Izvor: RTS, 13.Feb.2022, 06:49
Analiza: Zašto (ne)će biti rata između Rusije i Ukrajine
Rusko-ukrajinski rat bi predstavljao istinsku tragediju slovenskog pravoslavnog sveta. Dva međusobno bliska naroda zajedničkog porekla, istorije i kulture bi se našla na ivici ponora, a ni zapadni deo Balkana ne bi bio pošteđen krupnih geopolitičkih lomova.
Silni geopolitički lomovi prouzrokovani krajem Hladnog rata, krahom Istočnog bloka i raspadom Sovetskog Saveza su doveli do prekomponovanja bezbednosne arhitekture nekadašnjeg sovjetskog prostranstva >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << i izgradnje novog sistema uzajamnih odnosa zasnovanog prvenstveno na novom balansu sila u regionu.
Neuspeh novouspostavljene Zajednice nezavisnih država i sporazum o izvlačenju nukleranog potencijala s ukrajinske teritorije u Rusiju, zaključen uz američku svesrdnu pomoć, kao i uzvratne ruske garancije nacionalne bezbednosti i teritorijalne celovitosti Ukrajine stvarale su privid dugoročne sigurnosti te zemlje.
Međutim, oštrina unutrašnjih političkih promena u Kijevu, oružana pobuna na istoku zemlje i kako na zapadu ističu „aneksija", a u Rusiji „povratak Krima matici" 2014. učinili su da se Ukrajina nađe u krajnje nezavidnom položaju.
Otvoreno skretanje ukrajinskog spoljnopolitičkog kursa ka zapadnom svetu i žestina sukoba s Rusijom su u potpunosti izmenili geopolitički i vojni položaj Ukrajine.
Sukob na istoku zemlje iziskivao je znatne vojne napore koji su podrazumevali obnovu obaveznog vojnog roka, ukrupnjavanje postojećih vojnih kapaciteta, pozivanje većeg broja rezervista „pod zastavu", formiranje novih jedinica i reorganizaciju dotadašnjeg sistema komandovanja.
Ukrajinsko vojno prestrojavanje i okretanje Zapadu Otvoreni vojni sukob je doveo i do permanentnog naprezanja postojećih vojnih efektiva i sveprisutnog straha od moguće ruske vojne intervencije. Gubitak Krima je značajno oslabio ukrajinsko prisustvo u crnomorskom, pa indirektno i Sredozemnom basenu.
Ukrajinske teritorijalne vode su presečene, njena mornarica je izgubila ključno uporište, a potencijalni front s Rusijom je u operativnom i strategijskom pogledu postao duži.
Istovremeno, s obzirom na geografske karakteristike svoje teritorije i izrazitu izloženost Rusiji i njenom savezniku Belorusiji, Ukrajina se suočila s mogućim vojnim sukobom koji bi podrazumevao sučeljavanje na izuzetno dugoj operativnoj i stragegijskoj osnovici polukružnog oblika.
To je direktno uticalo na jačanje vojnih snaga operativnih komandi „Jug", „Istok" i „Sever", dok je operativno komandovanje „Zapad" suštinski služilo za obuku i popunu angažovanih snaga.
Obimno i dugotrajno vojno naprezanje je donekle ublaženo formiranjem dobrovoljačkih jedinica što je na jednoj strani izazvalo krupne političke probleme, a na drugoj znatno pospešilo postojeće antirusko raspoloženje većinskog dela ukrajinske javnosti.
Koliko je jak NATO oslonac Sam sukob s Rusijom se višestruko odrazio na ukrajinske oružane snage. Razlaz s Rusijom je izazvao oštar raskid s ruskim i sovjetskim tradicijama i izmenu vizuelnog identiteta ukrajinske vojske. Svestrano razvijena vojnotehnička saradnja zasnovana na tradicijama ranijeg funkcionisanja u okviru jedinstvenog odbrambenog sistema i vojnoindustrijskog kompleksa je potpuno obustavljena.
Ne samo da su izostale nabavke savremene tehnike iz Rusije, već su mnogi postojeći sistemi nasleđeni iz sovjetske epohe ostali bez potrebnih rezervnih delova. To se posebno osetilo u ratnom vazduhoplovstvu koje po svojoj brojnosti i operativnoj spremnosti sve više zaostaje u odnosu na vazduhoplovne snage svog istočnog suseda.
