Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 05.Sep.2018, 17:01   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Novi Sad: Izložba o guslama "Gde svi ćute one govore"

Muzej grada Novog Sada omogućiće svim Novosađanima da vide deo bogate zbirke narodnih muzičkih instrumenata Etnografskog muzeja u Beogradu. Na izložbi "Gde svi ćute one govore", autora Miroslava Mitrovića biće prikazano preko 50 različitih gusala iz svih krajeva gde Srbi žive i gde su živeli. Izložba će biti dostupna posetiocima u periodu od 07. septembra do 07. oktobra. Svečano otvaranje je zakazano za petak, 07. septembar u 13 časova u zgradi Muzeja, na Petrovaradinskoj tvrđavi.
>> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << />
Kako gusle izgledaju, o njihovom značaju i ulozi u srpskoj kulturi, o lepoti njihove izrade i lepoti zvuka sa gudala, saznaćete ukoliko posetite izložbu "Gde svi ćute one govore - Gusle Etnografskog muzeja u Beogradu", autora višeg kustosa Miroslava Mitrovića.

Izložbu će otvoriti Dejan Tomić iz Novog Sada, dugogodišnji muzički urednik kulturne rubrike Radio Novog Sada, zaljubljenik u gusle i autor publikacije "Apoteoza srpskim guslama", a narodne epske pesme, uz guslarske zvuke, čućemo od guslara Petra Mišovića.

Na izložbi će biti predstavljeno preko četrdeset gusala sa pratećim materijalom. Datovane su od polovine 19. veka do današnjih dana.

Izložba je podeljena u pet celina. Prve četiri celine prikazane su hronološki. U prvom segmentu su gusle iz 19. veka, iz vremena Vuka i Njegoša, guslara Filipa Višnjića i Tešana Podrugovića. To je vreme kada je gotovo svaka srpska porodica imala gusle o klin okačene.

Druga celina obuhvata gusle od kojih se vojnici nisu odvajali, koje su se našle na bojnim poljima iz Prvog svetskog rata, na Solunskom frontu. Raritet predstavljaju gusle koje je izradio srpski vojik invalid u bolničkom kampu u Bizerti (Tunis) od vojničkog šlema 1917. godine.

U trećoj grupi su gusle nastajale u vreme stvaranja i postojanja zajedničke južnoslovenske države, najpre Kraljevine SHS, zatim Kraljevine Jugoslavije. To je period između dva velika svetska rata.

U četvrtoj grupi su gusle nastajale u drugoj polovini 20. i početkom 21. veka, period u kome gusle doživljavaju svoje zamiranje i oživljavanje, gde je veći akcenat na izgledu gusala nego na njihovoj dotadašnjoj osnovnoj nameni.

U petoj grupi svrstane su gusle specifične po svom izgledu, po priči koja ih prati, po umetničkoj izradi, upotrebi različitih materijala, izrađivane su različitim tehnikama, ukrašavane različitim šarama ili porukama zapisanim na njima. Ova grupa se može nazvati i gusle kao inspiracija.

Ovaj jedinstveni narodni instrument čija osnovna uloga jeste pratnja epskih pesama kojima su se, u prošlosti, prenosile poruke, prepričavali događaji, opevala nacionalna istorija i istorijske ličnosti. U vreme kada narodna epska književnost doživljava svoju svetsku afirmaciju, isto se dešava i sa ovim gudačkim instrumentom koji postaje jedan od simbola srpstva. Gusle su bile i ostale čuvar srpske istorije i srpskog jezika, jer su se pesme koje su guslari izvodili prenosile sa kolena na koleno, vekovima unazad.

Izrađivane su uglavnom od javorova drveta koje se, u srpskoj mitologije, povezuje sa kultom predaka, te se, samim tim, uz gusle uvek slave i preci.

"Mnogo smo dužni guslama koje su nas očuvale pesmama uz zvuke sa tananog gudala. Ovaj instrument, koliko radosti, toliko tuge i žalosti, ne trpi i ne voli svakojake pesme. Sa pesmom uz gusle budimo ono što u svojoj osnovi i jesmo: narod Jevrosime majke, čojstva i junaštva, narod pravičnosti i istinoljublja. Pevajte pesme istine, poštujući istorijske činjenice, duhovnost i tradicionalne vrednosti naroda našeg i zemalja naših." Ovako je o guslama i guslarima zborio Patrijarh Pavle.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...