Amerikancima 21 zgrada i 970 hektara njiva

ZAHTEV za vraćanje oduzete imovine podnela su 144 američka državljanina (mahom srpskog porekla), kao i veliki broj ljudi koji, pored američkog, imaju i državljanstvo Srbije. Proces restitucije teče normalno, bez ikakvih prepreka, izjavio je, za “Novosti”, Strahinja Sekulić, direktor Agencije za restituciju.

Američkim državljanima Agencija za restituciju do sada je vratila 132 objekta: 96 poslovnih prostora, 15 stanova i 21 zgradu, ukupne površine 9.012 kvadratnih metara. Vraćeno im je i 970 hektara oranica, 116.733 kvadratna metra neizgrađenog građevinskog zemljišta i oko 17 hektara šuma.

Američki ambasador Kajl Skot izjavio je pre dva dana da je saradnja sa srpskom agencijom po pitanju restitucije izuzetna, ali i da su mnogobrojni američki građani izgubili imovinu u periodu Holokausta ili komunizma.

- To je ogromna suma. Ne očekujemo da Srbija odjednom vrati sve natrag, ali rešenje treba naći - rekao je Skot.

Sekulić objašnjava da postoji uslov pod kojim državljani SAD po zakonu mogu ostvariti pravo na restituciju.

- Oni ne mogu ostvariti pravo na vraćanje imovine za koju su obavezu obeštećenja preuzele SAD, u skladu sa sporazumima zaključenim između Jugoslavije i Amerike. U pitanju su dva sporazuma: od 19. jula 1948. godine i od 5. novembra 1964. Dakle, ukoliko su raniji vlasnici obuhvaćeni navedenim sporazumima, njihovi zakonski naslednici nemaju pravo na povraćaj - kaže Sekulić.

PROČITAJTE I:SKOT O RESTITUCIJI: Nije poznato šta sve u Srbiji potražuju američki državljani; Ne očekujemo da se sve odjednom vrati

Sporazumima su obuhvaćeni oni koji su bili državljani SAD u momentu oduzimanja imovine, kao i u momentu potpisivanja ugovora, dakle oni koji su imali američko državljanstvo u periodu od 1948. do 1964. Prvim ugovorom bivša Jugoslavija isplatila je Americi tri i po miliona dolara, a drugim 17 miliona, ukupno 20,5 miliona. Ovim novcem obeštećeni su Amerikanci kojima su različitim posleratnim merama oduzete vile, rudnici i fabrike na tlu Jugoslavije.

- Ukoliko raniji vlasnici nisu bili državljani SAD u momentu oduzimanja imovine, već su državljanstvo stekli posle 1964. ili ga nikada nisu stekli, njihovi naslednici, podnosioci zahteva, a koji su državljani SAD, ostvaruju pravo na vraćanje imovine kao i domaći državljani. Sa Amerikom postoji reciprocitet u sticanju prava svojine na nepokretnostima, kako pravnim poslovima među živima, tako i nasleđivanjem - pojašnjava Sekulić.

Ambasador SAD Skot i direktor Agencije za restituciju Sekulić

Jedan od američkih državljana kojima su nekretnine vraćene je i Robert Bob Božić, naslednik vile od 750 kvadratnih metara u Krunskoj 69, u kojoj je dve decenije bilo sedište Demokratske stranke. Božićev otac Dobrivoje bio je pronalazač železničkih kočnica. Demokrate su vilu napustile 2015. i, kako tvrdi Božić, ostavile milionski dug za grejanje.

Danas je ova vila ruinirana, jer je grejanje zbog duga isključeno pre više od godinu dana, posle čega su popucale cevi i došlo je do poplave. U DS kažu da se dug još skida prinudnom naplatom, po unapred utvrđenoj dinamici, kao i da oni nisu odgovorni za isključenje grejanja, već da je Božić posle njih napravio novo zaduženje.