Ubrzane zapadne isporuke savremenog naoružanja, prevashodno protivoklopne komponente u različitim vidovima, transportnih sredstava, kao i sredstava za vezu i elektronsko ratovanje uz prisustvo instruktora iz NATO zemalja su ojačali određene delove ukrajinske oružane sile, ali ih nisu približile snagama potencijalnog rivala.
Prilagođavanje komandnih procedura NATO standardima uz adekvatne promene u sistemu obuke, nastave i vojnog školstva, učinili su ukrajinske vojne snage kompatibilnijim s armijama okupljenim u NATO-u.
Nove ruske divizije i pomeranje armije ka granici Zaoštravanje odnosa sa SAD i NATO uz konstantne napetosti u Ukrajini, primorali su ruski generalštab da pristupi sveobuhvatnoj reorganizaciji oružanih snaga na evropskom delu svoje teritorije. Do najobimnijih promena je došlo u Zapadnom i Južnom vojnom okrugu.
U Zapadnom vojnom okrugu je postojeća 20. armija pomerena ka granici s Ukrajinom uz formiranje dve nove divizije, u neposrednoj okolini Moskve je ponovo obrazovana 1. tenkovska armija s obnovljenim znamenitim divizijama sovjetskog perioda - „Kantemirovskom" i „Tamanskom" kao ključna strategijska rezerva na zapadnom pravcu i „udarna pesnica" ruskog drugog ešelona.
Ozbiljne promene su sprovedene i u Južnom vojnom okrugu. Ponovo je formirana 8. gardijska armija s komandom u Rostovu na Donu kojoj su potčinjene dve obnovljene divizije od kojih jedna nastavlja tradicije slavne 150. divizije čija se ratna zastava maja 1945. vijorila na razvalinama Rajhstaga u Berlinu, dok je snažna kopnena grupacija na Krimu objedinjena u novoformirani 22. armijski korpus.
Ako se tome dodaju impozantne snage Crnomorske flote, kao i 4. vazduhoplovne armije u sastavu Zapadnog i 6. vazduhoplovne armije Južnog vojnog okruga može se steći potpuna slika ruske vojne moći na obodima rusko-ukrajinske granice. Tome neizostavno treba dodati i okolnost da se sve četiri divizije Vazdušno-desantne vojske nalaze na teritoriji pomenuta dva ruska vojna okruga.
Ipak, prema javno dostupnim podacima, usled kašnjenja u sprovođenju ambiciozno zacrtanih planova modernizacije i opremanja jedinica savremenim sredstvima naoružanja i vojne opreme, mnoge ruske jedinice su i dalje popunjene sredstvima starijih tehnoloških generacija.
Prava svrha manevara sa BelorisijomUpravo započeti rusko-beloruski manevri prozaičnog naziva „Saveznička odlučnost 2022" se prema izjavama ruskih zvaničnika odvijaju u cilju uvežbavanja izvođenja borbenih dejstava radi odbijanja moguće spoljne agresije u sklopu izvođenja šire odbrambene operacije, kao i „borbe protiv terorizma i zaštite interesa savezne države".
Planirano je da se vežba izvodi na pet velikih poligona u Belorusiji uz zadejstvovanje vazduhoplovnih snaga na četiri aerodroma.
U tom cilju su s ruske strane angažovane jedinice Istočnog vojnog okruga. Razlozi za pokretanje jedinica s prostora Sibira i Dalekog istoka su bili višestruki. Kriza u odnosima sa SAD i Ukrajinom, kao i moguće bezbednosne pretnje na prostoru Zakavkazja iziskuju maksimalno naprezanje jedinica Južnog i Zapadnog vojnog okruga, dok Istočni vojni okrug predstavlja najbrojniju strategijsku grupaciju ruskih oružanih snaga s najvećom zonom odgovornosti u čijem neposrednom okruženju trenutno nema značajnijih bezbednosnih izazova.
Kroz prebacivanje zamašnih vojnih snaga s istoka Rusije na krajnji zapad savezne države svakako se može proveriti osposobljenost komandi, jedinica i ustanova ruske armije za premeštanje kompletnih sastava na velike distance i njihova spremnost za izvođenje borbenih dejstava u sasvim drugačijim geografskim i klimatskim uslovima uz naravno neizostavno sadejstvo sa savezničkim beloruskim snagama.
