Izvor: SrbijaDanas.com, 17.Dec.2019, 14:01   (ažurirano 02.Apr.2020.)

RUSI KOJI SU KRVARILI ZA SRBIJU: Zaboravljena bitka u kojoj se odlučivalo o OPSTANKU NAŠEG NARODA (FOTO/VIDEO)

Srbi i Rusi su mnogo puta ukrštali oružje sa Turcima, naročito u periodu Prvog srpskog ustanka.

U sklopu rešavanja istočnog pitanja i daljeg povlačenja Osmanske imperije sa evropskog kontinenta kalkulacije imperija ali i malih balkanskih naroda bile su velike. Dana 29. oktobra 1876. započela je bitka na Đunisu.

Imperije su težile ostvarivanju svojih geopolitičkih ciljeva, dok su balkanski narodi želeli u sadejstvu sa njima i prema mogućnostima da postignu >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << oslobođenje svojih sunarodnika ili dodatno teritorijalno proširenje. Iako je Osmanska imperija već uveliko bila "bolesnik na Bosforu", ta karakterizacija se pre svega odnosila na poređenje iste sa velikim evropskim imperijama toga doba, ali ne i u poređenju sa balkanskim hrišćanskim državama za koje je još uvek bila prevelik zalogaj.

Posle događaja u Hercegovini novi rat je bio neizbežan. Ruski general Mihail Černjajev je došao u Srbiju sa oko pet hiljada ruskih dobrovoljaca i postao ujedno i glavnokomandujući srpske vojske na Moravskom frontu u sklopu Prvog srpsko-turskog rata. Pobeda na Šumatovcu 23. avgusta dala je polet srpskoj komandi da će se rat razvijati u pozitivnom pravcu. Međutim, nakon sprovedene mobilizacije osmanska vojska je brojala više od 90 000 vojnika sa pomoćnim trupama, dok je srpska vojska sa ruskim dobrovoljcima brojala manje od 60 000. U jesenjem periodu inicijativa je definitivno prešla u osmanske ruke a bitka za Đunis vođena od 29. oktobra do 1. novembra pokazala se presudnom.

Na današnji dan 1877. - Počeo Drugi srpsko - turski rat (trajao do 22. 01. 1878). pic.twitter.com/705gIdgQbX

— RobertRobi (@Robertdreco) December 13, 2018

Pod rukovodstvom Abdul Kerim paše 11. oktobra turska armija od 55 000 vojnika, 6 hiljada Čerkeza i Arnauta utvrdila se na visovima između Sušice i Crkvine. Postigavši taj uspeh Turci nisu iskoristili priliku da gone odstupajuću srpsku vojsku. Međutim 15. oktobra iz Konstantinopolja su dobili naređenje za nastavak nastupanja. Abdul Kerim je napredovao u pravcu linije Aleksinac - Deligrad. Dva dana kasnije 17. oktobra turska artiljerija od 90 topova otpočela je artiljerijsku pripremu po liniji Pankovac - manastir Sv. Nestora. Srpska artiljerija je odgovorila na vatru sa zakašnjem od pola sata. Artiljerijska priprema za turski napad trajala je do jedan čas posle podne. Turci su u prvom naletu zauzeli Doljni i odbacili srpske snage ka Vitkovcu no njihovo nastupanje je usporeno i na kraju zadržano artiljerijskom vatrom od Trubareva sa levog boka.

Černjajev je potisnuo svojim centrom nastupajuće turske snage. Međutim nastupanje turskog levog krila, Azisa paše i Jagijaga paše, odbacilo je srpske snage ka Šeljigovcu i Pasjaku, posle čega je puk Horvatovića odstupio nazad braneći visove južnije Gaglove i Novog Sela štiteći put ka Kruševcu. Sulejman i Hafiz paša počeli su nastupanje i ovladali prednjim pozicijama centra od Doljnog, Ljubesa do Kaonika. Hafis paša sklonivši se od prve linije neprimetno za srpske snage prošao je kroz šumski predeo i izašao u pozadinu levom flangu srpskih reduta na visu Sv. Nestora posle čega su ga zauzeli.

