Zaštitnici ili nasilnici? - Akcije takozvanih "građanskih straža" u Njemačkoj zabrinjavaju i političare i policiju.
Ali zakonske mogućnosti da se suzbiju takvi samozvani šerifi su ograničene, navodi "Dojče vele".
Oni žele da organizuju „bezbjedne zone“ i „građanske straže“. Kažu za sebe da su „oči i uši policije“. Tvrde da je u Njemačkoj sve više ljudi ostavljeno na milost i nemilost „uvezenom kriminalu“.
S obzirom na masovnu pojavu takvih samozvanih zaštitnika, policija u Kemnicu procijenila je da mora da reaguje. „Patrole građanske straže u Debelnu ne samo da nisu potrebne, već su u potpunosti neprihvatljive“, navodi se u saopštenju policije. „Pravo upotrebe sile isključivo je nadležnosti države, poručila je šefica policije u Kemnicu Sonja Pencel.
Nepotrebno, ali ipak postoji. Njemačko Ministarstvo unutrašnjih poslova početkom nedjelje navelo je da takve grupe u međuvremenu postoje u gotovo svim pokrajinama. „Unutar grupa koje se pojavljuju kao građanske straže postoji potencijal za desničarski terorizam“, upozorilo je Ministarstvo.
„Bezbjedne zone“ samo za Nijemce
Grupe slične građanskim stražama počele su da niču 2015. u mnogim gradovima i opštinama. Njih formiraju desni ekstremisti, huligani, članovi bajkerskih bandi, kao i takozvani „bijesni građani“ (Wutbürger). Desnoekstremne grupe zahtijevaju uspostavljanje takozvanih „bezbjednih zona“ u kojima „Nijemci mogu da se osjećaju sigurno“.
Prema rezultatima jedne ankete koju je sproveo kelnski institut Jugov (YouGov), početkom 2016. je 29 odsto Nijemaca moglo bi sebe da zamisli kao pripadnika neke građanske straže, kako bi u slučaju potrebe i silom zaštitili sopstvene interese, ako država to ne učini. Inicijalni događaj koji je povećao naklonost ka građanskim stražama bila su masovna seksualna uznemiravanja i krađe tokom dočeka Nove godine u Kelnu s 2015. na 2016, navodi institut Jugov.
U međuvremenu su i političari i policija postali svjesni opasnosti koja potiče od građanskih straža. Međutim, zakonske mogućnosti za suzbijanje tih samozvanih šerifa su ograničene. „Veoma precizno kontrolišemo građanske straže“, kaže Leoni Melman, portparolka Ministarstva unutrašnjih poslova Sjeverne Rajne Vestfalije. I ocjenjuje da se te grupe svjesno kreću na granici zakona.
„Šetnje“ i „marševi“
Jedna od mjera koje su preduzete jeste da „šetnje“ i „marševi“ građanskih straža podvode pod okupljanja koja podliježu strogim pravilima. I nošenje jakne pod određenim uslovima može da važi kao kršenje zabrane nošenja uniforme. Formalni nadzor Službe za zaštitu ustavnog poretka, prema navodima ministra policije Sjeverne Rajne Vestfalije Herberta Rojla, „zakonski nije tako jednostavan“.
U gradiću Debelnu u Saksoniji policija je recimo preduzela mjere protiv grupe koja je „policiji htjela da pomogne“ i pritom nosila jakne s natpisom „bezbjedna zona“.
Tokom marševa građanske straže u Debelnu i Frajburgu u Saksoniji u oktobru, policija je ipak samo mogla da otjera okupljene s mjesta na kojima su se okupili i da zaplijeni zabranjenu odjeću. „Druge mogućnosti nismo imali“, izjavio je portparol policije Andže Ridzik za DW.
Bajkeri, huligani, „bijesni građani“
Tvrdo jezgro takve scene u Sjevernoj Rajni Vestfaliji čini oko 250 ljudi, procjenjuje tamošnje pokrajinsko ministarstvo unutrašnjih poslova uz ocjenu da bi ti ljudi mogli da na određenim demonstracijama mobilišu i do 700 ljudi. Ta „mješovita scena“ pokušava da tobože bezazlenim „šetnjama“ dopre i do onih građana koji su apolitični.
Matijas Kvent, stručnjak za desni ekstremizam sa Instituta za demokratiju i civilno društvo „Amadeo Antonio“ iz Jene, građanske straže dijeli u četiri kategorije. Jedna od njih su „desnoekstremističke nasilne grupe“. U tu kategoriju spadaju „Grupa Frajtal“ i „Revolucija Kemnic“.
U martu 2018. Vrhovni pokrajinski sud u Drezdenu osudio je osam članova „Grupe Frajtal“ na višegodišnje zatvorske kazne zbog bombaških napada na izbjegličke domove i političke protivnike u Saksoniji. A protiv pripadnika „Revolucije Kemnic“ sudski proces vodi se od 30. septembra.
"Akteri desnoekstremnog pokreta vole da svoje aktivnosti označavaju kao građansku stražu i domovinsku bezbjednost kako bi izbjegli bojkot u društvu, opravdali svoju ideologiju i sklonost ka nasilju“, navodi Kvent koji je o tome objavio i studiju pod naslovom: „Građanske straže: pomoćni šerifi ili inscenirana provokacija?“ On u njoj upozorava da se bezbjednost „ne smije prepusti političkim akterima s krajnje desnice.“
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.