakta (postepeno se razvija od centra sočiva, oštećujući ga)
- kortikalna katarakta (nastaje kada vlakna očnog sočiva koja okružuju jezgro sočiva postanu neprozirna)
- posteriorna subkapsularna katarakta (javlja se direktno ispod kapsule očnog sočiva i česta je kod mlađih pacijenata, a vremenom može da napreduje do nuklearne sklerotične katarakte)
- traumatska katarakta (kao što samo ime kaže, nastaje tupim udarcem ili nekom drugom traumom u regiji oka)
- dijabetička katarakta (nastaje usled nekontrolisanog nivoa šećera u krvi)
- urođena katarakta (pogađa novorođenčad i uglavnom se javlja na samom rođenju zbog naslednih osobina ili druge osnovne sistemske bolesti).
Da li su simptomi isti kod svih starosnih kategorija
Bez obzira na vaše godine života i vrstu katarakte, primarni znak ovog problema je univerzalan: to su sve veće poteškoće sa vidom, posebno noću. Takođe, pacijenti postepeno razvijaju osetljivost na svetlost i odsjaj, uz ozbiljno zamagljen vid.
Zašto sve više mladih ljudi operiše kataraktu
Na nivou svetske populacije, broj mladih koji operišu kataraktu je u porastu. Neki uzroci su tipični za sve kategorije stanovništva bez obzira na godine, poput životnih navika, korišćenja NSAIL lekova i dijabetes, koji takođe pogađaju mlade ljude. Međutim, ovde su mlađi ljudi u prednosti u odnosu na starije, jer blagovremeno postavljanje dijagnoze i rana intervencija neće ostaviti posledice po vid ni na jednom oku.
I urođena katarakta koja pogađa bebe apsolutno uspešno se leči operacijom, pa lekari savetuju da se ne odlaže. Napredna tehnologija je učinila operacije katarakte brzim, bezbednim i efikasnim, bez rezova i sa brzim oporavkom. Nekada su operacije katarakte uključivale zamenu zamućenog očnog sočiva. Danas moderna tehnologija i opcije implantacije sočiva omogućavaju pacijentima da povrate vid i na blizinu i na daljinu. Zapravo, korist od ovakvih intervencija je i to što neki pacijenti nakon operacije vide bolje nego što su videli ranije.