Černjajev posle napuštanja položaja srpske vojske nije gubio nadu da će održati pozicije na centru i ako su praktično sada bile u potkovici. No njegova lična hrabrost i hrabrost ruskih dobrovoljaca nisu mogle da prelome situaciju. Panika je zahvatila srpske snage u centru i one su se povlačile ka mostu preko Morave ka Deligradu. Tokom povlačenja neki vojnici su se udavili u Moravi. Ruskim dobrovoljcima nije ostalo ništa drugo nego da pokrivaju povlačenje srpske vojske što su i uradili, pretrpevši pri tom velike gubitke. Oko 5 časova popodne Turci su ovladali potuno visom kod manastira Sv. Nestora i u blizini Pankovca su postavili novi položaj za svoju artiljeriju koja je otvarila vatru na srpske položaje kod Trubareva. Položaj srpske armije bio je kritičan, vojska Horvatovića je bila odsečena. Koristeći se padom mraka ostaci srpske vojske otsupili su na desnu obalu Morave ka Ražani. Žrtva ruskih dobrovoljaca spasila je deo srpskih odstupajućih snaga. Ratna dejstva su prekinuta ultimatumom Rusije. Sporazumom Rusije i Austrougarske Srbiji je garantovana teritorijalna celovitost u slučaju poraza. Prvi srpsko-turski rat bio je samo uvod u novi rat koji će dovesti rusku vojsku do zidina Carigrada.

Mihail Grigorijevič Černjajev (1828 - 1898) je bio ruski general, slovenofil, jedan od vođa ruskih snaga u Srednjoj Aziji, a kasnije i srpske vojske u Srpsko-turskom ratu. Nosilac je najviših ruskih i srpskih odlikovanja.

Kao član cenjene familije školovao se na prestižnoj Nikolajevskoj Generalštabnoj Akademiji (po imperatoru Nikolaju I), javlja se na službu u armiju 1847, da bi kasnije učestvovao u Krimskom ratu, a kasnije i na Kavkazu. Komandovao je jedinicama u Poljskoj, kasnije u Orenburgu (1858), a jedno vreme je komandovao Armijom na Kavkazu.

Godine 1864, zaslužuje čin general-majora, kada Černjajev u svom čuvenom maršu (sa manje od 2.000 oskudno opremljenih boraca) po stepi Turkestana došao ispred Čikmenta gde je sa pridodatim ruskim odredom u jurišu osvojio Čikment. Tu su i dočekali zimu a na proleće u drugom pokušaju, na svoju ruku (rizik) izvršio juriš i osvojio Taškent. Od tada dobija i nadimak "Lav od Taškenta", i biva dočekan u Sankt Peterburg sa velikim entuzijazmom i posebnom čašću. Kasnije, napušta vojnu službu i penzioniše se 1874. godine.

Narednih godina Černjajev postaje 1873. godine izdavač i urednik lista "Ruski mir" koji širi i populariše sveslovenske ideje, i posvećuje se panslavizmu.

U leto 1876. godine dolazi u Srbiju sa nekoliko hiljada dobrovoljaca, gde dobija srpsko državljanstvo i postaje glavnokomandujući srpske vojske na Moravskom frontu. Pošto je Aleksinac bio važno čvorište na putu turske vojske, u okolini je i bilo jače utvrđenje srpske vojske. Najznačajnija pobeda, bitka za Šumatovac, koju je predvodio general Černjajev sa srpskom vojskom (pored ruskih bilo je i italijanskih i bugarskih dobrovoljaca), bila je teška ali srpske pozicije su odlučno odbranjene. Gubici srpske vojske su bili oko 9.000 ljudi (35 ruskih oficira) a turski od 15.000 do 20.000 ljudi.

Kralj Milan je uz čestitku i veliku zahvalnost za dobijenu bitku, glavnokomandujećem Moravsko-timočke vojske, generalu Černjajevu, dodelio najviši stepen Takovskog krsta (koji je tada ustanovljen).

Tih dana u bitkama oko Aleksinca iskazana je velika požrtvovanost srpskih vojnika koji su odbili nebrojene napade turske vojske, gde su se isticali i pukovnik Komarov, pukovnik Protić, majori Popović i Glišić koji su kasnije i unapređeni. U bici kod Adrovca je poginuo i pukovnik Rajevski (alijas Vronski u Tolstojevom romanu Ana Karenjina).

Godine 1877, posle Srbije ide u Austriju, zatim u Francusku da bi 1879. godine otišao u Bugarsku šireći panslovenske interese. 1882. godine postaje gubernator Turkestana, a 1898. godine umire u svom mestu u oblasti Mogiljev. Lični arhiv generala Černjajeva se nalazi u "Državnom istorijskom muzeju" u Moskvi.

HEROJ, ŠPIJUN ILI ZLOČINAC? Priča o pukovniku Apisu, čoveku koji je bio MOĆNIJI od srpskog kralja (VIDEO)

Nastavak na SrbijaDanas.com...