Rekonstrukcija Hrama Preobraženja Hristovog u Pančevu
Na Hramu Preobraženja Hristovog u Pančevu u toku je rekonstrukcija jedinstvenog zvonika. Istovremeno traju pripreme za obnavljanje fasade hrama, koji je spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Crkva preobraženja Hristovog u pančevačkom Gornjem gradu svojevrstan je biser crkvene arhitekture i umetnosti novijeg doba. Gradili su je i ukrašavali značajni majstori poslednje četvrtine 19. veka, a najznačajniji među njima su Banaćani arhitekta Svetozar Ivačković i slikari Uroš Predić i Stevan Aleksić.
"Ne samo što je on delo poznatih slikara i arhitekte Ivačkovića, bitno je što je on i važan za tradiciju života Srba na ovim prostorima", kazala je Jasmina Vujović, direktorka Zavoda za zaštitu spomenika kulture Pančeva.
Ova građevina jedinstvena je po mešavini različitih dobro uklopljenih stilova, tornju zvonika izdvojenom od samog hrama visokom preko 40 metara koji je mešavina vizantijskog i romaničkog stila, ali i po monumentalnoj kupoli koja se završava lanternom po uzoru na romaničke crkve u zapadnoj Evropi. Reprezentativni višedelni prozori ukrašeni su stubićima i reljefima po uzoru na crkve moravske arhitekture.
Ikonostas je oslikao Uroš Predić i on predstavlja vrhunac njegovog crkvenog slikarstva. Tvrdi se da je lik Svetog Nikole zapravo Predićev autoportret, kao što su i likovi ostalih svetitelja portreti ljudi iz Predićevog okruženja.
Freske su delo takođe poznatog slikara tog vremena Stevana Aleksića, i mada malobrojne predstavljaju vredna umetnička dela.
Čitava građevina zahteva ozbiljnu rekonstrukciju spolja i restauraciju unutrašnjeg prostora. Ikonostas je već zasjao nakon što je očišćen, a u toku su radovi na obnavljanju tornja u koje je Pančevo uložilo tri miliona dinara a Ministarstvo kulture 11 milona. Osnovni izazov je nelaženje odgovarajućih materijala za rekonstrukciju.
"Treba da se vrate materijali od kojih je ona zapravo rađena kad je građen sam zvonik, kako je malterisana. To su krečni malteri koji se danas vrlo retko rade. Kamen je u laboratoriji na ispitivanju da bismo mogli da pronađemo dobar način kako će se on konsolidovati, a da to bude što manje vidljivo", dodala je Vujović.
Zahvaljlujući pomoći države i Zavoda za zaštitu spomenika kulture obnovljen je i pozlaćeni krst na kupoli preobraženjskog hrama, a svi se nadaju da će naredne godine početi rekonstrukcija fasade crkve. Tek nakon toga biće vidljivo kakvo kulturno blago se krije iza ovih lipa.
