Izvor: SrbijaDanas.com, 19.Sep.2021, 13:43

POSLE POLA VEKA: Kajmakčalanom odjekivalo crkveno zvono, crkvena liturgija i gusle zahvaljujući opštini Velika Plana

Zvono u Crkvi svetog Ilije, koja je na vrhu planine sagrađena 1928. godine, po zapovesti jugoslovenskog kralja Kralja Aleksandra, decenijama je bilo pokvareno ali ga je grupa entuzijasta, predvođena stalnim saradnikom Srbija danas Dušanom Marićem, predsednikom Skupštine opštine Velika Plana i narodnim poslanikom, osposobila, pa je ono ponovo zazvonilo.

Prvi put posle više decenija, u petak je Kajmakčalanom >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << (2521), planinom na granici između Grčke i Makedonije, na kojoj je vođena jedna od najslavijih bitaka srpske vojske, odjekivao zvuk crkvenog zvona a planinom su se, verovatno prvi put posle 1928. godine, razlegali i zvuci gusala.

Obeležavajući 105. godišnjicu Kajmakčalanske bitke, delegacija Opštine Velika Plana, koju su predvodili Marić i predsednik opštine Igor Matković, a u kojoj su se nalazili sveštenici Srpske pravoslavne crkve i članovi Udruženja potomaka ratnika iz ratova od 1912. do 1918. godine, posetila je vrh Kajmakčalana i polaganjem venca na spomen-kosturnicu odala počast poginulim vojnicima i oficirima Vojske Kraljevine Srbije, koji su u njoj sahranjeni.

Sveštenici iz Velike Plane Dragan Jelić, Radomir Janković i Andrija Popović, su u u crkvi održali molitvu a zatim služili parastos kraj spomen kosturnice, u kojoj se nalaze kosti 400 srpskih junaka.

Predsednik Skupštine opštine Velika Plana je prisutne podsetio na tok i značaj Kajmakčalanske bitke a narodni guslar Tomislav Bošković, Srbin iz Mojkovca, odguslao je odlomke nekoliko pesama iz kosovskog ciklusa.

Bitka na Kajmakčalanu je jedna od najpoznatijih bitaka vođenih u Prvom svetskom ratu. Vođena je od 13. do 30. septembra 1916. godine, kad je srpska vojska, nakon dvonedeljnih juriša, napokon osvojila vrh planine i bugarsku vojsku naterala na povlačenje sa Kajmakčalana, prema Prilepu i Đevđeliji.

Tu na vrhu planine, srpska vojska se prvi put posle povlačenja iz Srbije i golgote kroz albanske planine, vratila na tlo porobljene otadžbine.

Koliko je Kajmakčalan bio značajna pozicija, ne samo u vojničkom već i u moralnom smislu, govori to što su ga Bugari zvali Borisov grad, jer su mislili da je neosvojiv, a Srbi Kapija slobode, jer su tu prvi put zakoračili u svoju zemlju.

U crkvi na Kajmakčalanu nalazi se urna u kojoj je sahranjeno srce velikog prijatelja srpskog naroda Arčibalda Rajsa.

Po zvaničnim podacima, u Boju na Kajmakčalanu poginulo je, ranjeno i zarobljeno 4.600 srpskih vojnika. Među njima oko 3.500 pripadnika Drinske divizije. Na padinama ove planine nalazi se više od 80 većih i manjih, znanih i neznanih, grobalja u kojima je sahranjeno na hiljade pripadnika Vojske Kraljevine Srbije.

Nakon silaska sa Kajmakčalana Planjani su posetili i Srpsko vojničko groblje u Biotolju, na kojem je sahranjen 1.321 srpski vojnik i oficir iz Prvog svjetskog ali i iz dva balkanskog rata.

U jesen 1916. godine, nakon pobede izvojevane u Kajmakčalanskoj bici i oslobađanju Bitolja, u tom gradu je otvorena bolnica u kojoj je od zadobijenih rana i bolesti preminulo više od 3.000 pripadnika srpske vojske.

Delegacija opštine Velika Plana položila je venac a sveštenici su služili pomen poginulim ratnicima.

Nastavak na SrbijaDanas.com...