Na čemu se temelje američke tvrdnje o neposrednom napaduNajava početka rusko-beloruskih manevara i koncentracija značajnih ruskih vojnih efektiva u blizini rusko-ukrajinske granice koja je koincidirala s rasplamsavanjem krize na linijama Moskva-Kijev i Moskva-Brisel-Vašington dali su povod da se na zapadu razvije široko rasprostranjeno uverenje o ruskim agresivnim vojnim namerama prema Ukrajini i na taj način otvore mnogobrojnih kanali informacionog ratovanja čije smo žestine svakodnevni svedoci.
Poseban tim američkog Centra za mornaričke analize predvođen uticajnim Majklom Kofmanom je tim povodom sačinio tri moguća modela ruske vojne intervencije u Ukrajini. Relativno skoro prezentovan rezultat pomenutih analiza koji je saopšten na vrlo zapaženoj raspravi na Univerzitetu Stenford stvorio je u velikom delu evropske i američke javnosti utisak da se radi o sasvim realnim varijantama ruske vojne agresije na Ukrajinu.
Da li se rat trenutno ikome isplati Međutim, razrađeni i prezentovani modeli teško da odgovaraju realnosti na terenu. Eventualni masovni vazdušni udar s ruske strane svakako ne bi doveo do rešenja postojeće krize.
Uz moguće civilne žrtve, samo bi doprineo negativnoj slici Rusije koja se ubrzano stvara na zapadu. Masovan napad kopnenih snaga duž čitave granične linije u cilju okruženja krupnih urbanih centara i presecanja glavnih linija komunikacije na ukrajinskoj teritoriji bi vodio u dugotrajniji vojni angažman koji bi iziskivao znatne vojne snage i zamašna materijalna sredstva s neizvesnim uspehom i nepredvidivim reakcijama zapada.
Isto tako, ograničena vojna operacija u cilju pomoći oružanim snagama Donbasa bi bio moguć tek kao realan odgovor na izraženi ukrajinski vojni pritisak za šta bi morao da postoji uverljiv dokaz direktne vojne ugroženosti.
Ni u kom slučaju ne treba izgubiti iz vida da bi svaka vojna akcija s ruske strane izazvala jačanje već snažnog antiruskog naboja u ukrajinskoj javnosti i produbila postojeći unutrašnji politički rascep, a da bi za osiguranje vojnog uspeha bilo neophodno i formiranje nove ukrajinske vlade sastavljene od proruski orijentisanih političara što je u ovom trenutku teško izvodljivo, bar kad su u pitanju uticajniji akteri ukrajinske političke scene.
Ni u ruskoj javnosti, posebno u pograničnim oblastima prema Ukrajini, eventualni vojni sukob ne bi naišao na simpatije.
Potencijalni krah slovenskog pravoslavnog sveta Koincidencija intenziviranja diplomatskih razgovora i mirovnih inicijativa s jačanjem vojnih efektiva na terenu nedvosmisleno govori o zaoštrenosti interesa svih aktera krize, velikom ulogu, ali i izuzetnim rizicima.
Za Rusiju je ostanak Ukrajine van NATO struktura i ispunjenje stavki Minskih sporazuma krucijalno bezbednosno pitanje, ali bi vojna akcija u Ukrajini za nju značila i suočavanje sa zapadnim ekonomskim sankcijama, osudama najvećeg dela svetske javnosti i potencijalnu opasnost od gubljenja međunarodnog prestiža i mogućih unutrašnjih reperkusija.
Istovremeno, rusko-ukrajinski rat bi predstavljao istinsku tragediju slovenskog pravoslavnog sveta. Dva međusobno bliska naroda zajedničkog porekla, istorije i kulture bi se našla na ivici ponora.
Opstanak Ukrajine kao suverene države u sadašnjim granicama bi bio doveden u pitanje, a SAD bi rizikovale da na istoku Evrope izgube sve ono što su dobile padom Berlinskog zida.
Istok Evrope bi se ponovo suočio s Rusijom štiteći interese zapadnog sveta. Eventualni dobitnik bi se možda našao u Ankari, a ni zapadni deo Balkana ne bi bio pošteđen krupnih geopolitičkih lomova.... i zato najverovatnije rata na istoku Evrope (ne)će biti, bar ne u najskorije vreme.
.jpg)
