Izvor: RTS, 10.Maj.2020, 16:04
Od kuge do korone – kako su strašne pandemije oblikovale svet
Kroz vekove zaraze su odnosile živote i u društvu ostavljale pravu pustoš. Pod naletom kuga uzdizala su se i nestajala carstva, vođeni su i prekidani ratovi. Podsećamo se s kojim sve pandemijama se borio svet i kako su ga oblikovale.
"Procenili smo da se kovid 19 može okarakterisati kao pandemija", rekao je 11. marta generalni direktor Svetske zdravstvene organizacije Tedros Gebrejesus, navodeći da >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << se zaraza brzo širi.
U novom milenijumu ovo je već druga pandemija, jer se 2009. u Americi, a potom u čitavom svetu raširio virus H1N1, odnosno svinjski grip. Ovaj grip odneo je oko pola miliona života, tačnije jedan posto od ukupno zaraženih.
Ipak, panika je dovela do toga da se naprave velike zalihe vakcina i lekova, i ubije dosta životinja.
Ovo su pandemije kojih ćemo se mi sećati, a sa kakvim zarazama su se borili naši preci i pamti li istorija neku globalnu kao što je korona?
"Klasičnu globalnu u ovom smislu da je zahvatila čitavu planetu ne, ali pamti kontinentalne i regionalne koje su bile, nažalost, mnogo pogubnije nego što je to sada korona", tvrdi istoričar Dejan Ristić.
Strašna pandemija tokom Prvog svetskog rata Kaže da je svet po posledicama koje je ostavila, najbolje zapamtio pandemiju španske groznice, o kojoj je jedino slobodno pisala španska štampa, jer nije bila učesnik Prvog svetskog rata.
"Španska groznica, odnosno španski grip iz perioda 1918–1921, odneo je između dva i po i tri puta više žrtava u svetu nego čitav Prvi svetski rat. To je bila strašna pandemija, sa strašnim posledicama. Ukoliko odemo dalje u prošlost, to je svakako 'crna smrt' odnosno bubonska kuga sredinom 14. veka, koja je zahvatila najveći deo Evrope i odnela, smatraju demografi, negde između trećine i polovine evropskog stanovništva", ističe Ristić.
Engleska i Francuska su bile desetkovane kugom pa su sklopile primirje u Stogodišnjem ratu. Scene bolesti i smrti opisao je i Đovani Bokačo u "Dekameronu" 1348. godine.
Velike boginje iskorenjene A do 18. veka, velike boginje su svake godine ubijale više od 400.000 ljudi. Pretpostavlja se da je u 20. veku od boginja umrlo između 300 i 500 miliona ljudi.
Ova bolest nije poštedela ni stanovnike nekadašnje Jugoslavije, 1972. godine. Posle masovne vakcinacije, virus je iskorenjen i danas se nalazi samo u laboratorijama i filmu "Variola vera".
Ali opasnije od variole, ono što je stiglo do naših predela i značajno uticalo na celokupno društvo, jeste druga vrsta bolesti.
"Pred sam kraj Prvog svetskog rata i tokom ranog jugoslovenskog razdoblja to je svakako pandemija pegavog tifusa, koja je 1915. godine zahvatila najveći deo tadašnje Kraljevine Srbije i odnela negde oko 150.000 žrtava. To su, recimo, posledice od kojih se mi i dan-danas oporavljamo i u demografskom smislu i u svakom drugom smislu", smatra istoričar.
Kao dobrovoljna bolničarka u vojnoj bolnici u Valjevu od posledica pegavog tifusa preminula je i slikarka Nadežda Petrović.
Korona u istoriji za 30 godina Ali ono što sve ove zaraze razlikuje od koronavirusa jeste to da su one bile uglavnom odranije poznate, dok koronavirus još nije skroz poznat nauci.
Koliko ozbiljne posledice mogu da ostave pandemije najbolje govori to što su neke od njih odnele više života nego ratovi. O tome koliko će ozbiljan trag na svet ostaviti pandemija kornavirusa tek će se pisati.
Procena je da će se korona u istorijskim udžebnicima naći za tridesetak godina.
.jpg)
