Iran (1): Isfahan je pola sveta

Istorijsko nasleđe velikih dinastija, arhitektonska i umetnička dostignuća, dela anonimnih majstora i zanatlija, učinili su da je ovaj grad opravdano nosio epitet „pola sveta“.

Isfahan je danas vitalan grad, sa svakodnevnom gužvom na ulicama, bazarima i mostovima, srdačnim i predusretljivim stanovnicima.

Najveću slavu i prepoznatljiv izgled stekao je za vreme dinastije Safavida, posebno šaha Abasa Velikog, koji je vladao na razmeđu šesnaestog i sedamnaestog veka.

Međutim, položaj grada u plodnoj oazi oko reke Zajnade, koja ne stiže do ušća nego umire u obližnjoj pustinji, privukao je i ranije vladare.

Iza dinastije Seldžuka ostala je Velika džamija, najveća u Iranu. Ona je deo svetske kulturne baštine, a njene kupole smatraju se za remek dela iranske islamske arhitekture.

Kada je preneo prestonicu u Isfahan, šah Abas je odabrao arhitekte, slikare i kaligrafe da grad učini simbolom moći vladara.

Glavni arhitekta bio je šeik Bahai, koji je projektovao i danas jedan od najvećih trgova na svetu – Mejdan Emam – 560 metara dug i 160 metara širok, kao i bulevar Čaharbag, dug blizu šest kilometara.

Bulevar vodi do impozantnog mosta sa trideset tri lûka, jednog od čuvenih starih mostova Isfahana.

Mejdan je monumentalan zbog svoje prostranosti i izbora građevina. Okružen je dvospratnim građevinama – prodavnicama, iznad kojih se na centralnim osama trga izdižu visoki portali (ajvani).

Portalima su u tkivo trga ugrađene Imamova džamija i džamija šeika Lotfolaha, ali su zbog zahteva da budu okrenute prema Meki iz njega izdvojene, pa ipak skladno uklopljene u ukupan ambijent.