Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 21.Maj.2019, 00:56   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Vremeplov: Usvojen prvi deo Dušanovog zakonika

1349 - Državni sabor u srpskom prestonom gradu Skoplju usvojio je prvi deo Dušanovog zakonika, odnosno "Zakonik blagovernago cara Stefana", kako je glasio zvaničan naziv, kojim su utvrđena opšta načela uređenja države. Pored odredaba ustavnog karaktera, Zakonik je regulisao prava staleža, štiteći i najniže slojeve, i imao je kazneno-pravne i procesno-pravne odredbe i odredbe iz porodičnog i naslednog prava. Zakonik je 1354. dopunjen na Državnom saboru u Seru. Rađen je na osnovu >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << običajnog prava, crkvenog zakonodavstva i posebno rimsko-vizantijskog prava. Zakonik proklamuje da sudije treba da se drže zakona čak i kada je on suprotan vladarevoj volji. Sačuvano je 25 prepisa. Najstariji prepis iz 14. veka sačuvan je u manastiru u Strugi (sada se nalazi u Moskvi).

Danas je utorak 21. maj, 141. dan 2019. Do kraja godine ima 224 dana.

1471 - Rođen je nemački slikar i bakrorezac Albreht Direr, jedan od najvećih renesansnih majstora. Minuciozan u radu, bio je obdaren i velikom maštom. Realizam i misticizam kod njega ponekad idu uporedo. Izradio je portrete velike umetničke i dokumentarne vrednosti i izvanredne gravire u drvetu i bakru, u kojima je posebno izražen precizan crtež ("Apokalipsa", "Velika muka", "Bogorodičin život"). Rado je crtao prirodu, a radio je i akvarele. Putovao je po Italiji i Holandiji, ali je najviše živeo u Nirnbergu. Dela: "Četiri apostola", "Sveta Trojica", "Bogorodica u ružičnjaku", "Portret Holcšuera".

1471 - U londonskom zatvoru "Tauer" ubijen je engleski kralj Henri VI, poslednji monarh iz dinastije Lankaster, svrgnut u dinastičkim borbama ("Rat dveju ruža"), a presto je ponovo preuzeo Edvard IV. Formalno je vladao od 1422, postavši kralj u osmom mesecu života. Prvi put su ga pristalice dinastije Jork zbacile s vlasti 1461, kad je kralj postao Edvard IV, a drugi put 1471. posle poraza trupa Lankastera od vojske kuće Jork u bici kod Tuksberija, pošto je 1470. nakratko vratio presto.

1845 - Rođen je srpski glumac Toša Jovanović, član Narodnog pozorišta u Zagrebu (HNK) i Narodnog pozorišta u Beogradu (Srpsko kraljevsko narodno pozorište), jedan od najvećih srpskih glumaca 19. veka. Posebno se istakao ulogama heroja i ljubavnika. Kao prvi glumac iz Srbije gostovao je u Budimpešti.

1894 - Kralj Srbije Aleksandar Obrenović ukinuo je liberalni ustav iz 1888. i vratio na snagu ustav iz 1869.

1895 - Umro je austrijski kompozitor i dirigent Franc fon Supe, autor više popularnih opereta. Dela: operete "Laka konjica", "Bokačo", "Lepa Galateja", "Fatinica".

1904 - U Parizu je osnovana Svetska fudbalska federacija - FIFA.

1927 - Američki pilot Čarls Lindberg sleteo je u Pariz preletevši za 33 sata i 29 minuta 5.850 kilometara od Long Ajlenda u Njujorku, čime je postao prvi čovek koji je avionom preleteo Atlantik.

1952 - Umro je američki filmski glumac Džulijus Garfinkl, poznat kao Džon Garfild, koji je najčešće igrao uloge društvenih autsajdera i buntovnika. Bio je veliki prijatelj Jugoslavije i mnogo je učinio da se SAD u Drugom svetskom ratu okrenu ka Josipu Brozu Titu i njegovom Pokretu, a pred kraj rata se na tlu Jugoslavije borio protiv nemačkih nacista. Filmovi: "Četiri žene", "Huarez", "Načinili su me zločincem", "Morski vuk", "Oni žive opasno", "Poštar uvek zvoni dva puta", "Humoreska", "Telo i duša", "Snaga zla", "Džentlmenski sporazum", "Veliki nož", "Imati i nemati".

1982 - Britanske trupe su se u Folklandskom ratu iskrcale na Folklandska ostrva, koja je zaposela Argentina, u najvećoj vojnoj akciji Londona od Suecke krize 1956. Buenos Aires je preduzeo vojnu akciju polažući pravo na taj arhipelag smešten oko 500 kilometara nasuprot argentinske obale.

1989 - Kineski studenti, koji su zaposeli centralni pekinški trg Tjenanmen, odbacili su zahtev vlade da napuste taj centralni pekinški trg.

1991 - Bivši premijer Indije Radživ Gandi ubijen je bombom skrivenom u buket cveća, u toku predizbornog mitinga u južnoj indijskoj državi Tamil Nadu, blizu grada Madras.

1998 - Indonežanski predsednik Suharto podneo je ostavku, popustivši pod snažnim pritiskom masovnih studentskih demonstracija, nakon 32 godine vladavine. Ovlašćenja šefa države predao je potpredsedniku Indonezije Jusufu Habibiju.

2006 - Održan je referendum o državnom statusu Crne Gore. Na referendumu je, tesnom većinom, odlučeno da se Crna Gora izdvoji iz okvira Državne zajednice Srbija i Crna Gora.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...