Kako je Skadarlija postala boemska četvrt?

Priča o beogradskoj Skadarlilji vraća nas u vreme dok je Beograd još bio pod Turcima, a današnja Skadarlija deo prigradskog naselja, van bedema osmanlijskog Beograda. Strmina duga oko 500 stotina metara, prekrivena turskom kaldrmom, bila je tada nastanjena Romima, zvana "Šićanmala", odnosno Ciganska mahala. Kao i svako drugo predgrađe velikih gradova iz toga vremena, i ovo je bilo jedno siromašno mesto, nimalo lepo za život.

U ponedeljak počinju prijave za besplatne novogodišnje paketiće u opštini Savski venac

Kada je Beograd konačno 1867. godine vraćen Srbiji, krenulo se u urbanizaciju grada, po projektima Emilijana Josimovića, prvog profesora arhitekture u Beogradu i Srbiji. Romska zajednica je svoje utočište pronašla na Čuburi, a Skadarliju su počeli da nastanjuju zanatlije, trgovci i ugostitelji. Svoje današnje ime ulica je dobila 1872. godine, po srednjevekovnoj srpskoj prestonici Skadru. Te iste godine u Skadarsku ulicu doselio se možda i najpoznatiji njen stanovnik – Đura Jakšić.

Pošto se nalazi nedaleko od Narodnog pozorišta, Skadarliju su s kraja 19. i početka 20. veka posećivali mnogi poznati pesnici, glumci, pisci, slikari, a neki od njih su u njoj, ili u njenoj neposrednoj blizini, i živeli ili stanovali. Da spomenemo samo Đuru Jakšića, čika Jovu Zmaja, Boru Stankovića, Gustava Matoša, Vojislava Ilića, Branislava Nušića, kao i glumce Čiča Iliju Stanojevića, Dobricu Milutinovića, Žanku Stokić.

Kada je 1901. godine srušena kafana "Dardaneli", pored Narodnog pozorišta, za njene goste taj događaj je bio ravan tragediji. Prema Branislavu Nušiću, dan kad su srušeni Dardaneli bio je "Dan narodne žalosti". Svi su sa setom i nevericom posmatrali ruševine do juče njihovog omiljenog mesta. Ubrzo je na toj lokaciji podignuta zgrada Upravnog fonda, a tadašnja umetnička i intelektualna elita polako je počela da se seli u Skadarliju.